Pleśniawki: dziecięcy problem. Jak leczyć pleśniawki jamy ustnej?

Pleśniawki to powierzchowne infekcje błon śluzowych wywołane przez grzyby. Przyczyną infekcji są przeważnie drożdżaki z rodzaju Candida albicans, jednak zakażenie mogą powodować również grzyby rodzaju Histoplasma lub Blastomyces, a także inne grzyby oportunistyczne stanowiące zwykle naturalną florę bakteryjną człowieka i atakujące w sytuacjach obniżonej odporności. 

Pleśniawki występują najczęściej u niemowląt i małych dzieci, których układ odpornościowy nie jest jeszcze dostatecznie rozwinięty. Zdarzają się znacznie rzadziej u dorosłych, wtedy przyczyna jest zwykle znacznie poważniejsza.

. Przypominają ścięte mleko, pokrywają powierzchnię jamy ustnej gęstym, białym, kożuchowatym nalotem. W niektórych przypadkach zakażenie grzybem może przejść na przełyk, krtań, tchawicę i oskrzela.

Objawy pleśniawek:

• na języku, dziąsłach i podniebieniu. Białe plamki mogą zlewać się w większe wysepki, przypominają wtedy twaróg lub ścięte mleko.
• Lekka postać choroby, najczęściej we wczesnym stadium, nie wywołuje bólu i większego dyskomfortu. Gdy grzyb zaczyna się rozprzestrzeniać i obejmować kolejne obszary jamy ustnej, może pojawić się .
• , a przy podjęciu próby pojawia się najczęściej zaczerwienienie i krwawienie, a także ból.
• W zaawansowanym stadium choroby utrzymujący się ból może powodować

Pleśniawki są zaraźliwe jak każda choroba wywoływana przez grzyby. W związku z tym każdy kontakt, na przykład poprzez pocałunek, może okazać się źródłem zakażenia.

Przyczyny występowania pleśniawek

Przyczyną tworzenia się pleśniawek jest zakażenie drożdżakiem Candida albicans. To właśnie grzyby tego rodzaju wywołują najczęściej te nieprzyjemne dolegliwości. Do infekcji może dochodzić z różnych powodów. Wyróżnia się jednak kilka czynników, które wpływają na występowanie pleśniawek.

Do najważniejszych czynników zwiększających ryzyko zakażenia grzybami zalicza się:

ZAKAŻENIE PODCZAS PORODU: inaczej zakażenie pierwotne, polega na zakażeniu się noworodka grzybami występującymi w drogach rodnych kobiety w czasie porodu.

OBNIŻONA ODPORNOŚĆ: to jedna z głównych przyczyn zakażenia grzybiczego. U niemowląt i maleńkich dzieci układ odpornościowy nie jest jeszcze odpowiednio rozwinięty, dlatego szanse na zakażenie infekcją grzybiczą są wyjątkowo duże. Pleśniawki u starszych dzieci i dorosłych także zdarzają się w sytuacjach obniżonej odporności, na przykład w czasie choroby czy po długim leczeniu.

ANTYBIOTYKOTERAPIA: antybiotyki niszczą dobre bakterie, które odpowiedzialne są m.in. za ochronę organizmu. Dlatego po długiej lub częstej antybiotykoterapii człowiek jest bardziej narażony na zakażenie grzybami. Dotyczy to szczególnie noworodków i małych dzieci, które leczone są antybiotykiem. Pleśniawki są częstym skutkiem ubocznym długiego leczenia.

WCZEŚNIACTWO: zwiększa ryzyko zakażenia grzybami ze względu na nierozwiniętą lub bardzo słabo rozwiniętą odporność noworodka.

NIEODPOWIEDNIA HIGIENA JAMY USTNEJ: w przypadku noworodków i małych dzieci niezwykle ważna jest odpowiednia higiena jamy ustnej. Nie chodzi tu o mycie zębów, szczególnie gdy dziecko jeszcze ich nie posiada, wystarczy dbać o czystość smoczka i butelki. Brudne palce, zabawki i inne przedmioty, które mogą być w pewien sposób zanieczyszczone, również nie powinny lądować w ustach dziecka. Smoczki, gryzaki i ulubione zabawki plastikowe lepiej wyparzać co jakiś czas, a także dokładnie myć ręce przed kontaktem buzią dziecka.

CHOROBY PRZEWLEKŁE: ryzyko występowania pleśniawek jest większe u osób, które chorują na choroby obniżające odporność, na przykład cukrzycę, nowotwory, AID, a nawet choroby reumatyczne, które wymagają przyjmowania leków immunopresyjnych i sterydów.

Uwaga! Pleśniawki są zaraźliwe i mają tendencję do nawracania! Jeśli dziecko chorowało już na pleśniawki, to ryzyko nawrotu jest stosunkowo duże.

Zobacz na zdjęciu, jak wyglądają pleśniawki na języku:

fot.

Pleśniawki u niemowląt

Niestety, pleśniawki stosunkowo często dotykają maleńkie dzieci, zwłaszcza w pierwszym miesięcy życia. Wynika to najczęściej z niedojrzałości układu odpornościowego. Leczenie pleśniawek lekami dostępnymi bez recepty często bywa nieskuteczne. Dobre wyniki leczenia otrzymuje się natomiast, stosując leki przeciwgrzybicze, pochodne imidazolowe (np. flukonazol). Leczenie pleśniawek najlepiej konsultować z lekarzem pediatrą.

Nawracające i trudne do wyleczenia pleśniawki u niemowląt mogą świadczyć o obecności pewnych czynników sprzyjających rozwojowi pleśniawek, na przykład o zakażeniu grzybiczym matki, niskiej masie urodzeniowej, zaburzeniach odporności, cukrzycy lub częstym leczeniu antybiotykami.

Zapobieganie pleśniawkom

Co zrobić, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia pleśniawek? Podstawą jest dbanie o odpowiednią higienę jamy ustnej dziecka, a także o właściwą dietę i stan zdrowia. Zalecenia dotyczą zarówno osób dorosłych, jak i małych dzieci, chociaż w przypadku noworodków trudniej jest o higienę języka, dziąseł czy podniebienia. Zaleca się delikatne oczyszczanie dziąseł, zachyłka pod górną i dolną wargą, grzbietu języka oraz dna jamy ustnej, jałowym gazikiem nawiniętym na palec i zwilżonym letnią przegotowaną wodą po każdym posiłku zjedzonym przez dziecko — zarówno po karmieniu piersią, jak i butelką.

Jeśli pleśniawki pojawią się w jamie ustnej, najlepiej unikać kontaktu ze śliną osoby zarażonej grzybami. Należy unikać korzystania z tego samego kubka, widelca, łyżeczki. Rodzice powinni także myć ręce przed i po kontakcie ze śliną i jamą ustną chorego dziecka.

Leczenie pleśniawek

Leczenie pleśniawek, gdy zmiany ograniczone są do jamy ustnej i wykluczono poważne przyczyny ich występowania, polega na miejscowym stosowaniu roztworów nystatyny nakładanych na objętą drożdżakami skórę. W leczeniu stosuj się także metronidazol w postaci żelu oraz doustne leki azolowe (przeciwgrzybicze) — flukonazol, itrakonazol, ketokonazol.

W polskich aptekach dostępne są także kremy i żele przeznaczone do leczenia pleśniawek. Preparaty bez recepty stosuje się najczęściej w przypadku niewielkich zmian. Zaawansowana choroba wymaga najczęściej specjalistycznego leczenia.

Zobacz także

Afta na języku, dziąśle i policzku. Jak leczyć bolesne nadżerki?

Źródło: dr n. med. Ernest Kuchar, Pleśniawki jamy ustnej u niemowląt, Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu ( pediatria.mp.pl)

lek. Natalia Ignaszak-Kaus, Pleśniawki ( wylecz.to/pl/choroby/dermatologia/plesniawki)

zdrowie.radiozet.pl/nk