Sposoby na katar. Jak wygrać z cieknącym nosem?

Katar, inaczej nieżyt nosa, wywoływany jest najczęściej przez wirusy, którymi łatwo zarazić się w komunikacji miejskiej, w pracy lub w szkole. Katar to zapalenie błony śluzowej nosa, jest reakcją obronną organizmu, który próbuje pozbyć się wirusów lub podrażnień. Objawia się wyciekaniem wodnistej lub śluzowej wydzieliny, a towarzyszy mu najczęściej uczucie drapania w gardle, kichanie, spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, ,,kręcenie'' w nosie, a także złe samopoczucie i ból głowy.

Zobacz także

Zbij temperaturę naturalnie. Domowe sposoby na gorączkę

Infekcja wirusowa jest najczęstszą przyczyną kataru. Wśród wirusów, które mogą powodować katar są m.in.: rhinowirusy (ok. 110 typów, atakują głównie wiosną, latem, jesienią), coronawirusy (ponad 30 typów, atakują zimą i wczesną wiosną), adenowirusy (atakują w czasie całego roku).

• KATAR U DZIECI. Małe dzieci (w wieku przedszkolnym) mogą zapadać na wirusowy nieżyt nosa nawet do 6-8 razy w roku. Utrzymywanie się kataru o nieprzyjemnym zapachu z przewodu nosowego może świadczyć o obecności ciała obcego.

Przyczyn kataru jest wiele, nie są to jedynie infekcje wirusowe. Katar może być objawem niektórych chorób, może być też wywołany przez czynniki drażniące.

Jakie są najczęstsze przyczyny kataru?

• Ostre zapalenie zatok
• Zakażenie bakteryjne
• Alergie (katar alergiczny)
• Przewlekłe zapalenie zatok
• Zespół Churga-Straussa
• Przeziębienie
• Skrzywiona przegroda nosowa
• Narkomania - na skutek zażywania niektórych substancji dochodzi do uszczuplenia i suchości śluzówek
• Suche powietrze
• Ziarniniak z zapaleniem naczyń (ziarniniak Wegenera)
• Zmiany hormonalne (hormonalny nieżyt nosa)
• Grypa
• Stosowanie niektórych leków
• Polipy nosa
• Niealergiczny nieżyt nosa
• Wirus RSV (Respiratory Syncytial Virus)
• Wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego - mylony z katarem
• Czynniki chemiczne, fizyczne emocjonalne, np. dym tytoniowy (odruchowy nieżyt nosa)
• Cukrzyca, choroby krążenia, wątroby i nerek (przewlekły katar)

Zobacz także

Dlaczego Twój nos jest krzywy?

Leczenie kataru

Katar wirusowy ustępuje samoistnie w ciągu 7-10 dni. Charakteryzuje się występowaniem początkowo wodnistej wydzieliny z nosa, uczuciem zatkania nosa, kichaniem, gorączką. W okresie trwania choroby wydzielina wodnistej zmienia się w ropną z powodu zwiększonej zawartości leukocytów i złuszczonych nabłonków. Ropny charakter wydzieliny nie może być więc podstawą do rozpoznania zapalenia bakteryjnego. W leczeniu kataru wirusowego można stosować donosowe leki obkurczające naczynia krwionośne, które zmniejszają obrzęk błony śluzowej nosa i uczucie zatkania nosa. Nie wpływają jednak na ilość wytwarzanej wydzieliny. Nie powinny być też stosowane dłużej niż 3-4 dni ze względu na wywoływanie polekowego obrzęku błony śluzowej. W leczeniu kataru wirusowego nie stosuje się antybiotyków. Tego typu leczenie ordynuje się zazwyczaj, gdy pojawia się zapalenie zatok przynosowych. Na katar wirusowy i uczucie zatkanego nosa pomagają domowe inhalacje z solanki i olejków eterycznych.

Katar trwający dłużej niż 2 tygodnie powinien skłaniać do wizyty u lekarza i wzięcia pod uwagę innych przyczyn niż infekcyjne. Jeżeli objawy utrzymują się ponad 8-12 tyg. to katar ma charakter przewlekły, często z towarzyszącym przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych.

Katar alergiczny (wywołany alergią). Alergia jest przyczyną ok. 40% do 60% nieżytów u dzieci i ok. 30% u dorosłych - może być sezonowa, całoroczna lub etapowa. Objawami kataru alergicznego są napady kichania, wodnista wydzielina z nosa, ,,kręcenie'' w nosie i uczucie swędzenia na podniebieniu, a także zatkany nos. Alergii często towarzyszy także zapalenie spojówek. W leczeniu alergicznego nieżytu nosa stosuje się leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają kichanie, objawy zapalenia spojówek i wyciekanie wydzieliny z nosa. Leki blokujące wydzielanie histaminy powinny być stosowane relatywnie krótko, szczególnie u dzieci, gdyż mogą wywoływać wiele objawów niepożądanych. Najczęściej leki przeciw alergii stosuje się wieczorem, ponieważ ich zażywanie często łączy się z niemożnością prowadzenia pojazdów. O przebiegu i metodzie leczenia kataru alergicznego powinien decydować lekarz alergolog.

Aby złagodzić objawy kataru, zanim skonsultujesz się z lekarzem, możesz stosować domowe sposoby i przyjmować leki dostępne w aptece bez recepty. Staraj się porządnie wydmuchiwać i nie połykać spływającej po ścianie gardła gęstej wydzieliny. Unikaj alergenów i alergicznych ,,wyzwalaczy'', w przypadku kataru alergicznego możesz przez 3-4 dni stosować leki przeciwhistaminowe bez recepty. Na gęsty katar i zatkany nos stosuj inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych (np. olejku eukaliptusowego), unikaj czynników drażniących (np. dymu papierosowego), pij dużo wody i zastosuj aerozole lub krople do nosa dostępne w aptece. Wydzielinę z nosa małych dzieci należy usuwać za pomocą specjalnego aspiratora do nosa (gruszki).

KIEDY ZGŁOSIĆ SIĘ DO LEKARZA? Jeśli katar trwa dłużej niż 10 dni, masz wysoką gorączkę, wydzielina z nosa jest żółta lub zielona, a nieżytowi nosa towarzyszy ból zatokowy lub gorączka. Zgłoś się do lekarza, jeśli w jamie nosowej pojawi się krew. Jeśli dziecko ma mniej niż 2 miesiące, ma mocny katar i gorączkę, a także gdy zatkany nos i zatoki uniemożliwiają dziecku oddychanie.

Domowe sposoby na katar

Nie czekaj, aż rozłoży cię choroba. Gdy pojawia się katar i pierwsze objawy przeziębienia, zastosuj jeden z domowych sposobów na walkę z cieknącym nosem:

• Domowa kąpiel - ciepła kąpiel z dodatkiem olejków eterycznych (sosnowy, eukaliptusowy) pomaga się rozgrzać, a zapachy olejków połączone z parą wodną ułatwiają oddychanie. Po wyjściu z kąpieli wetrzyj w skórę maść rozgrzewającą, załóż grube skarpetki i ciepłą piżamę. Zadbaj o odpoczynek i dobry sen.
• Domowe inhalacje - pomagają na zatkany nos i ułatwiają spływanie wydzieliny. Do miski (lub specjalnego naczynia do inhalacji) wlej gorącą wodę, dodaj kilka kropel olejku eterycznego (np. miętowego) lub napar z rumianku. Nachyl głowę nad miską i nakryj ręcznikiem. Pamiętaj, by nie zbliżać za bardzo głowy do wody i nie poparzyć skóry. Wystarczy czuć ulatniającą się parę.
• Domowe herbaty i napary - pij dużo płynów, bo to ułatwia spływanie wydzieliny. Gorące herbaty dodatkowo rozgrzewają, dlatego warto dodawać do napojów świeżego imbiru, miodu i soku malinowego. Dorośli mogą spróbować ,,herbatki z prądem'' na rozgrzanie. Do herbaty wystarczy dodać wiśniówki lub rumu, by poczuć uczucie gorąca rozchodzące się po całym ciele.

Źródło: Anna Dzioba, Zapalenia górnych dróg oddechowych – codzienny problem w praktyce lekarza rodzinnego, Borgis - Medycyna Rodzinna 5/2002, s. 154-160,czytelniamedyczna.pl