Oceń
- Jak rozpoznać, że dziecko może być cholerykiem? 7 zachowań
- Jak odróżnić trudny temperament od przejściowego buntu dziecka?
Temperament jest jedną z cech składowych osobowości. Choć jest uwarunkowany biologicznie i trwały, poprzez odpowiednie nawyki wychowawcze możemy go minimalnie kształtować: zwłaszcza u małych dzieci, które dopiero uczą się funkcjonowania w społeczeństwie. Jak wyjaśnia prof. J.Strelau, twórca regulacyjnej teorii temperamentu, cechy temperamentu w około 40 proc. są zdeterminowane dziedzicznie, a w 50-60 proc. – środowiskowo. Choć temperament jest względnie stały, inaczej przejawia się u małego dziecka, a inaczej u dorosłego czy osoby starszej.
– Na poziomie dziecka wpływ temperamentu jest bardzo silny. W dalszym rozwoju, na etapie adaptacji do środowiska, czy mówiąc szerzej, społecznej, kształtują się postawy, wartości i inne charakterystyki. Tutaj wpływ temperamentu już nie jest tak spektakularny – tłumaczy prof. Strelau.
Nie musi to oznaczać, że rodzicom dzieci z trudnym temperamentem jest ciężko (i odwrotnie – gdy dziecko ma łatwy temperament, łatwiej się je wychowuje). Na to, jak dogadujemy się z dzieckiem, wpływa wiele różnych czynników. Zdarza się, że to nie temperament dziecka jest największym problemem. Prawdziwym wyzwaniem jest dopasowanie temperamentu dziecka do temperamentu rodzica (nie muszą być jednakowe!). Warto jednak wiedzieć, w jaki sposób przejawia się konkretny typ temperamentu. Jeśli chcemy określić temperament dziecka, powinniśmy uważnie je obserwować w podobnych, powtarzalnych sytuacjach. Dzięki temu dowiemy się, jak maluch reaguje na konkretne bodźce.
Najważniejsza jest jednak akceptacja faktu, że pewnych cech dziecka nie jesteśmy w stanie zmienić. Możemy po prostu towarzyszyć maluchowi i wspierać go najlepiej, jak umiemy. Drastyczne próby zmiany temperamentu dziecka mogą powodować problemy w jego naturalnym rozwoju.
Jak rozpoznać, że dziecko może być cholerykiem? 9 zachowań
Z dzieckiem o temperamencie choleryka może być trudno się dogadać i zwykle nie dotyczy to samych rodziców, a otoczenia. Po czym poznasz, że masz w domu małego choleryka? Oto jak zachowują się dzieci z takim temperamentem:
- intensywnie przeżywają trudne emocje (złość, frustracja, rozczarowanie); potrafią obrażać się godzinami
- dyrygują innymi, obrażają się, gdy otoczenie nie chce się podporządkować (na przykład inne dzieci na placu zabaw)
- są nadmiernie ambitne (zarówno w nauce, jak i kontaktach międzyludzkich)
- cenią towarzystwo innych, nie znoszą samotności
- są bardzo szczere (nawet jeśli w ten sposób sprawiają przykrość bliskim)
- cały czas muszą mieć zajęcie, nie lubią nudy, złoszczą się, gdy nie robią nic ciekawego
- uwielbiają częste pochwały, domagają się ich regularnie
- muszą mieć poczucie, że rodzic zawsze, w każdej kwestii jest po ich stronie
- chcą samodzielnie ustalać zasady panujące w domu (i często im się to udaje!)
Jak odróżnić trudny temperament od przejściowego buntu dziecka?
Każde dziecko, które rozwija się prawidłowo, ma swoje okresy buntu. To, w jaki sposób je przechodzi, ma ogromny związek z temperamentem. O ile u jednych dzieci bunt będzie trwał kilka tygodni i skończy się na kilku kłótniach, u innych może wiązać się z ciągłą frustracją, płaczem, krzykami, a nawet agresją w stosunku do rodziców i rówieśników.
Bunt dwulatka to ciężki (zarówno dla rodziców, jak i dziecka) okres, który jednak mija. Inaczej jest z temperamentem dziecka: jeżeli niektóre zachowania obserwujemy cały czas, trudno tłumaczyć to buntem. O ile nie powinno nas niepokoić np. niejedzenie całej porcji obiadu, awantura o zabawkę czy bałagan w pokoju, alarmująca jest agresja i autoagresja.
Każde dziecko potrzebuje konsekwencji i jasnego stawiania granic, zwłaszcza w pierwszych latach życia. Nawet temperament choleryka nie usprawiedliwia pewnych zachowań. Nie powinniśmy tolerować m.in. agresji, ponieważ nasze przyzwolenie w domu może spowodować kłopoty dziecka w przedszkolu czy szkole. Pamiętajmy, że, tak jak my, dziecko żyje w społeczeństwie.
Z małym cholerykiem warto analizować konkretne sytuacje i uczucia, jakie im towarzyszą dopiero wtedy, gdy opadną emocje. Rodzice, którzy od najmłodszych lat dziecka starają się modyfikować pewne reakcje, mogą wpłynąć na kształtowanie się temperamentu.
Źródło: web.swps.pl, Strelau J., Psychologia temperamentu, Warszawa 1998, Źródło: Jan Strelau, Temperament w pigułce, 2018 r., [dostęp 3.11.2022 r.]
Oceń artykuł
