Choroba Parkinsona to nie tylko drżenie rąk. Jakie są objawy choroby?

Choroba Parkinsona (dawniej drżączka poraźna) to postępująca, zwyrodnieniowa choroba ośrodkowego układu nerwowego manifestująca się zaburzeniami ruchowymi.

Przebieg choroby jest zwykle spowolniony, wieloletni, choć postępujący. Parkinson rozwija się bardzo wolno, dlatego pierwsze wyraźne objawy chorobą mogą być widoczne dopiero po kilku latach. Najczęściej choroba diagnozowana jest u osób w wieku 40-60 lat, ale zdarza się również u osób młodszych.

Wyróżnia się trzy postaci choroby:

• drżenną;
• akinetyczno-hipertoniczną;
• mieszaną.

11 kwietnia jest Światowym Dniem Choroby Parkinsona. 

Spis treści:

• Jakie są przyczyny choroby Parkinsona?
• Jakie są objawy choroby Parkinsona?
• Jak przebiega choroba Parkinsona?
• Jakie badania wykonać, by rozpoznać chorobę Parkinsona?
• Jakie są metody leczenia choroby Parkinsona?

Przyczyny choroby Parkinsona

Przyczyna choroby Parkinsona nie jest znana. Znany jest natomiast mechanizm jej powstawania. 

U chorych dochodzi do zwyrodnienia jąder podstawy znajdujących się w mózgu. W jednym z nich znajduje się istota czarna, która odpowiedzialna jest za produkowanie dopaminy z substancji prekursorskiej nazywanej lewodopy. Dopamina pełni funkcję neuroprzekaźnika między komórkami mózgowymi a układem mięśniowym i odpowiada za jego koordynację. 

Stopniowe zmniejszanie się ilości dopaminy w mózgu na skutek obumierania komórek ją wytwarzających prowadzi do rozwoju choroby Parkinsona.  

Dokładnie nie wiadomo, dlaczego u niektórych osób dochodzi do rozwoju choroby Parkinsona, ale uważa się, że może być to związane mutacjami genów zwiększającymi podatność na zachorowanie. Pewien wpływ mogą mieć też czynniki środowiskowe, szczególnie kontakt ze środkami ochrony roślin.

Objawy choroby Parkinsona

Ponieważ choroba Parkinsona jest chorobą wieloletnią o powolnym rozwoju, to jej pierwsze objawy są zwykle zauważane dopiero po kilku latach. 

Typowe objawy Parkinsona występują wtedy, gdy uszkodzeniu ulega ok. 80 proc. komórek odpowiedzialnych za produkcję dopaminy, a jej poziom spada do 20 proc. zapotrzebowania.

Do wczesnych objawów choroby Parkinsona zalicza się:

• spowolnienie ruchów: powolne wykonywanie wszystkich czynności, ubieranie się, chodzenie;
• zachwiania równowagi;
• problemy z koordynacją ruchową;
• ból barku i sztywność mięśniowa;
• mikrografia, czyli pisanie małymi literami;
• zaczepianie nogą o nierówności podłoża.

Najbardziej charakterystycznym objawem choroby Parkinsona jest drżenie spoczynkowe, polegające na mimowolnym drżeniu palców lub całej dłoni przy swobodnym położeniu na stole czy kolanach.

W miarę upływu czasu i postępu choroby pojawiają się kolejne objawy utrudniające chorym normalne funkcjonowanie. 

Do zaawansowanych objawów choroby Parkinsona należą:

• częsta utrata równowagi, upadki;
• postępujące problemy z mową;
• problemy z pamięcią krótką: chory pamięta wydarzenia sprzed lat, ale szybko zapomina o tym, co działo się przed chwilą;
• drżenie ręki i wynikające z tego problemy z pisaniem, przygotowywaniem posiłków, wykonywaniem codziennych czynności;
• spadek ciśnienia;
• depresja i stany lękowe, apatia, otępienie (tzw. objawy pozaruchowe).

Dla choroby Parkinsona charakterystyczny jest jednostronny, asymetryczny początek objawów. 

Chorobę Parkinsona można wykryć wcześniej, choć jest to bardzo trudne. Zidentyfikowano kilka objawów, które mogą poprzedzać rozwój choroby. Są one jednak często lekceważone przez chorych lub ich pochodzenie przypisywane jest zupełnie innym schorzeniom. Do objawów mogących poprzedzać chorobę Parkinsona zalicza się:

• zaburzenia (osłabienie) węchu;
• obniżenie nastroju, depresja;
• zaburzenia snu (nadmierna aktywność ruchowa w czasie snu, niekontrolowany krzyk);
• zaparcia.

Objawy poprzedzające mogą występować na wiele lat przed rozwinięciem się Parkinsona. 

Przebieg choroby Parkinsona

Choroba Parkinsona ma postępujący przebieg, dlatego wyróżnia się kilka okresów choroby – od wczesnego, najmniej zaawansowanego, do późnego, rozwiniętego:

1. okres wczesny – przedruchowy, gdy objawy nie są widoczne lub o niewielkim nasileniu.
2. okres ruchowy wczesny (tzw. miesiąc miodowy) – objawy dają się opanować lekami, trwa mniej więcej przez 5 lat.
3. okres zaawansowany (gorsza odpowiedź na leki, zaburzenia równowagi, upadki, objawy pozaruchowe).
4. okres skrajnie nasilonych objawów: w tym czasie chorzy spędzają większość czasu w łóżku lub na wózku.

Rozpoznanie (diagnoza) choroby Parkinsona 

Rozpoznanie choroby Parkinsona opiera się na ocenie występujących objawów. Jeśli te nie są wyraźne i chory lub jego rodzina nie są w stanie rozpoznać zagrożenia, to diagnoza stawiana jest późno. To opóźnia również wdrożenie odpowiedniego leczenia, które mogłoby opóźnić rozwój choroby.

Chorzy z podejrzeniem Parkinsona kierowani są często na tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny w celu zróżnicowania choroby od innych zespołów parkinsonowskich, w celu wykrycia guzów mózgu, przewlekłych krwiaków podtwardówkowych, wodogłowia, ognisk naczyniowego uszkodzenia mózgu i innych patologii. 

Leczenie choroby Parkinsona

Ponieważ nieznana jest przyczyna choroby Parkinsona, niemożliwe jest jej zapobieganie. Z tego powodu leczenie Parkinsona skoncentrowane jest na opóźnianiu postępów choroby i łagodzeniu jej skutków, objawów.

Leczenie farmakologiczne: współczesne leki pozwalają opóźnić o kilka lat wystąpienie nasilonych objawów choroby, przedłużają czas przeżycia chorych i poprawiają jego jakość. Lekiem z wyboru jest lewodopa (prekursor dopaminy), innymi lekami wykorzystywanymi w leczeniu Parkinsona są agoniści dopaminy. Początkowo leki wprowadzane są w małych dawkach, które stopniowo zwiększa się w zależności od potrzeb i indywidualnej reakcji osoby chorej.

Rehabilitacja ruchowa: zapobiega rozwojowi zmian zwyrodnieniowych i zespołów bólowych, poprawia ogólną kondycję ruchową. 

Leczenie operacyjne: wykorzystuje się w przypadku chorych, którzy nie reagują na konwencjonalne leczenie farmakologiczne. Najczęściej wykonuje się zabiegi wszczepienia elektrod podłączonych do stymulatora wszytego pod powłoki skórne na klatce piersiowej.

Choroba nie jest śmiertelna, ale powoli przyczynia się do pogorszenia sprawności ruchowej, a nawet inwalidztwa. 

Zobacz także

Mózg też potrzebuje diety i ćwiczeń. Jak o niego dbać?

Choroba Parkinsona zaczyna się w wyrostku robaczkowym?

Źródło: mp.pl; onkolmed.pl; choroba-parkinsona.info.pl