Arytmia, czyli zaburzenia rytmu serca. Od kołatania do zawrotów głowy
Arytmie to choroby, które charakteryzuje zaburzona praca serca. Mają miejsce wtedy, gdy serce pracuje zbyt szybko lub gdy pracuje zbyt wolno. Zaburzenia rytmu serca często występują naturalnie, na przykład w wyniku dużego wysiłku fizycznego, podczas stresu. Zdarza się jednak, że arytmie są objawem chorób, wtedy nieleczone zaburzenia pracy serca mogą prowadzić do groźnych dla zdrowia i życia konsekwencji.
Arytmia, a w zasadzie arytmie, to choroby charakteryzujące się tym, że serce pracuje nieprawidłowo. Mianem arytmii określa się zaburzenia pracy serca, w tym tachykardię, czyli zbyt szybkie bicie serca, oraz bradykardię, czyli zbyt wolny rytm serca.
Zdrowe serce pobudzane jest do skurczów przez impulsy elektryczne przewodzone specjalnymi komórkami układu bodźcotwórczego-przewodzącego. Komórki te rozprowadzają impulsy do konkretnego miejsca w sercu we właściwym czasie, zawiadują całym tym procesem w bardzo zorganizowany sposób. Na przykład jamy serca pobudzane są do skurczu w konkretny sposób – najpierw przedsionki, a później komory. Taka organizacja pozwala na efektywny, stały przepływ krwi przez serce.
Na pracę układu bodźcotwórczo-przewodzacego, a więc na cały ten zorganizowany proces wpływa wiele czynników, zarówno miejscowych, jak i ogólnoustrojowych, które pozwalają dostosować szybkość i miarowość rytmu serca do potrzeb organizmu. Natomiast do arytmii dochodzi na skutek zaburzonego wytwarzania i przewodzenia impulsów elektrycznych przez komórki. Zaburzenia rytmu serca przejawiają się nierównymi odstępami czasowymi pomiędzy kolejnymi uderzeniami serca lub okresami nagłego przyśpieszenia, lub zwolnienia rytmu serca.
Prawie wszyscy ludzie doświadczają od czasu do czasu nieregularnego rytmu serca, co wcale nie znaczy, że jest to związane z groźną chorobą.
Przyczyny arytmii (zaburzenia pracy serca)
Najczęstszą przyczyną arytmii, czyli zaburzeń pracy serca, jest choroba wieńcowa (niedokrwienna serca), która w najbardziej zaawansowanej formie przejawia się jako zawał serca. Również niewydolność serca, wady zastawkowe, nadciśnienie tętnicze, choroby tarczycy, cukrzyca czy zapalenie mięśnia sercowego mogą przyczyniać się do zaburzeń pracy tego narządu.
Zaburzenia rytmu serca mogą również wystąpić jako efekt uboczny stosowania różnych leków, spożywania dużych ilości kawy, herbaty, napojów z zawartością kofeiny, alkoholu, zażywania narkotyków. Mogą być również wynikiem dużego stresu i przemęczenia.
Rodzaje arytmii (zaburzenia pracy serca)
Rodzajów zaburzeń rytmu serca jest bardzo wiele, można je podzielić na różne „kategorie”. Warto pamiętać, że prawidłowo pracujące serce, bez wykonywania wysiłku, pracuje równo z częstością od 60 do 100 uderzeń na minutę. Zarówno niższa, jak i wyższa częstotliwość uderzeń uważana jest zatem za nieprawidłową.
U osób zdrowych serce wykonuje około 60 uderzeń na minutę w spoczynku, przy niewielkich wysiłkach około 100 uderzeń na minutę, przy dużych wysiłkach około 130 uderzeń na minutę, a przy bardzo dużych wysiłkach nawet 180 uderzeń na minutę i więcej.
Nieprawidłowość pracy serca można podzielić na
:
- Tachykardia to stan, gdy serce bije nienaturalnie szybko, wykonuje nawet ponad 100 uderzeń na minutę. Większość tachykardii nie jest niebezpieczna, bo każdy czynnik podnoszący poziom adrenaliny lub wzmagający jej działanie może spowodować przyspieszenie akcji serca i wywołać tachykardię z towarzyszącym uczuciem kołatania, co zdarza się naturalnie stosunkowo często. Jednak tachykardia utrzymująca się przez dłuższy czas może powodować szkodliwe efekty, w tym wyraźnie obniżać ciśnienie krwi, co skutkuje zawrotami głowy, a nawet omdleniem.
- Bradykardia to zbyt wolny rytm serca (poniżej 50 uderzeń w czasie czuwania). Bradykardia zwykle nie zagraża życiu, ale może dawać objawy niepożądane i wtedy konieczne może okazać się wszczepienie rozrusznika serca.
Z punktu widzenia chorych ważny jest również
:
- Arytmie łagodne mogą powstawać pod wpływem emocji lub stresu, ale są zwykle tylko pojedynczymi elementami zakłócającymi prawidłową funkcję układu bodźcotwórczo-przewodzącego serca. Ustępują po wyeliminowaniu czynników wywołujących.
- Arytmie potencjalnie groźne dla zdrowia to grupa zaburzeń, które nieleczone mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, a nawet życia. Do takich zaburzeń należy na przykład migotanie przedsionków.
- Arytmie groźne dla zdrowia i życia to tzw. arytmie złośliwe, które wymagają natychmiastowej diagnostyki i leczenia, ponieważ bezpośrednio zagrażają życiu chorych. To tego typu arytmii zaliczyć można częstoskurcz komorowy.
ZOBACZ: Migotanie przedsionków: utrwalone i napadowe. Jakie są przyczyny migotania przedsionków?
Objawy arytmii (zaburzenia pracy serca)
Arytmie czasami przebiegają bezobjawowo, choć najczęściej zaburzenia rytmu serca wywołują szarpnięcia lub tzw. kołatanie. Są to subiektywne odczucia określane zwykle jako uczucie szybkiego bądź niemiarowego bicia serca.
W zależności od nasilenia i zaawansowania arytmii mogą pojawiać się takie objawy, jak:
- uczucie nagłego, silnego uderzenia serca;
- uczucie szybkiego miarowego lub niemiarowego bicia serca (kołatanie);
- uczucie wolnego miarowego lub niemiarowego bicia serca;
- uczucie kłucia w okolicy serca;
- duszność;
- uczucie lęku i niepokoju;
- ból dławicowy za mostkiem;
- zawroty głowy;
- uczucie gorąca;
- nudności, wymioty;
- nagłe zasłabnięcie lub utrata przytomności.
Objawy odczuwane u chorych są różne w zależności od rodzaju zaburzeń rytmu, a także chorób współtowarzyszących. U chorych z niewydolnością serca zaburzenie rytmu nasila objawy niewydolności, w tym obrzęki kończyn dolnych, duszność. Natomiast u osób z miażdżycą tętnic wieńcowych arytmia będzie powodowała ból w klatce piersiowej, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do zawału serca.
Diagnozowanie arytmii (zaburzenia pracy serca)
Podstawowym badaniem pozwalającym wykryć zaburzenia rytmu serca jest EKG (elektrokardiogram), za pomocą którego zapisać można czynność elektryczną serca w danym momencie.
Jeśli z jakiegoś powodu nie udaje się zarejestrować czynności serca za pomocą EKG, a chory nadal skarży się na niemiarową pracę organu, to zakłada się aparat Holtera, który dokonuje ciągłego zapisu EKG w pamięci urządzenia. Czas zapisu może wynosić 24 godziny, a nawet tydzień. Po zdjęciu Holtera lekarz może dokładnie przeanalizować zapis urządzenia i na tej podstawie ocenić, w którym momencie występuje arytmia.
Leczenie arytmii (zaburzenia pracy serca)
Leczenie arytmii zależy od ich rodzaju, przyczyny (jeśli udało się ją ustalić) oraz ciężkości przebiegu. Jedną z metod leczenia arytmii jest farmakologia, czyli podawanie leków antyarytmicznych, czy wyrównanie zaburzeń elektrolitowych.
Inną metodą leczenia jest wykonanie kardiowersji elektrycznej, która skupia się na przejściu impulsu elektrycznego o małej energii przez serce pomiędzy elektrodami przyłożonymi do klatki piersiowej. Możliwe jest również wykonanie ablacji, czyli zniszczenie lub odizolowanie niewielkiego obszaru tkanki serca, który odpowiada za powstawanie arytmii, poprzez wytworzenie niewielkiej blizny blokującej przewodzenie impulsów indukujących arytmię. Zaburzenia rytmu serca wyrównuje się także poprzez wszczepienie rozrusznika lub kardiowertera-defibrylatora serca.
Powikłania arytmii (zaburzenia pracy serca)
Ryzyko wystąpienia powikłań zależy głównie od nasilenia arytmii. Niegroźne arytmie o niewielkim nasileniu nie niosą za sobą ryzyka powikłań, w przeciwieństwie do bardziej zaawansowanych zaburzeń rytmu serca.
Wśród następstw i powikłań arytmii wymienić można utratę przytomności, udar mózgu, niewydolność krążenia, a nawet nagłą śmierć sercową spowodowaną częstoskurczem komorowym, migotaniem komór czy asystolią.
Źródło: mp.pl; podyplomie.pl
Tu się dzieje
