Złamania zmęczeniowe częste u biegaczy. Po czym je poznać?
Coraz więcej Polaków doznaje złamania zmęczeniowego. Dowiedz się, co to za rodzaj złamania, jak się je diagnozuje i leczy.
Uprawianie sportu wśród dorosłych Polaków stało się modne. Coraz więcej osób biega, jeździ na rowerze. Niestety rośnie też liczba kontuzji, które wymagają konsultacji z ortopedą.
– Liczba takich pacjentów w porównaniu do tego, co było przed dekadą, znacznie wzrosła, właśnie dlatego, że społeczeństwo stało się bardziej aktywne fizycznie – tłumaczy dr hab. n. med. Paweł Łęgosz, ortopeda i traumatolog narządu ruchu, i dodał: – Osoba, która regularnie biega, na pewno trafi do mnie z bólem kolana, stopy albo kręgosłupa. Przyczyną mogą być przeciążenia (np. zmiany przeciążeniowe przyczepów mięśniowych, zapalenie stawów związane z przeciążeniem). Są biegacze, którzy pojawiają się u nas ze złamaniami zmęczeniowymi. Na przykład podczas Maratonów Warszawskich trafiają do nas pacjenci ze złamaniem szyjki kości udowej.
Ekspert zdradza, że najczęściej dochodzi do złamania piątej kości śródstopia, podudzia (piszczeli), kości udowej, a nawet szyjki kości udowej (u młodych osób).
Jaki jest mechanizm złamania zmęczniowego?
– Przeciążenie plus nieprawidłowe obciążanie kończyny. To się nie dzieje od razu. Wyobraźmy sobie metalową rurkę, jeśli znajdzie się w niej jakiś słaby punkt, to – jeśli będzie poddawana przeciążeniom – właśnie w tym miejscu się złamie. Podobnie kość, z czasem dochodzi do rozrzedzenia tkanki kostnej w słabszym miejscu, czemu sprzyjają przeciążenia oraz nieprawidłowe obciążanie kończyny – tłumaczy dr hab. n med. Paweł Łęgosz i dodaje: – Zanim dojdzie do złamania, pojawiają się dolegliwości, które pacjent wiąże z tym, że aktywnie uprawia sport, jednak dopiero dokładna diagnostyka obrazowa, najlepiej rezonans magnetyczny, byłaby w stanie pokazać, że coś złego się dzieje. Oczywiście czasami wyłapujemy takie stany, zanim dojdzie do pełnego złamania, a zmiany ograniczają się do jednej warstwy korowej. Najgorzej, kiedy objawy bólowe zostaną zbagatelizowane i dochodzi do pełnego złamania.
Jakie mogą być objawy złamania zmęczeniowego?
Przy złamaniu zmęczeniowym początkowo pojawiają się dolegliwości bólowe – są one lekkie, niezbyt dokuczliwe i pojawiają się tylko po wysiłku fizycznym. Dlatego są one często bagatelizowane. Po kilku tygodniach ból narasta, pojawia się znacznie wcześniej, również w trakcie treningu. Z czasem staje się bardziej dokuczliwy (może być głęboki, ostry, przechodzący jakby na zewnątrz kończyny) i pojawia się nawet podczas codziennych czynności. Na kości często pojawia się wyczuwalne zgrubienie, obrzęk i zaczerwienienie lokalizujące miejsce złamania.
Jakie mogą być przyczyny złamania zmęczeniowego?
Przyczyn złamania zmęczeniowego u biegaczy może być kilka. Wśród nich można wymienić:
- zbyt duże obciążenia treningowe,
- nieprawidłowe wykonywanie ćwiczeń,
- brak rozgrzewki przed treningiem,
- zbyt krótki czas regeneracji między treningami,
- wady wpływające na nieprawidłową biomechanikę ciała,
- nieodpowiednio dobrane obuwie treningowe,
- łączenie obciążających treningów (np. biegania i tenisa),
- nadwagę,
- złą dietę.
Złamanie zmęczeniowe – diagnostyka i leczenie
W przypadku podejrzenia złamania zmęczeniowego lekarz wykonuje badanie RTG i USG kości. Jeśli złamanie jest we wczesnej fazie, może być niewidoczne. W trudniejszych przypadkach (np. miednica, kręgosłup) konieczna jest dalsza diagnostyka i wykonanie badania typu rezonans magnetyczny i scyntygrafia.
Leczenie tego typu złamań zależy od lokalizacji oraz od przyczyny urazu (np. przeciążenia po treningu, zaburzeń hormonalnych prowadzących do osteoporozy). Podstawą jest leczenie nieoperacyjne polegające na usunięciu przyczyny, czyli zmniejszeniu intensywności treningu, zastosowaniu wkładek ortopedycznych, ortezy, odciążaniu przy użyciu kul łokciowych, a także wyrównaniu zaburzeń hormonalnych.
Czasami pacjent wymaga diagnostyki w zakresie chorób metabolicznych kości.
Czy można uniknąć złamania zmęczeniowego?
Dr hab. n. med. Paweł Łęgosz radzi, by wszystko robić z umiarem.
– Nasz organizm potrzebuje odpoczynku i regeneracji. Jest taka zasada, że jeśli ktoś wykonuje pracę umysłową, powinien wypoczywać aktywnie, a ten, kto pracuje fizycznie – leżąc do góry brzuchem. I niby racja, ale nagłe oderwanie się od biurka do codziennej, dużej aktywności jest absolutnie niezdrowe – tłumaczy ortopeda.
Źródło: PAP Mira Suchodolska/ rehasport.pl
Tu się dzieje
