Oceń
Rakiem mózgu określa się potocznie i nieprawidłowo złośliwego guza mózgu, czyli strukturę występującą w obrębie tkanek mózgowia. Guzy (nowotwory) złośliwe naciekają na otaczające struktury, powodując ich uszkodzenia.
Złośliwe guzy mózgu u dorosłych są przyczyną ok. 3 proc. zgonów mających związek z chorobami nowotworowymi. Niestety u dzieci są jednym z najczęściej występujących nowotworów. Zajmują niechlubne drugie miejsce co do częstości występowania, tuż po białaczce.
Najczęściej występują glejaki, które stanowią ponad 40 proc. wszystkich nowotworów wewnątrzczaszkowych. Coraz częściej rozpoznaje się również oponiaki. Zapadalność na złośliwe glejaki i oponiaki mózgu wzrasta z wiekiem. Co oznacza, że rozpoznawane są częściej u osób starszych.
Rdzeniaki płodowe i inne prymitywne nowotwory neuroektodermalne, gwiaździaki włosowatokomórkowe oraz wyściółczaki występują głównie u dzieci i młodzieży.
Guz mózgu: przyczyny
Nie wiadomo, co dokładnie sprawia, że u niektórych osób tworzy się złośliwy guz. Jedynym czynnikiem o potwierdzonym znaczeniu w etiologii pierwotnych guzów złośliwych mózgu jest promieniowanie jonizujące. Oznacza to, że osoby narażone na taki typ promieniowania mają większe ryzyko zachorowania.
Inne czynniki mogące zwiększać ryzyko zachorowania na guza mózgu:
- Leczenie promieniowaniem jonizującym.
- Przebyte urazy mózgu.
- Narażenie na silne substancje chemiczne występuje u pracowników przemysłu gumowego, elektrycznego i u rolników.
- Zakażenie wirusem HIV.
- Uwarunkowane genetycznie zespoły chorobowe – neurofibromatosis typ 1 i 2, choroba Hippla-Lindaua, stwardnienie guzowe, retinoblastoma, zespół Li-Fraumeni i zespół Gardnera.
Jak tworzy się guz złośliwy? Nowotwór nie jest ciałem obcym. Powstaje na skutek przekształcenia się prawidłowych komórek ustroju w komórki nieprawidłowe, czyli nowotworowe. Najpierw pojawia się jedna komórka nowotworowa, która zadomawia się w miejscu powstania i daje w konsekwencji dwie komórki potomne. Tak rozpoczyna się proces tworzenia nowotworu, który ma charakter utajony i nie daje żadnych objawów.
Guz mózgu: objawy
Objawy guza mózgu związane są umiejscowieniem guza i jego charakterem wzrostu.
Symptomy dzieli się na ogólne, które związane są ze
(nieswoiste objawy guza mózgu), i
w ośrodkowym układzie nerwowym (objawy ogniskowe).
Objawy guza mózgu powodowane wzrostem ciśnienia wewnątrzczaszkowego związane są nie tylko z przyrostem masy guza. Obecność nowotworu może wywoływać również obrzęk mózgu, zwiększać objętość krwi zalegającej w naczyniach mózgowych oraz utrudniać krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego. Wzrost ciśnienia powoduje występowanie objawów, które mogą szybko przybierać ostrą formę.
- bólami głowy;
- sennością i zaburzeniami świadomości;
- pogorszeniem widzenia;
- nudnościami i wymiotami nasilonymi rano;
- zaburzeniami równowagi;
- zaburzenia świadomości;
- obniżenie sprawności intelektualnej;
- upośledzenie pamięci;
- sztywnością karku;
- tarczą zastoinową (obrzęk tarczy nerwu wzrokowego);
- jedno- lub obustronnym niedowładem nerwu odwodzącego.
Najczęściej występującym objawem guza mózgu jest
. To pierwsza dolegliwość u blisko połowy chorych, zwłaszcza tych z nowotworami pochodzenia glejowego. Początkowo nasilenie bólu jest niewielkie. Ból głowy pojawia się zazwyczaj rano i w tym czasie jest silniejszy niż w innych porach dnia.
Charakter bólu głowy bywa różny – tępy, rozlany i pulsujący wraz z tętnem, chorzy skarżą się także na ból ograniczony, ostry, świdrujący, a nawet promieniujący do oka, skroni czy karku. Ból miejscowy może wskazywać na usytuowanie guza mózgu. W miarę upływu czasu i rozrastania się guza ból staje się ogromny, oporny na leczenie środkami przeciwbólowymi.
Objawy guza mózgu związane z jego lokalizacją powodowane są miejscowym uszkodzeniem tkanki nerwowej przez rosnącego guza mózgu. Ogniskowe objawy guza mózgu uzależnione są od umiejscowienia danego nowotworu w czaszce. Mogą pojawić się objawy ubytkowe albo podrażnienie manifestujące się
, które są drugim – po bólach głowy – najczęściej spotykanym objawem guzów mózgu.
Napady padaczkowe towarzyszą zwłaszcza nowotworom wolno rosnącym – oponiakom, niektórym glejakom i przerzutom. Są one również pierwszym objawem u co drugiego chorego z gwiaździakiem i skąpodrzewiakiem o niskim stopniu złośliwości, a tylko u co piątego z glejakiem wielopostaciowym.
Ponieważ objawy guza mózgu i ubytki, które powoduje, związane są z jego lokalizacją, zauważyć można pewną prawidłowość:
- Prawa półkula mózgu dominuje w sferze umysłowej. Odpowiada za wyobraźnię, holistyczność, przestrzenność, metaforyczność, emocjonalność, uduchowienie, muzykalność, uzdolnienia plastyczne, seks i sny. .
- Lewa półkula mózgu to tzw. półkula logiczna, ponieważ zajmuje się mową, analizą i logiką. Ma również charakter sekwencyjny, matematyczny i dosłowny. .
Zaobserwowanie pewnych nieprawidłowości lub specyficznych objawów może nasuwać podejrzenie, w której półkuli umiejscowiony jest guz.
Objawy charakterystyczne dla dzieci: cofnięcie lub zahamowanie rozwoju motorycznego, zmiana charakteru pisma, zahamowanie rozwoju płciowego, wzrost lękliwości.
Guz mózgu: diagnoza
- wywiad dotyczący pacjenta i członków jego rodziny;
- ogólne badania przedmiotowe obejmujące ocenę ciśnienia tętniczego i czynności serca;
- badania neurologiczne (obrazowe) – ;
- ocenę stanu sprawności w skali WHO lub Karnofsky’ego;
- badanie dna oka u pacjentów z objawami sugerującymi podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe, co jest częstym objawem guza mózgu.
Wykonuje się również szereg badań uzupełniających, które mają na celu obiektywne określenie stanu narządów zmysłów i ośrodkowego układu nerwowego oraz określenie stężenia substancji wydzielanych przez niektóre guzy, co ma szczególne znaczenie diagnostyczne i służy w monitorowaniu postępów leczenia.
- badania okulistyczne (ostrość wzroku, dno oka, pole widzenia);
- badania słuchu (audiometria);
- badanie błędników (elektroencefalografia);
- badania motoryczne;
- ocenę stężenia markerów nowotworowych;
- badanie płynu mózgowo-rdzeniowego;
- ocenę stężenia hormonów przysadki we krwi;
- RTG klatki piersiowej;
- scyntygrafię kości.
Guz mózgu: leczenie
Leczenie guzów mózgu jest dosyć skomplikowane. Najlepszą metodą jest całkowite wycięcie guza, jednak nie u wszystkich chorych jest to możliwe. Usunięcie guza jest zazwyczaj niemożliwe w przypadkach, gdy leży on zbyt głęboko lub nacieka na okoliczne tkanki, wtedy ryzyko powikłań po operacji byłoby zbyt wysokie. Wycięcie guza mogłoby bowiem spowodować zaburzenia neurologiczne lub pozbawić chorego sprawności.
W przypadkach, gdy niemożliwe jest całkowite usunięcie guza, wykonuje się częściową resekcję w celu zmniejszenia ciśnienia śródczaszkowego lub regularnie obserwuje się zmianę na badaniach obrazowych, oznaczając jej wielkość. Jeśli guz nie rośnie, pacjent może pozostawać pod obserwacją bez leczenia. Jednak ostateczną decyzję podejmuje lekarz w porozumieniu z pacjentem.
Gdy guz nieoperacyjny rośnie, stosuje się inne metody leczenia:
- Radioterapię, która stosowana jest w celu zmniejszenia i zahamowania wzrostu guza. Wykorzystywana jest również jako rodzaj leczenia uzupełniającego po operacjach.
- Chemioterapię, która nie zawsze jest skuteczna ze względu na dosyć wysoki poziom chemioodporności, jaki wykazują zmiany w mózgu. Chemioterapia sprawdza się jednak w leczeniu skojarzonym z radioterapią jako jej wspomaganie oraz jako forma leczenia paliatywnego.
- Nóż gamma, który skupia swoje promieniowanie na zmianie i pozwala na oszczędzenie okolicznych tkanek. Jest to metoda precyzyjna, która pozwala nawet na całkowite wyleczenie u niektórych pacjentów.
Zobacz także: Indie: Lekarzom udało się usunąć największy guz mózgu na świecie
Guz mózgu: rokowania
Rokowania zależą od umiejscowienia, rozległości, złośliwości guza i naciekania na sąsiednie struktury.
Szacuje się, że 5-letnie przeżycie u pacjentów w Polsce po zdiagnozowaniu i operacji guza mózgu wynosi:
- 19 proc. u kobiet;
- 12 proc. u mężczyzn;
- u dzieci szanse reemisji są niestety jeszcze wyższe.
Źródło: zwrotnikraka.pl; nowotwory.org; onkologia.zalecenia.med.pl; glejak.com
________
zdrowie.radiozet.pl/nk
Oceń artykuł
Tu się dzieje
