Jak długo można przetrwać bez powietrza? Śmierć z braku tlenu jest szybka
Jedna z dwóch hipotez na temat tego, jak zginęła załoga batyskafu Titan podczas wyprawy w okolice wraku Titanika, mówi o tym, że na statku skończył się tlen. Powietrze, a raczej jego brak, to kluczowy czynnik dla życia człowieka. Bez wody czy jedzenia można przetrwać zdecydowanie dłużej niż bez tlenu. Jak długo człowiek może wytrzymać bez powietrza?
- Brak tlenu zabija najszybciej
- Ile tlenu zużywa człowiek?
- Hipoksja, czyli niedotlenienie
- Niektórzy przeżywają pod wodą ekstremalnie długo
Jedzenie, woda i tlen to trzy czynniki, bez których człowiek nie jest w stanie przeżyć. Ogólna zasada (tzw. zasada trójki) mówi, że człowiek może przeżyć do 3 minut bez tlenu, do 3 dni bez wody i do 3 tygodni bez jedzenia. Bez wody człowiek może przetrwać maksymalnie tydzień, choć zwykle jest są to 3-4 dni. Czas przeżycia bez jedzenia to nawet kilka tygodni – „rekordziście” udało się nie jeść przez 73 dni – jeśli ma się dostęp do wody. Brak tlenu powoduje jednak zdecydowanie więcej kłopotów niż brak wody i jedzenia.
Brak tlenu zabija najszybciej
Przeciętny człowiek może wstrzymać oddech na 30-90 sekund – ten czas zależy od poziomu sprawności fizycznej i pojemności płuc. Po upływie trzech minut większość ludzi zaczyna tracić przytomność.
Jeśli mózg zostanie pozbawiony tlenu na dłużej niż pięć minut, może dojść do jego uszkodzenia, ponieważ komórki zaczynają obumierać. Jeśli potrwa to dłużej, następuje śmierć mózgu, a bez natychmiastowej pomocy medycznej ostatecznie śmierć organizmu.
Jednak to, jak długo konkretny człowiek przetrwa bez dostępu do tlenu, zależy od wielu czynników, w tym od wzrostu, stanu zdrowia, płci oraz temperatury.
Ile tlenu zużywa człowiek?
W rozmowie z BBC Mike Tipton z laboratorium środowisk ekstremalnych na Uniwersytecie w Portsmouth wyjaśnia: – Dostęp do tlenu to kluczowy czynnik dla przetrwania. Ludzkie ciało nie ma dużych zapasów tlenu, może zaledwie kilka litrów. Sposób jego wykorzystania zależy od tempa metabolizmu.
Ekspert powiedział też, że osoba dorosła, gdy nie jest aktywna, zwykle zużywa od jednej piątej do jednej czwartej litra tlenu na minutę. Ilość ta może wzrosnąć do czterech litrów na minutę w przypadku dużego wysiłku fizycznego, np. intensywnych ćwiczeń.
Mike Tipton badał ludzi, którzy przeżyli długie okresy bez powietrza pod wodą. – Jeśli ktoś jest zestresowany lub spanikowany, może to również podnieść tempo jego metabolizmu – tłumaczy. A wtedy tlen kończy się zdecydowanie szybciej.
Hipoksja, czyli niedotlenienie
Niedotlenienie (hipoksja) to termin medyczny oznaczający niewystarczające utlenowanie tkanek organizmu. Dotyka wielu ludzi, w tym alpinistów na dużych wysokościach. Gdy poziom tlenu spada, funkcje mózgu są ograniczone, co prowadzi do objawów dezorientacji i problemów z podejmowania decyzji.
– Jest wiele chorób, w których końcowym etapem jest niedotlenienie – mówi Tipton. – Jednym z objawów, które świadczą o hipoksji, jest to, że osoby z niedotlenieniem przestają widzieć peryferyjnie i patrzą w jeden punkt. Uważa się, że jest to powód, dla którego po doświadczeniach bliskich śmierci ludzie zgłaszają, że widzą światło na końcu tunelu.
Niektórzy przeżywają pod wodą ekstremalnie długo
Jak wyjaśnia Mike Tipton, nie jest jednak niczym niezwykłym, że ludzie mogą przetrwać pod wodą przez znacznie dłuższy czas niż średnie 3 minuty. Przeanalizował on 43 przypadki medyczne osób, które przeżyły pod wodą długi czas. Spośród nich cztery dotyczyły osób, które były pod wodą co najmniej 66 minut – w tym dziewczynka w wieku zaledwie dwóch i pół roku.
– Dzieci i kobiety mają większe szanse na przeżycie, ponieważ są mniejsze, a ich ciała schładzają się znacznie szybciej – uważa Tipton. – Szybkie schłodzenie mózgu może wydłużyć czas przeżycia bez tlenu. Jeśli temperatura obniży się o 10°C, tempo metabolizmu spadnie o połowę. Obniżenie temperatury mózgu do 30°C może wydłużyć czas przeżycia z 10 do 20 minut. Jeśli mózg schłodzi się do 20°C, można zyskać godzinę.
Badania wykazały również, że organizm może przystosować się do dłuższych okresów bez tlenu. Na przykład członkowie ludu Bajau z Indonezji, zwani też morskimi nomadami, znani są z tego, że podczas polowania na pożywienie schodzą na głębokość do 70 m, wstrzymując oddech. Jeden z nurków twierdzi nawet, że spędził pod wodą 13 minut.
Tu się dzieje
