Okiem eksperta: Nadciśnienie tętnicze dotyczy coraz młodszych osób

Nadciśnienie tętnicze (NT) jest drugim najważniejszym, tuż po hipercholesterolemii, czynnikiem ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Okazuje się, że aż 32 proc. dorosłych Polaków ma zbyt wysokie ciśnienie tętnicze krwi, przy czym jedynie 26 proc. jest tego świadomych i podjęło leczenie. Niestety większość społeczeństwa wciąż postrzega nadciśnienie jako charakterystyczny element całej gamy chorób cywilizacyjnych, które dotykają ludzi w średnim wieku. Tymczasem coraz więcej osób poniżej 35. roku życia ma nadciśnienie tętnicze i jest pod stałą kontrolą lekarza.

Nadciśnienie tętnicze ‒ co to takiego i jakie są objawy?

W uproszczeniu ciśnienie tętnicze krwi to nic innego jak siła wywierana przez płynącą krew na ściany naczyń. Zupełnie prawidłowym zjawiskiem są umiarkowane wzrosty i spadki ciśnienia w zależności od pory dnia, wykonywanych czynności czy stanu emocjonalnego. Sytuacja staje się jednak niebezpieczna, gdy ciśnienie jest zbyt wysokie niezależnie od okoliczności. Serce musi wtedy pracować ze zdwojoną siłą, by efektywnie dostarczać świeżą, utlenowaną krew do naczyń tętniczych.

Chociaż nadciśnieniu nie towarzyszą zazwyczaj żadne charakterystyczne objawy kliniczne, to trzeba pamiętać, że nieleczone prowadzi do innych poważnych schorzeń. Oprócz typowych zmian strukturalnych w ścianach naczyń krwionośnych (ich "twardnienia") również sam mięsień sercowy ulega przebudowie oraz patologicznemu przerostowi, czego wyrazem jest pogłębiająca się niewydolność serca. Te dwa podstawowe procesy są bezpośrednią przyczyną występujących w przebiegu nadciśnienia tętniczego udarów i zawałów, a nawet niewydolności nerek oraz ślepoty.

Jak rozpoznać nadciśnienie?

Ciśnienie krwi opisuje się za pomocą dwóch parametrów – ciśnienia skurczowego ("górnego") oraz rozkurczowego ("dolnego"). Optymalnie ciśnienie krwi tętniczej powinno wynosić poniżej 120/80 mmHg. Natomiast nadciśnienie tętnicze (w skrócie NT) rozpoznaje się w momencie, gdy wartość ta przekracza 140/90 mmHg.

Oczywiście diagnozy nie można postawić na podstawie jednokrotnego pomiaru podczas rutynowej wizyty u lekarza. Dlatego osoby z podejrzeniem nadciśnienia są zachęcane do samokontroli ciśnienia w warunkach domowych.

Zobacz także:  70 proc. domowych ciśnieniomierzy podaje nieprawidłowe wyniki

Nadciśnienie pierwotne – skąd się bierze?

Mimo że większość społeczeństwa zaczyna mieć problemy z wysokim ciśnieniem dopiero po przekroczeniu 40.-45. roku życia, to absolutnie nie można traktować tego jako schorzenia typowego jedynie dla tej konkretnej grupy ludzi.

Aby zrozumieć dlaczego coraz młodsze osoby muszą z nim walczyć, należy poznać podłoże na którym rozwija się tzw. nadciśnienie pierwotne, czyli samoistne. Ten typ nadciśnienia rozpoznaje się u ponad 95 proc. chorych (chociaż oczywiście istnieją pacjenci cierpiący na nadciśnienie wtórne będące konsekwencją dysfunkcji innych narządów wewnętrznych).

Nadciśnienie tętnicze pierwotne spowodowane jest różnymi czynnikami, głównie genetycznymi oraz środowiskowymi, które uszkadzają działanie wewnątrzustrojowych układów uczestniczących w kontrolowaniu ciśnienia. Nieprawidłowa praca tych systemów regulacyjnych prowadzi zatem do ustalenia się parametrów ciśnienia krwi na wyższym niż zwykle poziomie.

Według raportu Marca Lalonde’a (były minister zdrowia i opieki społecznej Kanady), badającego czynniki kształtujące zdrowie publiczne, za epidemię NT należy obwiniać niezdrowy tryb życia (w 40-60 proc.). Za tym hasłem kryją się powszechnie znane bolączki społeczeństwa zachodniego, czyli otyłość (zwłaszcza brzuszna), mała aktywność fizyczna, nadmierne spożycie soli i tłuszczów zwierzęcych, stres, palenie papierosów.

Jak wiadomo, powyższe problemy w coraz większym stopniu dotyczą ludzi młodych, coraz częściej spotykamy pacjentów nadciśnieniowych mających mniej niż 30 lat.

Polecamy:  Brakuje Ci tchu? Sprawdź, czy nie grozi Ci nadciśnienie płucne

Nadciśnienie tętnicze wtórne – jakie są jego przyczyny?

Jeśli mimo zdrowego trybu życia, pacjent ma zbyt wysokie ciśnienie, istnieje prawdopodobieństwo, że mamy do czynienia z nadciśnieniem tętniczym wtórnym. Ten typ nadciśnienia najczęściej rozpoznaje się u ludzi młodych, względnie zdrowych.

Jego przyczyny mogą być różne, np. choroby nerek, problemy z nadnerczami i przede wszystkim guzy chromochłonne, które wydzielają hormony (np. adrenalinę) stale podwyższające ciśnienie.

O ile rozpoznanie utrwalonego NT pierwotnego praktycznie zawsze oznacza rozpoczęcie przewlekłego leczenia, o tyle nadciśnienie tętnicze wtórne ma jedną konkretną przyczynę, której szybka identyfikacja często pozwala na skuteczną terapię. Wycięcie guza chromochłonnego zazwyczaj rozwiązuje problem.

Diagnoza: nadciśnienie tętnicze. I co dalej?

Po pierwsze: zapobiegaj!

Osoby, które są zagrożone nadciśnieniem tętniczym powinny zmienić swój dotychczasowy styl życia. Zadbać o aktywność fizyczną i zbilansowaną dietę, starać się utrzymać prawidłową masę ciała. Młody organizm znacznie szybciej powraca do równowagi. Często wystarczy jedynie odrobina samozaparcia, by unormować swoje ciśnienie bez wsparcia farmakoterapii (oczywiście po wcześniejszym wykluczeniu NT wtórnego).

Po drugie: lecz!

Jeśli zmiana trybu życia nie przynosi oczekiwanych rezultatów, należy jak najszybciej zdecydować się na leczenie farmakologicznie. Leki hipotensyjne są bezpieczne, a ich dość duży wybór pozwala na indywidualne dobranie optymalnego schematu leczenia. Szybko rozpoczęta terapia nie tylko chroni przed wspomnianymi wcześniej powikłaniami (w tym przed tzw. nagłym zgonem sercowym), ale także poprawia jakość i długość życia.

Sprawdź, czy Twoja waga jest prawidłowa:  Kalkulator BMI 

___

ZdrowoBardzo / Katarzyna Plewka/ mk