Mięśniaki macicy lubią nawracać. Jak leczyć mięśniaki, czyli łagodne guzy macicy?

Mięśniaki macicy to często występujące łagodne guzy narządu rodnego. Są to nowotwory łagodne, które nie dają przerzutów, a

(wynosi ok. 0,4 proc.).

Mięśniaki wywodzą się z tkanki mięśniowej gładkiej budującej mięsień macicy — pochodzą z komórek mięśniówki gładkiej macicy i komórek mięśniówki naczyń. Rzadko występują pojedynczo, najczęściej są liczne i różnią się pomiędzy sobą pod względem wielkości i lokalizacji.

Mięśniaki to zmiany kuliste umiejscowione w obrębie macicy. Nie dają przerzutów i nie naciekają prawidłowej tkanki. Mogą mieć kilka milimetrów średnicy lub powiększać się do naprawdę dużych rozmiarów i wypełniać całą macicę, a nawet ją przerastać, co daje obraz tzw. macicy mięśniakowatej, która może sięgać znacznie powyżej wysokości pępka. Te łagodne guzy (mięśniaki) ulokowane są zazwyczaj w trzonie macicy.
Mięśniaki mają przeważnie podłoże genetyczne, występuję w rodzinie - u mamy, córki, siostry, babci.

Mięśniaki mają przeważnie podłoże genetyczne, występuję w rodzinie - u mamy, córki, siostry, babci.

Mięśniaki macicy: objawy

W wielu przypadkach mięśniaki macicy nie dają żadnych objawów. Jeśli takie występują, to obejmują zazwyczaj obfite miesiączki, krwawienie i plamienie pomiędzy miesiączkami lub po menopauzie, niepłodność, bóle pleców, uczucie ucisku i dyskomfortu w podbrzuszu, dolegliwości ze strony układu moczowego, w tym wodonercze powodowane uciskiem moczowodu. Występowanie objawów uzależnione jest od wielkości i liczby guzów, a także od ich rodzaju i lokalizacji.

Do najczęściej obserwowanych objawów zalicza się:

• przedłużające się, obfite, bolesne miesiączki;
• bóle podbrzusza;
• ból podczas współżycia;
• ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa;
• ucisk na pęcherz moczowy lub odbytnicę (parcie na mocz, zaparcie stolca).

Przy szybkim wzroście guza mogą pojawić się dolegliwości wskazujące na rozwój stanu zapalnego wywołanego martwicą wewnątrz dużego guza i wtórnym nadkażeniem. Małe mięśniaki nie dają zazwyczaj żadnych dolegliwości. Natomiast duże guzy mogą sprawiać problemy, wywoływać ból i krwawienie. Duże mięśniaki mogą być także źródłem problemów z zajściem w ciążę, donoszeniem ciąży i porodem.

Mięśniaki macicy: rodzaje

Mięśniaki mają kształt kulisty i umiejscowione są w macicy. W zależności od ich umiejscowienia wyróżnia się kilka rodzajów mięśniaków:

• Mięśniaki podsurowicówkowe to guzy zlokalizowane pod błoną okrywającą macicę od zewnątrz. Mogą sprawiać ból przez uciskanie na sąsiednie narządy wewnętrzne. Mogą wywoływać bóle podbrzusza oraz bóle przypominające rwę kulszową. Często pojawia się uczucie parcia na pęcherz lub odbytnicę.
• Mięśniaki śródścienne to guzy umiejscowione wewnątrz ściany macicy. Powodują takie objawy, jak bolesne i obfite miesiączki ze skrzepami, przedłużające się menstruacje i krwawienia śródmiesiączkowe. Objawy związane są z utrudnionym obkurczaniem naczyń krwionośnych macicy i wydłużonym gojeniem miejsc po śluzówce złuszczonej w czasie miesiączki.
• Mięśniaki podśluzówkowe to guzy, które wpuklają się do światła macicy, zdarza się także, że poprzez szyjkę przedostają się (rodzą się) do pochwy. Rodzący się mięśniak daje o sobie znać silnymi skurczami macicy, przypominającymi skurcze porodowe. Silny ból i krwawienie występuje zazwyczaj wtedy, gdy dojdzie do skręcenia się szypuły mięśniaka znajdującego się w jamie brzusznej. Mięśniaki podśluzówkowe charakteryzują się najbardziej obfitymi krwawieniami miesiączkowymi, lub międzymiesiączkowymi.

Wyróżnia się także:

• mięśniaki uszypułowane — połączone ze ścianą macicy poprzez pasmo tkanki łącznej zwanej szypułą;
• mięśniaki szyjkowe — zlokalizowane w obrębie szyjki macicy i uwypuklające się do pochwy.

Zdecydowanie rzadziej występują mięśniaki uszypułowane, mięśniaki szyjkowe i mięśniaki międzywięzadłowe. Umiejscowienie mięśniaków wpływa zarówno na występowanie konkretnych objawów, jak i na metodę leczenia guzów. U jednej kobiety mogą występować jednocześnie różne rodzaje mięśniaków.

fot.

Mięśniaki macicy: rozpoznanie

Mięśniaki macicy diagnozuje się przede wszystkim na podstawie badania USG. Innym badaniem stosowanym w diagnostyce mięśniaków macicy jest histeroskopia, która polega na wprowadzeniu teleskopu z kamerą do jamy macicy. Badanie pozwala na dokładne obejrzenie występujących nieprawidłowości w jamie macicy.

Do bardziej zaawansowanych badań zalicza się tomografię komputerową i rezonans magnetyczny. W niektórych przypadkach przeprowadza się także laparoskopię diagnostyczną, która jest badaniem najbardziej inwazyjnym, ale także bardzo skutecznym. Pozwala także na pobranie wycinków do badania histopatologicznego.

Mięśniaki macicy: leczenie

Leczenie mięśniaków macicy zależy od wielu czynników. Pod uwagę bierze się nie tylko ewentualne objawy, rozmiary guzów, ich liczbę i umiejscowienie, ale także plany rozrodcze kobiety. Wyróżnia się kilka metod leczenia kobiet z mięśniakami macicy, w tym postępowanie wyczekujące (zwłaszcza u kobiet przed menopauzą), leczenie farmakologiczne i operację usunięcia guzów.

Leczenie farmakologiczne jest niezwykle przydatne w przypadku kobiet, u których istnieją przeciwwskazania do operacji. Jest to leczenie objawowe nastawione na łagodzenie objawów, między innymi zmniejszenie obfitości krwawień miesiączkowych. W tym celu stosuje się lek Esmya. O wskazaniach do leczenia farmakologicznego i przebiegu terapii należy rozmawiać z lekarzem prowadzącym.

Kobiety, u których nie występują żadne objawy, nie wymagają żadnego leczenia. Nie zaleca się też wykonywania profilaktycznych operacji.

Leczenie operacyjne mięśniaków stosuje się w momencie, gdy guzy są duże i/lub dają konkretne objawy, w tym nieprawidłowe krwawienia i ból. Leczenie operacyjne polega na wyłuszczeniu guza (miomektomii) lub usunięciu macicy, co jest uważane za działanie ostateczne.

Mięśniaki podśluzówkowe, śródjamowe i rodzące się można usuwać metodą histeroskopową przez pochwę bez konieczności usunięcia macicy. Wybór metody operacyjnej zależy od wielkości, liczby i rozmieszczenia guzów, a także wieku pacjentki i chęci zachowania płodności. Mięśniaki usuwa się poprzez laparoskopię lub laparotomię.

• Mięśniaków macicy nie leczy się już embolizacją, ponieważ metoda ta uważana jest za inwazyjną i niebezpieczną.

Histerektomia, czyli usunięcie macicy, to najbardziej inwazyjna metoda chirurgiczna. Stosowana jest w ostateczności, gdy mięśniaki są wyjątkowo duże i liczne, przez co zagrażają zdrowiu kobiety, a także, gdy pomimo leczenia wciąż nawracają. To metoda ostateczna odbierająca kobiecie możliwość zajścia w ciążę.

Mięśniaki macicy mają tendencję do nawracania. Usunięcie pojedynczego mięśniaka nie zagwarantuje braku kolejnych guzów.

Mięśniaki macicy a ciąża

Mięśniaki macicy mogą niekorzystnie wpływać na płodność kobiety. Wykrywa się je czasem w czasie badania u kobiet, które zgłaszają się do lekarza z problemem z zajściem w ciążę. Umiejscowienie mięśniaków w okolicy ujść jajowodów do jamy macicy może powodować ich niedrożność. Liczne guzy podśluzówkowe mogą utrudniać zagnieżdżenie się zarodka w błonie śluzowej macicy.

Wielu ekspertów uważa, że u kobiet bezskutecznie starających się o ciążę należy profilaktycznie usunąć mięśniaki lub przeprowadzić leczenie farmakologiczne. Mięśniaki mają niestety tendencję do powiększania się w czasie ciąży. Z tego względu kobiety ciężarne, u których wykryto mięśniaki, muszą być pod stałą opieką lekarza. Mięśniaki mogą bowiem zagrażać bezpiecznemu donoszeniu ciąży (stwarzają ryzyko poronienia), a nawet porodowi — może np. wystąpić kolizja główki dziecka z mięśniakiem położonym w okolicy cieśni macicy.

Mięśniaki macicy nie przekreślają szans na zajście w ciążę, ale mogą to utrudniać. Wpływ mięśniaków na zapłodnienie zależy głównie od ich wielkości, liczby i lokalizacji, a także wieku kobiety, która stara się o dziecko. O metodach leczenia mięśniaków, a także o ich wpływie na zdrowie kobiety należy rozmawiać z lekarzem prowadzącym ginekologiem.  

Zobacz także

Okiem eksperta Endometrioza: źródło bólu i problemów z płodnością. Czy endometriozę można leczyć?

Konsultacja: lek. med. Tomasz Basta - Absolwent Collegium Medium Uniwersytetu Jagiellońskiego, posiadający specjalizację z ginekologii i położnictwa. Wykładowca Polskiego Towarzystwa Ginekologii Plastycznej (PTGP) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologii Estetycznej i Rekonstrukcyjnej. Autor wielu badań i publikacji naukowych w tych dziedzinach. Założyciel krakowskiej Intima Clinic zajmującej się w holistyczny sposób zdrowiem intymnym kobiet.

Źródło: podyplomie.pl/ginekologia; leczymymiesniaki.pl/miesniaki-macicy; onkologia.mp.pl/chorobynowotworowe