Witamina K jest dla noworodków szczególnie ważna. Co dobrego daje witamina K?

Natalia Kovacs

4 min. czytania

Aktualizacja 05.11.2020

11.09.2018 16:04

Podziel się

Udostępnij przez:

Zareaguj Reakcja

W Polsce noworodki otrzymują witaminę K tuż po urodzeniu. Dlaczego? By zapobiec groźnym krwotokom, które mogą zdarzyć się u narodzonych dzieci właśnie ze względu na niedobór tej witaminy w organizmie. Witamina K pełni bowiem wyjątkowo ważną rolę w homeostazie, czyli mechanizmie, dzięki któremu krew nie wylewa się z naszych naczyń krwionośnych. Dowiedz się, dlaczego witamina K jest dla noworodków tak ważna.

Witamina K jest ważna dla zdrowia noworodków

Dzieci w Polsce, jak wiele innych noworodków na świecie, otrzymują witaminę K tuż po urodzeniu. Ma to duże znaczenie, bo jak wskazują badania, dzieci rodzą się z niedoborem tej witaminy.

Magazynem witaminy K u dorosłych jest wątroba, jednak w wątrobie noworodka witaminy K jest zaledwie 1/5 prawidłowych wartości.

Co niezwykle ważne, deficyt witaminy K w pierwszych dobach życia tylko się powiększa, ponieważ ustaje transport tej witaminy do organizmu dziecka. Do tej pory dziecko pobierało witaminę K jeszcze w łonie matki, ale po urodzeniu dostawa tej witaminy ustaje, a w mleku matki jest jej niewiele. To dlatego dzieci karmione mieszankami mlecznymi mogą mieć nawet 100-krotnie wyższy poziom witaminy K w organizmie niż dzieci karmione mlekiem matki.

Także układ pokarmowy dziecka nie jest jeszcze gotowy na syntezę witaminy K, ponieważ nie ma do tego odpowiedniej flory bakteryjnej.

Dzieci karmione piersią mogą mieć regularne niedobory witaminy K do czasu wprowadzenia dodatkowych posiłków, czyli pomiędzy 4. a 6. miesiącem życia. Wtedy w procesie syntezy dochodzi do wytwarzania witaminy K przez niektóre szczepy bakteryjne zasiedlające jelito grube.

Jakie znaczenie dla noworodków ma witamina K?

Podawanie witaminy K noworodkom w pierwszej dobie życia - do sześciu godzin po urodzeniu - ma za zadanie chronić je przed groźnymi krwawieniami.

Krwotoki będące wynikiem niedoboru witaminy K u noworodków nazywa się chorobą krwotoczną noworodków. Tego rodzaju schorzenie zostało opisane już ponad 100 lat temu. Natomiast w 1940 roku, duński biochemik Henrik Dam opisał związek między chorobą krwotoczną noworodków a niedoborem witaminy K.

Już ponad 50 lat temu wykazano, na próbie 33 tysięcy noworodków, że podanie witaminy K zmniejsza częstość występowania choroby krwotocznej. W Polsce podaje się dzieciom witaminę K po urodzeniu od 10 lat.

- Podawanie witaminy K noworodkom to potrzebna i bezpieczna procedura. Witaminę K otrzymało i otrzymuje miliony noworodków na całym świecie – komentuje dla PAP konsultant krajowy w dziedzinie pediatrii prof. Teresa Jackowska.

Po co nam witamina K? To witamina potrzebna do produkcji w wątrobie protrombiny odgrywającej najistotniejszą rolę przy krzepnięciu krwi. Inne czynniki krzepnięcia wytwarzane w wątrobie również potrzebują witaminy K. Przy niedoborach witaminy K, a co za tym idzie niedoborach protrombiny lub któregoś z wymienionych czynników, krew krzepnie wolno lub wcale, co może być przyczyną długotrwałych krwotoków. Witamina K wpływa również na wytwarzanie wapnia przez kości.

Czym może skutkować niedobór witaminy K u noworodków?

Niedobór witaminy K u noworodków może skutkować groźnym krwotokiem zwanym chorobą krwotoczną noworodków.

Krwawienie z niedoboru witaminy K u noworodków występuje w trzech postaciach:

: krwawienie ma miejsce w pierwszej dobie życia, a ryzyko zwiększa przyjmowanie przez matkę w czasie ciąży niektórych leków, a także choroba matki, np. Leśniowskiego-Crohna;
: do krwawienia dochodzi między 2 a 7 dobą życia dziecka. Czynnikiem ryzyka mogą być niektóre leki przyjmowane przez matkę w czasie ciąży wcześniactwo, poród zabiegowy, zamartwica, hipotrofia, późne rozpoczęcie karmienia piersią, zespół aspiracji smółki;
: do krwawienia dochodzi pomiędzy drugim tygodniem, a nawet szóstym miesiącem życia u dzieci zdrowych karmionych piersią, a także u dzieci z chorobami wątroby, przewodów żółciowych i cierpiących na mukowiscydozę.

Krwawienie z powodu niedoboru witaminy K jest dla noworodka zagrożeniem zdrowia i życia. Odznacza się także wysoką śmiertelnością. Krwawienia mogą objawiać się jako krwotoki w mózgu lub do narządów wewnętrznych, a także skóry i pępka.

Dlaczego witaminę K podaje się poprzez zastrzyk?

Witaminę K podaje się noworodkom w zastrzyku, ponieważ jest najbardziej skuteczny.

Dziecko ma niedobory witaminy K, ponieważ nie ma jej skąd czerpać - w pokarmie matki znajdują się znikome ilości, a układ pokarmowy jest niezdolny do syntezy tej witaminy. Można ją podać dziecku doustnie, co spowoduje, że niedobór zniknie, ale pojawi się ponownie podczas pierwszego miesiąca życia, jeśli nie będzie kontynuacji odpowiedniej suplementacji witaminy K.

Tymczasem podanie witaminy K w zastrzyku daje pewność, że bezpieczna i skuteczna dawka witaminy została podana dziecku, a także stwarza ochronę na następne 6 tygodni życia.

W badaniu z 1992 roku wykazano, że noworodki, które otrzymały zastrzyk po urodzeniu, miały wyższą zawartość witaminy K po trzech miesiącach życia niż te, którym podano ją w kroplach doustnie.