Ucho pływaka, czyli zapalenie ucha zewnętrznego. Jakie są przyczyny, objawy i leczenie?
Ucho pływaka to zapalenie ucha zewnętrznego, które często zdarza się właśnie latem po kąpieli w morzu lub jeziorze (stąd jedna z nazw choroby). Objawia się przede wszystkim silnym bólem ucha, który może promieniować do żuchwy. Dolegliwości powoduje najczęściej uszkodzenie skóry w uchu i spowodowany tym stan zapalny.

Ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego (łac. otitis externa acuta diffusa – OEAD), zwane potocznie uchem pływaka, jest najczęściej występującą postacią zapalenia skóry zewnętrznego przewodu słuchowego. Może dotyczyć także małżowiny i błony bębenkowej. Na zapalenie ucha zewnętrznego chorują zarówno dzieci, jak i dorośli, choć najczęściej choroba dotyka dzieci w wieku 5-14 lat. Ponad 80 proc. zachorowań przypada na miesiące letnie.
Jakie są przyczyny zapalenia ucha zewnętrznego?
Do zakażenia skóry przewodu słuchowego zewnętrznego dochodzi najczęściej wskutek urazu, czyli przerwania ciągłości naskórka. Do uszkodzenia skóry w uchu często prowadzi popularna praktyka czyszczenia uszu patyczkami higienicznymi lub innymi wąskimi, długimi przedmiotami (może to nawet doprowadzić do przerwania błony bębenkowej). Zapalenie mogą też spowodować pozostałe w uchu po kąpieli resztki mydła, zbyt agresywne szorowanie uszu, stosowanie alkalicznych kropli do uszu, które niszczą naturalną ochronę, jaka jest woskowina, oraz noszenie aparatów słuchowych czy dousznych słuchawek.
Inne czynniki sprzyjające to zmniejszenie wydzielania woskowiny oraz zaleganie wody w przewodzie słuchowym, co zdarza się właśnie po kąpielach w morzu lub jeziorze – zwiększenie wilgotności w przewodzie słuchowym sprzyja rozwojowi bakterii, grzybów czy wirusów.
Objawy zapalenia ucha zewnętrznego (ucha pływaka)
Zapalenie ucha zewnętrznego najczęściej powodują bakterie: Pseudomonas aeruginosa ( pałeczka ropy błękitnej) i Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty). Objawy ucha pływaka to:
- ból ucha
- świąd
- uczucie pełności w uchu
- upośledzenie słuchu (czasem)
- ból przy ucisku.
W większości przypadków (90 proc.) objawy zapalenia ucha zewnętrznego pojawiają się jednostronnie.
Przyczyną ucha pływaka mogą być także zakażenia grzybicze (od kilku do kilkunastu procent), przy których ból ucha jest mniejszy, ale świąd, zlokalizowany głęboko w uchu, może być bardzo uporczywy. Przy zakażeniu drożdżakami przewód słuchowy jest wypełniony miękką, gęstą, białawą wydzieliną.
Jak leczy się zapalenie ucha zewnętrznego?
Pierwszym krokiem w leczeniu powinno być delikatne oczyszczenie ucha pod mikroskopem i usunięcie zalegającej wydzieliny. Pozwala to na dokładniejszą diagnozę, przyspiesza gojenie oraz ułatwia działanie podawanych miejscowo leków.
Podstawą leczenia jest stosowanie kropli z antybiotykiem, które podaje się do ucha przez 7-10 dni. Zaleca się stosowanie antybiotyków miejscowych, ponieważ bezpośrednio działają one na zmienione chorobowo miejsce. Leki podawane doustnie mogą nie być tak skuteczne. Ze względu na silny ból ucha w większości przypadków wymagane jest przyjmowanie doustnych leków przeciwbólowych, szczególnie na początku choroby. Jeśli występuje gorączka, a węzły chłonne są powiększone wskazane jest doustne podawanie antybiotyków. W trakcie leczenia nie można moczyć chorego ucha.
Źródła: Otolaryngolodzy24.pl / E. Hassmann-Poznańska, D. Dzierżanowska, M. Poznańska, Ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego. Diffuse acute otitis externa (Otolaryngologia.org.pl)