Ból przebijający czasowo „wyłącza z życia”. Ile trwa i jak go leczyć?
Ból przebijający to termin, który w zbiorowej świadomości pojawił się za sprawą filmowych hitów takich jak „Zabić ból”, „Lekomania” czy „Recepta na przekręt”. Wyjaśniamy, co to jest ból przebijający, jakie są kryteria rozpoznania i możliwości leczenia.
„Dzisiaj porozmawiamy o schorzeniu zwanym bólem przebijającym. To specyficzny rodzaj bólu, który przełamuje 12-godzinny cykl” - mówi szkoleniowiec na spotkaniu przedstawicieli medycznych w serialu "Lekomania". A co na to literatura fachowa?
Co to jest ból przebijający?
Ból przebijający to taki, który okresowo przebija spod opanowanego lekami bólu podstawowego w chorobie przewlekłej. Jest to ból napadowy, ostry, gwałtownie narastający, ale dość szybko przemijający, kojarzony głównie z chorobami nowotworowymi. „W skali oceny bólu (wzrokowo-analogowa, VAS) plasuje się on wśród bólów o średnim i dużym nasileniu. Ataki występują okresowo, pomimo skutecznej terapii bólu podstawowego, niezależnie od dawek i rodzaju stosowanych preparatów” – czytamy na portalu onkonet.pl.
Eksperci podkreślają, że niezwykle istotne jest to, żeby odróżnić ból przebijający od tzw. bólu końca dawki, czyli przejściowych dolegliwości pojawiających się w leczeniu bólu podstawowego.
„Należy odróżnić ból przebijający od bólu występującego przed podaniem następnej dawki leku przeciwbólowego, a związanego z ustępowaniem działania tego leku pod koniec odstępu między kolejnymi dawkami” – wyjaśnia lek. Łukasz R. Nowak w opracowaniu pt. „Postępowanie w przypadku bólu przebijającego u chorych na nowotwory złośliwe: podsumowanie stanowiska międzynarodowej grupy ekspertów” (Medycyna Praktyczna 2015).
Ile trwa ból przebijający?
Jak wskazują eksperci, ból przebijający może mieć różny charakter, ale zazwyczaj narasta szybko (ok. 3 min) i trwa stosunkowo krótko (przeważnie 30-60 min).
„Do oceny bólu przebijającego można wykorzystać specjalne kwestionariusze (np. Breakthrough Pain Questionnaire, Alberta Breakthrough Pain Assessment Tool, Episodic Pain Documentation Sheet, Breakthrough Pain Assessment Tool), jednak dane z piśmiennictwa i doświadczenie kliniczne w ich stosowaniu są ograniczone” – czytamy w opracowaniu lek. Łukasza R. Nowaka.
Ból przebijający – leczenie
Leczenie bólu przebijającego dotychczas sprowadzało się do podawania dodatkowej dawki opioidów, które pacjent przyjmował na ból podstawowy - tzw. dawki ratunkowej.
Obecnie coraz częściej stosuje się nowoczesne leki o szybkim początku działania, takie jak fentanyl czy oksykodon.
„Ogólny plan leczenia przeciwbólowego u wszystkich chorych powinien zawsze obejmować wskazówki postępowania w przypadku potencjalnego wystąpienia bólu przebijającego” – podkreśla lek. Łukasz R. Nowak w opracowaniu na temat bólu przebijającego.
Źródło: Radio ZET/onkonet.pl/Nowak Ł.R.: Postępowanie w przypadku bólu przebijającego u chorych na nowotwory złośliwe: podsumowanie stanowiska międzynarodowej grupy ekspertów. Med. Prakt., 2015; 3: 40–43
Tu się dzieje
