Nowotwory szyi i głowy: czym się charakteryzują? Co należy o nich wiedzieć?
Nowotwory głowy i szyi powstają w jamie ustnej, gardle, krtani, gruczołach ślinowych, zatokach obocznych, w jamie nosa i narządzie słuchu. Choroby onkologiczne tych okolic stanowią ponad 5 proc. wszystkich zarejestrowanych w Polsce nowotworów złośliwych. Co należy o nich wiedzieć?
Nowotwory głowy i szyi dotyczą wielu ważnych narządów (np. krtań, gardło, język) i wpływają bezpośrednio na najważniejsze funkcje życiowe człowieka (połykanie, oddychanie, mowę). Nowotwory głowy i szyi mają podobne przyczyny oraz są często w podobny sposób rozpoznawane. Najczęściej są rakami płaskonabłonkowymi. Ogólne zasady leczenia chorych na nowotwory głowy i szyi są również podobne.
W obrębie głowy i szyi występują także nowotwory układu chłonnego, mięsaki oraz charakterystyczny dla tej lokalizacji nerwiak węchowy czy szkliwiak.
Przyczyny występowania nowotworów głowy i szyi
Głównym czynnikiem ryzyka zachorowania na nowotwór szyi lub głowy jest palenie tytoniu. Innym równie groźnym czynnikiem jest spożywanie alkoholu.
Wśród możliwych przyczyn rozwoju raka szyi lub głowy wyróżnia się także zakażenia wirusowe: zakażenia wirusem Epsteina-Barr dla raka nosowej części gardła i zakażenie wirusem HPV dla raka gardła.
Istotnym problemem, który wpływa na rozwój raka w okolicy głowy jest nieodpowiednia higiena jamy ustnej, zaniedbanie leczenia zębów, noszenie niedopasowanych protez zębowych, co drażni śluzówkę.
Objawy nowotworów szyi i głowy
Objawy nowotworów szyi i głowy różnią się w zależności od lokalizacji. Zwykle objawy mają charakter bólu, a w bardziej zaawansowanych przypadkach pojawiają się owrzodzenia, naciek, zaburzenia oddychania i mowy.
Objawy nowotworów szyi i głowy w zależności od lokalizacji:
• jama ustna: owrzodzenie, naciek, ból podczas jedzenia, ograniczenie ruchomości języka
• warga: stwardnienie, owrzodzenie
• dziąsło: owrzodzenie
• język: owrzodzenie, naciek, ograniczenie ruchomości, ból podczas jedzenia, mówienia, ruszania językiem
• policzek i rak ślinianki: objaw leukoplakii, owrzodzenie
• szczęka i żuchwa: zniekształcenie twarzy, zaburzenia widzenia, objawy neurologiczne, zaburzenia drożności nosa, bóle
• krtań: chrypka, ból, trudności w przełykaniu, duszność
• gardło: bóle przy przełykaniu, uczucie obecności ciała stałego, owrzodzenie, naciek, krwawienia
• ucho: silny ból ucha, krwisty wyciek, niedosłuch, zaburzenia równowagi, podrażnienie, niedowład, porażenie nerwu twarzowego
Jeśli w obrębie jamy ustnej pojawi się owrzodzenie, to jednym z objawów towarzyszących jest również nieprzyjemny zapach wydychanego powietrza.
Rozpoznawanie nowotworów szyi i głowy
Każda osoba, która zauważy u siebie niepokojące objawy, takie jak trudności w oddychaniu, przełykaniu, mówieniu, zmieniony głos, niegojące się owrzodzenia, powinien zgłosić się do lekarza.
Proces diagnostyczny nowotworów szyi i głowy obejmuje zebranie wywiadu przez lekarza, zbadanie węzłów chłonnych, badanie laryngologiczne, badanie endoskopowe (wziernikowanie), biopsję z pobraniem wycinków do badania oraz badania obrazowe (komputerowa tomografia – KT, magnetyczny rezonans – MR, ultrasonografia – USG). W wybranych sytuacjach wskazane jest badanie pozytonowej emisyjnej tomografii (PET) oraz inne badania.
To, jakie badania zostaną przeprowadzone, zależy w dużej mierze od lokalizacji zmiany nowotworowej.
Leczenie nowotworów szyi i głowy
Sposób leczenia raka szyi lub głowy zależy od zaawansowania choroby nowotworowej i umiejscowienia. Niektórzy chorzy, u których stwierdzono niezaawansowany nowotwór (stopień I lub II) mogą być leczeni jedną metodą terapeutyczną, natomiast chorzy z zaawansowanym rakiem (stopień III lub IV) wymagają leczenia skojarzonego.
Podstawową metodą leczenia raka szyi lub głowy jest operacja usunięcia zmiany nowotworowej z odpowiednim marginesem zdrowej tkanki i uzupełniająca radioterapia.
Chemioterapia natomiast ma ograniczoną skuteczność w leczeniu nowotworów tych okolic ze względu na niewielką chemiowrażliwość nowotworów głowy i szyi. Chemioterapię stosuje się w leczeniu paliatywnym u chorych po nawrotach choroby, po wcześniejszym leczeniu, z przerzutami odległymi. Celem chemioterapii w tych przypadkach jest zmniejszenie dolegliwości związanych z guzem.
Rehabilitacja po leczeniu nowotworów szyi i głowy
Niezwykle ważną rolę w leczeniu chorych z nowotworem szyi lub głowy pełni rehabilitacja onkologiczna, która obejmuje terapię fizykalną i zawodową, naukę mowy i przełykania oraz odpowiednie postępowanie żywieniowe.
Wielu chorych po operacji musi bowiem na nowo nauczyć się jeść, pić, a nawet mówić. Potrzebna jest im również motywacja i odpowiednie wsparcie w codzienności.
Artykuł powstał przy współpracy z Ministerstwem Zdrowia
Źródło: zwrotnikraka.pl
Tu się dzieje
