Krótkowzroczność – jak zapobiegać tej wadzie wzroku? Porady okulistki
Krótkowzroczność to wada wzroku, którą wykrywa się u coraz większej liczby osób. Szacuje się, że obecnie ma ją 1,6 mld osób. Jak zapobiegać krótkowzroczności?
Krótkowzroczność charakteryzuje się skupianiem promieni światła przed siatkówką oka, co uniemożliwia dokładne i ostre widzenie oddalonych przedmiotów. Krótkowidz widzi oddalone od niego przedmioty niewyraźnie, często mruży oczy.
Krótkowzroczność – dlaczego coraz więcej osób ma tę wadę?
Krótkowidzów przybywa w bardzo szybkim tempie. Coraz częściej tę wadę diagnozuje się u dzieci. Przyczyn krótkowzroczności należy się dopatrywać m.in. w rozwoju cywilizacyjnym oraz wczesnym rozpoczęciu edukacji szkolnej. Już najmłodsze dzieci wykonują wytężoną pracę wzrokową, czytając, pisząc czy korzystając komputera. A nabyta w dzieciństwie wada wzroku zostaje z nami do końca życia.
Krótkowzroczność – jak zapobiegać tej wadzie?
Jak uchronić siebie i naszych najbliższych przed krótkowzrocznością? To pytanie podstawowe i jest na nie dość prosta odpowiedź. Naturalne światło. To ono ma ogromne znaczenie w profilaktyce krótkowzroczności.
Ekspozycja na naturalne światło jest ściśle związana ze zmniejszaniem progresji krótkowzroczności. Gałka oczna krótkowidza jest dłuższa niż u osoby ze zdrowym wzrokiem, ale dzięki przebywaniu na słońcu możemy ograniczać jej rozrost i pogłębianie wady. Zależność ta jest już wykorzystywana w Chinach, gdzie liczba dzieci z nieskorygowaną wadą w najbliższym czasie ma osiągnąć 100 milionów. W związku z pozytywnym działaniem promieni słonecznych powstają tam przeszklone szkoły, a rząd wprowadził nakaz spędzania przez uczniów 20 minut na słońcu w trakcie zajęć. 20 minut to niewiele, zwłaszcza że zaleca się przebywanie na zewnątrz minimum 2 godziny dziennie, ale każde oderwanie się od pracy z bliska i równoważenie wysiłku wzrokowego zajęciami w przestrzeni działa dobrze na oczy.
Krótkowzroczność w Europie rozwija się nieco wolniej niż w państwach azjatyckich, ale podejmowane przez nie działania powinny być dla nas inspiracją, dzięki której możemy zapobiegać rozwojowi wady.
Krótkowzroczność – zadbaj o odpowiednią higienę pracy
Codzienna ekspozycja na promienie słoneczne nie wystarczy, aby uchronić się przed krótkowzrocznością. Istotne jest również stworzenie odpowiednich warunków do pracy i nauki oraz pamiętanie o relaksie dla oczu. Co to oznacza?
- Warto zadbać o dobre oświetlenie pomieszczenia – zapewni to większy komfort widzenia i umożliwi zachowanie dystansu między oczami a książką lub ekranem.
- Istotna jest także postawa podczas czytania czy korzystania z laptopa – wykonywanie tych czynności na leżąco brzmi kusząco, ale dla dobra oczu powinniśmy tego unikać i wybierać siedzenie przy biurku.
- Odpowiednie ustawienie monitora komputera lub laptopa. Powinien on się znaleźć w odległości 50-70 centymetrów od twarzy, tak by górna krawędź ekranu znajdowała się na linii wzroku.
- Należy robić krótkie 20-sekundowe przerwy co 20 minut. W tym czasie należy patrzeć w dal, najlepiej przez okno. Skupianie wzroku na obiektach, które znajdują się daleko od nas, odpręża oczy i pomaga w ich nawilżeniu.
- Należy pamiętać o ćwiczeniach rozluźniających układ wzrokowy. Należy w tym celu wykonywać powolne, naprzemienne ruchy gałkami ocznymi w lewą i prawą stronę. Taką gimnastykę możemy wykonywać zarówno przy zamkniętych, jak i otwartych powiekach, pamiętając o utrzymaniu głowy w stałej pozycji.
- Należy pamiętać o codziennych spacerach lub innej aktywności na świeżym powietrzu (np. przejażdżce rowerowej). Nasze oczy potrzebują zrównoważenia pracy wzrokowej zajęciami w przestrzeni.
- Nie traktujmy telefonu czy tabletu jako zabawki, która zapewni nam chwilę spokoju. Zamiast siedzieć przy laptopie czy telefonie kolejne godziny, zadbajmy o inne, bezpieczniejsze dla oczu rozrywki.
- Regularnie odwiedzajmy okulistę, który sprawdzi stan oczu i w razie potrzeby wprowadzi odpowiednie leczenie.
Krótkowzroczność – jak wygląda leczenie krótkowzroczności?
Wychodzę z założenia, że lepiej zapobiegać niż leczyć, ale gdy mamy już tę wadę
leczenie krótkowzroczności jest konieczne, by wada się nie pogłębiała. Oczywiście nie należy rezygnować z opisanych powyżej działań profilaktycznych, bo są one również jednym z elementów leczenia.
Współczesne wytyczne kliniczne rekomendują pełną korekcję, ale zwykłe okulary czy soczewki nie zahamują rozwoju wady, dlatego w leczeniu optycznym stosuje się:
- soczewki twarde – zakłada się je na noc, w trakcie snu delikatnie zmieniają kształt rogówki, dzięki czemu po ich zdjęciu zapewnione jest ostre widzenie przez cały dzień;
- soczewki progresywne – umożliwiają doskonałe widzenie zarówno z bliska jak i daleka. Jest to rozwiązanie szczególnie wygodne dla starszych krótkowidzów, u których występuje również pogorszenie widzenia z małej odległości. Używając tych soczewek, mogą zrezygnować z tzw. okularów do czytania. Mali pacjenci mogą także korzystać ze specjalnych, dziennych soczewek dwuogniskowych, które jednocześnie korygują wzrok i zatrzymują postęp wady.
U dzieci borykających się z krótkowzrocznością korzysta się również z terapii farmakologicznej atropiną o stężeniu 0,01%. Niskie stężenie leku gwarantuje bardzo dobre rezultaty w hamowaniu rozwoju wady i jest bezpieczne, nawet przy długotrwałej kuracji.
Nie jesteśmy w stanie wyeliminować ze swojego życia wszystkich czynników mogących spowodować krótkowzroczność, ale warto podejmować działania zmniejszające ich negatywny wpływ.
Dr n. med. Małgorzata Zaraś pracuje w Centrum Medycznym CMP.
Tu się dzieje
