Badanie pola widzenia, czyli tego, co widzi oko

Badanie pola widzenia, czyli perymetria, to pomiar zakresu widzenia i czułości siatkówki. Badanie to pozwala ocenić uszkodzenie nerwu wzrokowego w jaskrze czy uszkodzenie drogi wzrokowej w diagnostyce neurologicznej. Perymetria jest badaniem oceniającym również wzrok kierowców. Pole widzenia określa funkcję nerwu wzrokowego: im lepsze pole widzenia, tym lepiej działa nerw. 

To badanie, które nie niesie za sobą żadnych powikłań i może być wykonywane wielokrotnie bez wcześniejszego przygotowania. Aby poprawnie przeprowadzić badanie, pacjent musi współpracować z lekarzem i skupić się na obserwacji świetlnego punktu, dlatego takiego badania nie przeprowadza się u dzieci i u niektórych osób z niepełnosprawnością umysłową, które mogą mieć problem z koncentracją.

Wskazania do badania pola widzenia:

• jaskra;
• choroby nerwu wzrokowego;
• odwarstwienie siatkówki;
• choroby siatkówki, w tym retinopatia barwnikowa;
• choroby ośrodkowego układu nerwowego;
• brak reakcji źrenic na światło;
• błyski, mroczki przed oczami;
• kwalifikacja do leczenia i ocena leczenia pacjentów z idiopatycznym nadciśnieniem śródczaszkowym.

Czym jest pole widzenia?

Pole widzenia to obszar widziany przez nieporuszające się oko. W normalnych warunkach jednooczne pole widzenia u człowieka sięga w płaszczyźnie poziomej od około 60° w kierunku nosa do 107° w kierunku bocznym oraz w płaszczyźnie pionowej od około 70° w górę do około 80° w dół. Dwuoczne pole widzenia jest natomiast efektem nałożenia się dwóch obrazów powstałych niezależnie w każdym oku. Ubytki w polu widzenia mogą być wynikiem chorób i zaburzeń funkcjonowania oka, nerwu wzrokowego lub mózgu.

Wyróżnia się cztery podstawowe typy ubytków pola widzenia: 

• horyzontalne uszkodzenie pola widzenia: utrata widzenia powyżej lub poniżej osi poziomej, powodowana zazwyczaj zaburzeniami w budowie lub funkcjonowaniu oka;
• hemianopia heteronomiczna: utrata widzenia w obu bocznych lub obu nosowych połowach pola widzenia;
• hemianopia homonimiczna: utrata widzenia w obu lewych lub obu prawych połowach pola widzenia spowodowana najczęściej zaburzeniami w nerwach znajdujących się za skrzyżowaniem wzrokowym;
• mroczek centralny: ubytek w centralnej części pola widzenia.

Na czym polega badanie pola widzenia?

Pacjent siada przed aparatem (polomierz) z głową spoczywającą nieruchomo na podpórce, wpatrując się w punkt fiksacyjny, obserwuje czaszę, w której pojawiają się błyski światła. Podczas badania pacjent musi być skoncentrowany i uważny, uciekanie głową i wzrokiem może spowodować, że badanie się nie powiedzie. 

Istnieją dwie metody badania pola widzenia: kinetyczna i statyczna. W każdym przypadku pacjent siedzi przy aparacie zwanym polomierzem i sygnalizuje za pomocą ręcznego przycisku moment pojawienia się w jego polu widzenia świetlnego punktu. Jedyną różnicą jest to, że w metodzie kinetycznej punkt przemieszcza się w czasie badania, a w metodzie statycznej pojawia się i znika. 

Każde oko badane jest oddzielnie, a całe badanie obu oczu trwa około 20 minut.

Jak interpretować wynik badania pola widzenia?

Wynik badania przedstawiany jest  w formie graficznej w postaci map, a których ubytki w polu widzenia zaznacza się w różnych odcieniach szarości: im ciemniejszy odcień, tym większy ubytek. Kolor czarny odpowiada bezwzględnemu ubytkowi w polu widzenia.  

Określenie mniejszych ubytków umożliwia przedstawienie skali barw w postaci liczb (ilości decybeli). Poszczególnym odcieniom szarości przypisuje się określoną wartość decybeli: im więcej decybeli, tym mniejszy ubytek w polu widzenia (jaśniejszy kolor).

Istnienie prawidłowego pola widzenia świadczy o zachowaniu czynności siatkówki odbierającej wrażenia wzrokowe na całym jej obszarze, a także o prawidłowym przewodzeniu wrażeń wzrokowych przez włókna nerwowe i o prawidłowej funkcji płatów potylicznych kory mózgu.

Zobacz także

Test Amslera pozwala sprawdzić ryzyko utraty wzroku. Wykonasz go w domu

Obowiązkowe badanie wzroku co roku dla wszystkich kierowców w Polsce?