Skąd wiesz, kiedy masz owulację? Oto najważniejsze oznaki

Owulacja: charakterystyka 

Owulacja, inaczej jajeczkowanie stanowi kulminacyjny punkt cyklu menstruacyjnego. Zwykle występuje ona ok. 13-15 dni przed wystąpieniem kolejnego krwawienia. Monitoring owulacji zalecany jest u każdej kobiety starającej się o ciążę, ale nie tylko. Obowiązkowo musi być przeprowadzony u pacjentek z nieregularnymi miesiączkami lub u pacjentek, u których starania się o dziecko trwają dłużej niż 12 miesięcy.  

Do owulacji dochodzi w wyniku działania hormonów. Jest ona zależna od tzw. osi podwzgórze-przysadka-jajnik. Połączone z przysadką podwzgórze transportuje gonadotropiny. Te dają sygnał do rozpoczęcia jajeczkowania, hormon folikulotropowy (FSH) wpływa na dojrzewanie komórki jajowej, estrogeny oddziałują na ilość wydzielanego FSH i LH (hormonu luteinizującego).

To jak często dochodzi do tego procesu, zależy od wielu czynników zewnętrznych. Istnieją liczne sposoby, które umożliwiają kontrolowanie procesu płodności. 

Owulacja: czas trwania 

Obliczanie dnia jajeczkowania sprowadza się do wyznaczania dni płodnych u kobiety. Obliczając, kiedy w cyklu miesięcznym występuje jajeczkowanie, możesz zaplanować ciążę lub zapobiegać poczęciu. Dzień owulacji jest uwarunkowany długością cyklu. U kobiet mających 28-dniowe cykle owulacja może pojawić się w 14 dniu, licząc od pierwszego dnia miesiączki. Przy dłuższych cyklach ten czas ulega wydłużeniu.

Jeśli kobieta ma nieregularne cykle, jajeczkowanie może następować w innym niż przewidywany terminie. Aby dokładnie wyznaczyć dzień owulacji, należy prowadzić wykresy temperatury ciała, dokonywać obserwacji śluzu (metoda Billingsów) oraz obserwować inne objawy płodności. Dokładna obserwacja cyklu czasami może nie wystarczać. Wtedy pomóc mogą testy owulacyjne, dostępne w aptece. 

U każdej zdrowej kobiety mogą występować okresowe zaburzenia owulacji. Poniżej czynniki, które mogą wpływać na przesunięcie terminu jajeczkowania: 

• przeziębienie, 
• infekcja, 
• zażywanie antybiotyków lub innych leków, 
• stres, 
• duże napięcie emocjonalne, 
• obciążenie psychiczne, 
• przepracowanie, 
• duży wysiłek fizyczny, 
• stosowanie używek, 
• zmiana klimatu, 
• duża zmiana wagi ciała, 
• restrykcyjne odchudzanie się, 
• zaburzenia hormonalne.

Owulacja: objawy 

Kobieta, która zna swój organizm, może rozpoznać charakterystyczne dla owulacji objawy. Zaznaczyć trzeba, że oznaki owulacji nie są takie same u wszystkich kobiet. Poza typowym dla dni płodnych śluzem szyjkowym występują jeszcze inne symptomy świadczące o dniach płodnych. Należą do nich: 

• podwyższona temperatura,
• plamienie,
• ból w dole brzucha.

Owulacja a ciąża

Owulacja to najlepszy czas na zapłodnienie. Jajeczko następnie przesuwa się do jajowodu, gdzie czeka na ewentualne pojawienie się męskiego plemnika. W ciągu 48 godzin może dojść do zapłodnienia, nie znaczy to jednak, że aby to nastąpiło, musi w tym czasie dojść do stosunku. Męski plemnik jest bowiem bardziej wytrzymały od komórki jajowej i żyje od 4 do 6 dni. Dlatego jajeczko może zostać zapłodnione przez plemnik, który dostał się do kobiecego jajowodu np. na dzień przed owulacją.

Ta kilkudniowa żywotność plemnika i krótsza żywotność kobiecej komórki jajowej, sprawiają, że czas płodny obejmuje nie tylko tę jedną dobę, kiedy nastąpiła owulacja, ale również 3 dni przed nią oraz 1–2 dni po niej, co razem daje ok. 5 dni.

Może zdarzyć się tak, że kobieta nie owulacji w danym cyklu menstruacyjnym. To oznacza, że z jajnika nie została uwolniona komórka jajowa i w tym cyklu nie ma się szans na zajście w ciążę.

Brak jajeczkowania to najczęściej efekt zaburzeń hormonalnych, wynikających z nieprawidłowości w obrębie narządów, które kontrolują przebieg cyklu menstruacyjnego, a mianowicie jajników, przysadki mózgowej i podwzgórza. Wśród chorób odpowiedzialnych za cykle bezowulacyjne wymienia się:

• zespół policystycznych jajników (PCOS);
• zaburzenia czynności tarczycy;
• guzy i inne choroby przysadki;
• włókniaki, torbiele i guzy na jajnikach;
• hiperprolaktynemię;
• przedwczesne wygasanie czynności jajników;
• nadmiernie wysokie stężenie męskich hormonów płciowych (np. w przebiegu schorzeń nadnerczy).

W przypadku starania się o dziecko, ważne jest to, żeby w konkretnych dniach cyklu, zgodnie z zaleceniami ginekologa, pacjentka zgłaszała się na badanie USG. 

Przeczytaj: Jak obliczyć dni płodne? Kalendarz owulacji