Oceń
Demencja naczyniowa (inaczej otępienie naczyniopochodne) to drugi najczęściej występujący rodzaj demencji po chorobie Alzheimera. Szacuje się, że na tę postać cierpi 20-30 proc. chorych.
Demencja naczyniowa (otępienie naczyniowe) - skróty:
- Demencja naczyniowa: przyczyny
- Demencja naczyniowa: diagnoza
- Demencja naczyniowa a choroba Alzheimera: czym się różnią?
- Demencja naczyniowa: objawy
- Demencja naczyniowa: leczenie
Demencja naczyniowa (otępienie naczyniopochodne) – jakie mogą być przyczyny?
Termin "naczyniowe" odnosi się do chorób związanych z układem krążenia. Demencję naczyniową (otępienie naczyniopochodne) wywołują uszkodzenia naczyń krwionośnych w mózgu. W ich wyniku mózg nie otrzymuje tyle krwi z tlenem, ile potrzebuje (a potrzebuje dużo!). Gdy zatykają się małe naczynia krwionośne, do niektórych niewielkich obszarów mózgu nie dociera krew, co prowadzi do śmierci komórek nerwowych.
Może się to zdarzyć, gdy tętnice odżywiające mózg zostaną zatkane płytkami miażdżycowymi lub skrzepami (w przypadku miażdżycy) lub gdy jedna, bądź więcej z tych tętnic ulegnie pęknięciu (przy tętniaku) i będzie się wykrwawiała w okoliczne tkanki. Gdy przepływ krwi do mózgu zostaje zakłócony przez zaczopowanie lub przerwanie tętnicy, mamy do czynienia z udarem. Zatkane tętnice powodują tak zwany udar niedokrwienny. Udar spowodowany przerwaniem ciągłości naczyń nazywa się udarem krwotocznym.
Otępienie może się rozwinąć również wskutek mini udarów, które nie dają widocznych objawów i dlatego zwykle przechodzą niezauważone. Jednak z czasem ich efekty się kumulują i stają się widoczne. Mini udary zwykle powodują uszkodzenia kory mózgowej w rejonach związanych z uczeniem się, pamięcią i zdolnościami językowymi.
Inne przyczyny demencji, poza udarami, to: starzenie się, przebyte zawały serca, wysokie ciśnienie krwi, miażdżyca (stwardnienie tętnic), cukrzyca i inne choroby serca. Dodatkowe wpływ na rozwój demencji naczyniowej mają również nieodpowiednie nawyki, takie jak brak ruchu, palenie papierosów, nieodpowiednia dieta.
Demencja naczyniowa (otępienie naczyniopochodne) – jak się diagnozuje?
Diagnoza demencji naczyniowej jest dość prosta: gdy objawy wystąpią zaraz po silnym udarze. Nazywa się to czasem otępieniem poudarowym. Statystyki pokazują, że jedna trzecia osób, które miały udar, zacznie cierpieć na otępienie naczyniowe w ciągu sześciu miesięcy od zdarzenia. Aby potwierdzić diagnozę, lekarz przeprowadza wywiad z chorym, wypełnia kwestionariusz dotyczący codziennych czynności poznawczych (Everyday cognition) oraz może skierować chorego na rezonans magnetyczny.
Czym się różni demencja naczyniowa od choroby Alzheimera?
Jedną z największych różnic jest charakterystyka przebiegu obu chorób. W przypadku choroby Alzheimera mózg kurczy się względnie powoli, gdyż obumierają pojedyncze komórki. Objawy pojawiają się stopniowo. Natomiast w demencji naczyniowej dochodzi do zablokowania naczyń krwionośnych. Chory może przez długi czas znajdować się w stabilnym stanie, który może nagle ulec pogorszeniu z powodu kolejnego zatoru.
Najlepiej te różnice zobrazuje przykład. Gdy chory na Alzheimera ogląda film, jego mózg nie potrafi tego "zapisać", czyli zanotować, że już ten film widział i gdy ogląda go po raz drugi, ma wrażenie, że ogląda go po raz pierwszy. Natomiast w demencji naczyniowej chory może również nie wiedzieć, że oglądał już ten film (czyli podobnie jak w chorobie Alzheimera), ale innym razem dobrze go pamiętać.
Demencji naczyniowej towarzyszy duża zmienność nastrojów i zachowania (np. jednego dnia chory może włożyć drewno do pralki zamiast do kominka). Natomiast w chorobie Alzheimera takich zmian nagłych nie ma, chyba że pojawią się dodatkowe schorzenie lub inna forma demencji.
Demencja naczyniowa (otępienie naczyniopochodne) – jakie mogą być objawy?
Objawy demencji naczyniowej mogą przypominać objawy choroby Alzheimera, ale głównie zależą od lokalizacji i rozmiaru uszkodzenia mózgu.
Utrata pamięci może być, ale nie musi, najbardziej charakterystycznym objawem demencji naczyniowej. Wszystko zależy od tego, czy rejony dotknięte mózgu odpowiedzialne za pamięć zostały uszkodzone i w jakim stopniu. U chorego mogą pojawić się również problemy językowe, zaburzenia funkcji motorycznych, niezdolność do rozpoznawania i nazywania przedmiotów, niezdolność do planowania i myślenia abstrakcyjnego. U chorego może się pojawić również splątanie pogarszające się w nocy, niedowład mięśni, zwłaszcza po jednej stronie.
W demencji naczyniowej mogą pojawić się zmiany nastroju, trudności ze skupieniem uwagi, wycofanie z życia towarzyskiego. Te objawy są podobne do depresji, więc w celu odróżnienia tych dwóch chorób, trzeba skontaktować się z lekarzem.
Demencja naczyniowa (otępienie naczyniopochodne) – leczenie
Nie ma lekarstwa na otępienie naczyniowe. Leczenie polega na zmniejszeniu ryzyka pojawienia się kolejnych udarów poprzez obniżenie ciśnienia tętniczego, regularną aktywność fizyczną, odpowiednią dietę, kontrolowanie poziomu cukru, leczenie problemów sercowo-naczyniowych związanych z chorobami serca.
Źródła:"Demencja. Kompleksowy przewodnik po chorobie", Julia Andrews, Harmonia Universalis 2017"Jak pokonać Alzheimera, Parkinsona, SM i inne choroby neurodegeneracyjne" dr Bruce Fife, Białystok 2013"Co warto wiedzieć o chorobie Alzheimera i innych formach demencji", materiały przygotowane przez Fundację TZMO
Oceń artykuł
Tu się dzieje
