Zjawisko Purkiniego – daje o sobie znać, gdy zapada zmrok

O zjawisku Purkiniego stało się głośno za sprawą pewnego polskiego kierowcy, który w Norwegii śmiertelnie potrącił pieszego idącego poboczem. Sytuacja miała miejsce dwa lata temu, ale kilka dni temu zakończył się proces w tej sprawie. Kierowcę uniewinniono. Jego adwokat  udowodnił, że nie mógł on – ze względu na panujące warunki świetlne – zauważyć idącego poboczem mężczyzny, mimo że był on ubrany w czerwoną kurtkę. Polak zobaczył go w ostatniej chwili, gdy już było za późno na jakąkolwiek reakcję (z naprzeciwka nadjeżdżał inny samochód).

Polecamy: Badanie wzroku ocenia nie tylko ostrość widzenia. Na czym polega?

Na czym polega zjawisko Purkiniego?

Zjawisko Purkiniego to zaburzenie postrzegania barw w słabym oświetleniu. Pojawia się ono, gdy nasze oczy przystosowują się zapadającego zmroku. Wtedy światło o krótkiej długości fali  (na przykład niebieskie lub niebieskozielone) jest postrzegane jako jaśniejsze niż światło o długiej fali (czerwone). Oznacza to, że gdy poziom światła się zmniejszy, to kolor czerwony będzie odbierany jako ciemniejszy w stosunku do innych kolorów.

Ten efekt wprowadza różnicę w kontrastach kolorów przy różnych poziomach oświetlenia. Na przykład, w jasnym świetle słonecznym, kwiaty geranium są jaskrawoczerwone w stosunku do matowej zieleni ich liści lub sąsiednich niebieskich kwiatów, ale w tej samej scenie oglądanej o zmroku kontrast zostaje odwrócony, a czerwone płatki pojawiają się jako ciemnoczerwone lub czarne, a liście i niebieskie płatki wydają się stosunkowo jasne.

Zjawisko to odkrył czeski fizjolog, histolog Jan Evangelista Purkyně.

Wyjaśnienia tego zjawiska należy szukać w budowie siatkówki oka ludzkiego. Posiada ona dwa rodzaje receptorów wzrokowych – czopki i pręciki. Pręciki są znacznie bardziej czułe na światło, działają nawet przy bardzo słabym oświetleniu, ale nie rozróżniają barw. Natomiast czopki pozwalają rozróżniać barwy, ale potrzebują do tego światła (co najmniej 6 luksów). Gdy robi się ciemno, najszybciej przestają reagować na światło czopki odpowiedzialne za widzenie fal długich (czyli światła czerwonego). W efekcie, gdy mamy do czynienia ze światłem o natężeniu od 3 do 5 luksów, barwa czerwona wydaje się nam czarna i znacznie ciemniejsza niż barwa niebieska o obiektywnie takiej samej jasności.

Zobacz także: Już ponad 70% ma problemy ze wzrokiem. Jak temu zapobiec?

Zjawisko Purkiniego a wypadki samochodowe

Zjawisko Purkiniego jest po części odpowiedzialne za większą liczbę wypadków komunikacyjnych w trakcie zapadania zmierzchu. Ze względu na zmianę subiektywnie postrzeganej jasności i szybkości ruchu obiektywnie tak samo jasnych powierzchni kierowcy inaczej oszacowują odległość i prędkość niż podczas dnia, co staje się przyczyną kolizji.

Obrońcy polskiego kierowcy dotarli do norweskiego biegłego, który potwierdził, że właśnie to zjawisko było przyczyną wypadku i w konsekwencji śmierci pieszego. Kierowca nie mógł zobaczyć pieszego ubranego w czerwone ubranie. Stał się on dobrze widoczny, dopiero gdy samochód był 20 m od niego. Na korzyść kierowcy przemawiało to, że jechał on poniżej limitu dopuszczalnej prędkości (67 km/h przy ograniczeniu do 80 km/h).

TO CIĘ MOŻE ZAINTERESOWAĆ:

• Nurkujesz? Uważaj na chorobę dekompresyjną! Jej skutki mogą być drastyczne
• Zażył zbyt dużą dawkę viagry i zaczął widzieć wszystko na czerwono!
• Test, który pozwala sprawdzić, czy nie grozi Ci utrata wzroku

Źródło: Wikipedia, PAP
--------------------------
zdrowie.radiozet.pl/ mk