Rak, czyli nowotwór złośliwy. Skąd się bierze rak i dlaczego jest groźny?

Słowo „rak” budzi ogromne emocje i wyzwala uczucie strachu. Nie chodzi tu jednak o małego skorupiaka, a o nowotwór złośliwy, który aż do XX wieku pozostawał chorobą nieuleczalną. Obecnie medycyna coraz lepiej radzi sobie z leczeniem nowotworów złośliwych, choć pełne wyleczenie raka nadal stanowi wyzwanie dla współczesnej onkologii.

Skąd nazwa rak? Ten termin wywodzi się jeszcze ze starożytności, gdy mianem raka określano złośliwe guzy piersi u kobiet przypominające kształtem kraba. Jednak w średniowiecznych zapiskach termin „rak” występuje już jako określenie wszystkich guzów złośliwych występujących w różnych częściach ciała.

Czy każdy nowotwór to rak?

Nowotwór i rak to pojęcia często używane zamiennie. Jednak nie każdy nowotwór to rak, po prostu nie każdy jest złośliwy i nie każdego należy się od razu obawiać. O ile nie każdy nowotwór jest złośliwy, o tyle złośliwy jest każdy rak.

To, co odróżnia raka od nowotworu niezłośliwego, to zdolność komórek do ciągłego rozrostu i niepohamowanego rozprzestrzeniania się po całym organizmie. Komórki nowotworowe mają niszczące działanie.

Rozróżnienie:

1. Nowotwór niezłośliwy (łagodny): rośnie miejscowo i nie daje przerzutów. Występuje z reguły częściej niż złośliwy, ale nie jest dużym problemem onkologicznym. Guza niezłośliwego wystarczy zazwyczaj wyciąć lub obserwować. Jednak w niektórych przypadkach guz łagodny (niezłośliwy) traktowany jest jako stan poprzedzający rozwój guza złośliwego (przykładem są polipy jelita grubego).
2. Nowotwór złośliwy (rak): komórki rakowe dążą do rozprzestrzeniania się, z tego powodu guz pierwotny rośnie, ale ogniska choroby powstają również w innych miejscach w organizmie (przerzuty). Nieprawidłowe komórki nastawione są na niszczenie organizmu, bywają także oporne na leczenie. Guza we wczesnym stadium można zazwyczaj wyciąć, ale zaawansowanego raka leczy się zazwyczaj radio- i chemioterapią.

Zobacz także: Odkryto nową przyczynę nowotworów. Jak powstają zmiany rakow e?

Jak powstaje rak (nowotwór złośliwy)?

Nowotwór złosliwy (rak) to zupełnie nowy twór, który powstaje w organizmie. Warto jednak wiedzieć, że nowotwór nie jest ciałem obcym, a wywodzi się z naszych własnych komórek, na skutek przekształcenia się prawidłowych komórek ustroju w komórki nowotworowe (nieprawidłowe).

Część komórek w organizmie człowieka wymyka się spod kontroli, zaczynają mnożyć się i rozprzestrzeniać.

Proces tworzenia się nowotworu zapoczątkowuje pojawienie się pierwszej komórki nowotworowej w organizmie, która „zadomawia się” w miejscu powstania i zaczyna się rozwijać, dając w konsekwencji dwie komórki nowotworowe (potomne). Niestety ta faza ma charakter utajony i nie daje żadnych objawów. Z tego powodu nie można jej wykryć i zapobiec. 

Komórki chorobowe nastawione są na niszczenie całego organizmu, także poprzez ekspansję (rozprzestrzenianie się). Nowo powstała tkanka zaczyna kierować się własnymi zasadami – komórki szybko się dzielą, by powstała z nich jak największa masa. Taką sytuację nazywa się wzrostem guza.

Inną cechą charakterystyczną komórek rakowych jest ich migracja poza obręb guza pierwotnego do innych tkanek w organizmie. To prowadzi do powstawania przerzutów – zazwyczaj do płuc, kości, mózgu, wątroby.

Zobacz także

Koniec z chemioterapią we wczesnym stadium raka piersi! Przełom w medycynie

Na samym początku rozwój choroby jest niewielki i często niezauważalny przez chorych. Przez pewien czas układ odpornościowy i jego mechanizmy obronne starają się zwalczyć chorobę i hamują jej rozwój, ograniczając również ekspansję komórek na zdrowe tkanki.

Na tym etapie choroba jest stosunkowo łatwa do zwalczenia, jednak jest to okres, w którym nie pojawiają się jeszcze wyraźne objawy. Z tego powodu u wielu chorych czujność zostaje uśpiona. Zgłaszają się oni po pomoc dopiero w momencie, gdy wystąpią wyraźne, uporczywe objawy, to świadczy niestety o zaawansowaniu choroby nowotworowej.

Niestety badania naukowe wciąż nie są w stanie wykryć początkowej fazy kancerogenezy i nowotworzenia, w której czasie nowotwór zwodzi organizm, który nie wie, że powstaje w nim guz. Co ciekawe, uważa się, że musi dojść do powstania (namnożenia się) nawet miliarda komórek rakowych, by nowotwór złośliwy dał o sobie znać.

Komórka nowotworowa (nieprawidłowa) przestaje działać na rzecz całego organizmu, a jej jedynym celem stają się ciągłe podziały. Sytuacja zaczyna wymykać się spod kontroli, gdy komórek zaczyna być coraz więcej. Są one również agresywne i dążą do ekspansji na inne tkanki.

Dlaczego powstaje rak?

Do tej pory nie poznano przyczyny, dla której u niektórych osób powstaje złośliwy guz, a u innych nie. Wiadomo natomiast, że za „bunt” komórek odpowiadają uszkodzenia w DNA. Te natomiast powstają na skutek wielu czynników. Kancerogenezie, czyli procesowi powstawania raka, sprzyjają czynniki zewnętrzne, takie jak palenie papierosów. Na powstawanie nowotworów złośliwych ma również wpływ osłabienie odporności nowotworowej oraz predyspozycje genetyczne.

Tak naprawdę wiele czynników sprzyja lub zwiększa szanse na powstanie raka. Wśród takich czynników wymienia się alkoholizm, otyłość, stosowanie terapii hormonalnej i wiele innych.

Przyjmuje się, że to wspólne działanie wielu czynników – zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych – może doprowadzić do powstania ogniska choroby onkologicznej.

Jak powstaje rak? Sprawdź:

Zobacz także:

• Rak płuc to cichy zabójca. Chcesz go uniknąć? Rzuć palenie i badaj się regularnie
• Rak krtani „lubi” papierosy i alkohol. Jakie są rodzaje i objawy raka krtani?
• Rak jajnika to groźny przeciwnik. Jak rozpoznać objawy choroby?
• Rak piersi: występuje najczęściej u kobiet. Jak rozpoznać złośliwy nowotwór piersi?
• Rak (guz) mózgu objawia się w specyficzny sposób. Jak rozpoznać symptomy złośliwego nowotworu mózgu?
• Rak żołądka: dieta i styl życia mają znaczenie. Jak rozpoznać objawy raka?
• Rak trzustki to podstępny zabójca! Pamiętaj o badaniach
• Rak tarczycy: wszystko, co musisz o nim wiedzieć
• Rak prostaty to „męski” nowotwór. Jakie objawy wskazują na raka stercza?
• Rak jelita grubego - jak rozpoznać i leczyć tę chorobę?

Zobacz także

Kacheksja, czyli zespół wyniszczenia organizmu w chorobie nowotworowej

Jak wykryć raka? Badania profilaktyczne nowotworów

Źródło: zwrotnikraka.pl