Nowotwory krwi: białaczki, chłoniaki, szpiczaki. Jakie są ich objawy i metody wykrywania?

14.09.2018
Aktualizacja: 16.11.2020 23:58

Nowotwory krwi to grupa chorób często występujących. Szacuje się, że na świecie co pół minuty ktoś dowiaduje się, że ma nowotwór krwi. W Polsce na nowotwory krwi choruje ponad 100 tys. osób, a każdego roku diagnozuje się ok. 6 tys. nowych pacjentów. Warto wiedzieć, że nowotwory krwi można skutecznie leczyć, o ile zostaną wykryte we wczesnym stadium. Tak ważne jest zatem wykonywanie profilaktycznych badań krwi. Coroczna morfologia może pomóc w wykryciu i szybkim leczeniu tego typu nowotworów.

Nowotwory krwi: białaczki, chłoniaki, szpiczaki. Jakie są ich objawy i metody wykrywania?
fot. Shutterstock

Nowotwory krwi to nazwa określająca grupę chorób układu chłonnego i szpiku kostnego, w tym znaną szerzej białaczkę. Jeszcze do niedawna uważano, że nowotwory krwi dotykają głównie osób po 60. roku życia. Obecnie jednak diagnozuje się tego typu nowotwory u coraz młodszych osób pomiędzy 25. a 40. rokiem życia.

Nowotwory krwi można podzielić na:

  • Nowotwory układu krwiotwórczego: ostra białaczka szpikowa, przewlekła białaczka szpikowa, ostra białaczka limfoblastyczna, przewlekła białaczka limfocytowa, mielofibroza.
  • Nowotwory układu chłonnego: chłoniaki nieziarnicze, chłoniaki Hodgkina, szpiczak plazmocytowy.

Najbardziej rozpoznawalne wśród wszystkich nowotworów krwi są białaczki - choroby dotyczące białych krwinek. Ich cechą charakterystyczną jest niecelowy rozrost określonego typu komórek układu białokrwinkowego (szpiku kostnego lub węzłów chłonnych) z późniejszym przenikaniem do krwi nie tylko komórek dojrzałych, ale i komórek młodszych.

Zobacz także

Szpiczak to po białaczce najczęściej występujący nowotwór krwi. Charakteryzuje się proliferacją i gromadzeniem plazmocytów, które w normalnych warunkach produkują przeciwciała będące podstawowym elementem układu odpornościowego. Komórki szpiczakowe uwalniają tylko jedno przeciwciało, które najczęściej skierowane jest przeciw cząsteczce nieobecnej w organizmie, nie pełni zatem funkcji obronnej. Atakom zmienionych nowotworowo komórek szpiku ulegają kości kręgosłupa, czaszki, miednicy, klatki piersiowej, barków i bioder. W leczeniu szpiczaków stosuje się przeszczepy komórek macierzystych i farmakoterapię.

Chłoniak Hodgkina to z kolei nowotwór, który rozwija się głównie w węzłach chłonnych i w innych narządach limfatycznych. Stanowi ok. 1 proc. wszystkich nowotworów w Polsce i dotyka głównie ludzi młodych. Chorzy zgłaszają się do lekarza zazwyczaj z powodu powiększenia obwodowych węzłów chłonnych, utrzymującej się gorączki, nocnych potów, czy świądu skóry. Charakterystyczne dla chłoniaka Hodgkina jest powiększenie węzłów w rejonie szyi i nad obojczykiem.

Chłoniaki, nie tylko Hodgkina, to nowotwory rozwijające się w układzie chłonnym, dają zatem o sobie znać przez powiększenie węzłów chłonnych. 

Najrzadziej rozpoznawanym nowotworem krwi jest natomiast mielofibroza. To choroba nowotworowa szpiku kostnego, w której rozwoju ważną rolę odgrywają mutacje genowe JAK2. Chorobę wywołuje genetyczna zmiana w komórce macierzystej. Zmutowane komórki namnażają się, przekazując wadę kolejnym komórkom, a proces ten wpływa na komórki układu krwiotwórczego, co wywołuje zmiany we krwi obwodowej. Rozwój choroby wiąże się z ryzykiem transformacji w ostrą białaczkę szpikową.

Objawy nowotworów krwi przypominają przeziębienie

Objawy nowotworów krwi są niespecyficzne, co znaczy, że mogą być mylone z innymi stanami chorobowymi, takimi jak przeziębienie czy anemia. Z tego powodu są często późno wykrywane, bo chorzy do końca myślą, że dotykają ich ciągłe infekcje.

Nowotwory krwi u chorych mogą przebiegać na różne sposoby i z różnymi objawami.

Do objawów nowotworów krwi zaliczyć można m.in. powiększone węzły chłonne (przy nowotworach układu chłonnego), ciągłe zmęczenie, osłabienie, brak odporności objawiający się podatnością na infekcje czy „ciągłym chorowaniem”, gorączka, bóle głowy.

Niepokojącym objawem powinno być przedłużające lub wręcz niekończące się przeziębienie.

Kiedy należy zgłosić się do hematologa? Gdy pojawiają się nieustępujące, niepokojące objawy takie jak:

  • ciągłe zmęczenie, senność, osłabienie;
  • częste infekcje, zwłaszcza dróg oddechowych;
  • utrata apetytu, nudności, chudnięcie;
  • ciągłe zaparcia;
  • depresja i bezsenność;
  • krwawienia i siniaki z niewiadomych przyczyn;
  • nieprawidłowe wyniki prób nerkowych, zaburzenia w oddawaniu moczu;
  • bóle kości, szczególnie kręgosłupa i objawy wskazujące na zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa;
  • niebolesny obrzęk (powiększenie) węzłów chłonnych;
  • przewlekły kaszel, problemy z połykaniem, duszności;
  • gorączka – pojawiająca się i znikająca bez wyraźnej przyczyny;
  • nocne poty;
  • uporczywy świąd skóry.

Morfologia krwi wystarczy, by wykryć rozwijający się nowotwór krwi

Nowotwory krwi można skutecznie leczyć, jeśli zostaną wcześnie wykryte. Niestety wielu pacjentów zgłasza się do lekarza, gdy objawy są bardzo nasilone, a co za tym idzie, choroba znajduje się w zaawansowanym stadium.

Jak przekonują lekarze, niezwykle ważna jest samoświadomość i profilaktyka. Nowotwór krwi można wykryć za pomocą szybkiego i taniego badania krwi: morfologii.

Zobacz także

Metoda leczenia i rokowania zależą od tego, w jakim stadium choroba została wykryta. Ogólnie przyjmuje się zasadę: im szybciej, tym lepiej.

Choć nowotwory krwi można skutecznie leczyć, to pacjenci w Polsce wciąż zmagają się dostępnością leków i metod leczenia.

– Ministerstwo Zdrowia stara się odpowiadać na potrzeby pacjentów i ich problemy są stopniowo rozwiązywane. Wciąż czekamy na dostęp do nowoczesnych terapii w szpiczaku, w najczęstszym nowotworze krwi – przewlekłej białaczce limfocytowej, szczególnie u tych pacjentów, u których dostępne leczenie przestaje być skuteczne i w ostrej białaczce limfoblastycznej – powiedział w rozmowie z PKOPO prof. dr hab. n. med. Wiesław Jędrzejczak, Krajowy konsultant w dziedzinie hematologii.

Jedną ze skutecznych metod leczenia nowotworów krwi jest przeszczep szpiku kostnego. Dawcą może być każda osoba zdrowa, pełnoletnia. Ofiarowanie swojego szpiku nic nie kosztuje, a może uratować komuś życie.

ZOBACZ TAKŻE:

Zobacz także

Źródło: pkopo.pl; wyborcza.pl; hematoonkologia.pl

________

zdrowie.radiozet.pl/nk