Progesteron umożliwia zajście w ciążę. Kiedy zbadać progesteron?

Progesteron (luteina) to żeński, steroidowy hormon płciowy wytwarzany przez komórki ciałka żółtego, jajniki, korę nadnerczy i jądra oraz łożysko od 3. miesiąca ciąży.

Spis treści:

• Jak działa progesteron?
• Kiedy należy zbadać poziom progesteronu?
• Jakie są normy progesteronu u kobiet i mężczyzn?
• Jakie są przyczyny niskiego progesteronu?
• Jakie są przyczyny wysokiego progesteronu?

Progesteron: działanie

Progesteron pełni niezwykle ważną rolę - umożliwia zagnieżdżenie się zarodka, czyli jego implantację w błonie śluzowej macicy i utrzymanie ciąży.

W organizmie progesteron działa przez receptory progesteronowe zlokalizowane m.in. w macicy, gruczołach sutkowych, OUN (ośrodkowym układzie nerwowym) i przysadce mózgowej.

Działanie progesteronu:

• wpływa na śluz szyjkowy i może powodować zmniejszenie jego przepuszczalności dla plemników;
• ułatwia owulację, poprzez stymulowanie proteolizy ściany pęcherzyka Graafa;
• wpływa na rozwój endometrium, umożliwiając implantację zapłodnionego jaja;
• hamuje nadmierny rozrostu endometrium pod wpływem działania estrogenów;
• jest niezbędny do utrzymania ciąży przez cały okres jej trwania;
• odpowiada za modyfikację odpowiedzi immunologicznej matki zapobiegającej odrzuceniu allogenicznego płodu;
• odpowiada za relaksację powiększającej się macicy i hamowanie jej skurczów;
• wraz z estrogenami wpływa na gruczoł sutkowy, pobudzając do laktacji.

W medycynie progesteron stosowany jest zapobiegawczo przy ryzyku poronienia, niewydolności ciałka żółtego, zatruciu ciążowym, zaburzeniach miesiączkowania.

Progesteron: wskazania do badania

Badanie progesteronu u kobiet wykonuje się w celu:

• określenia momentu owulacji,
• monitorowania czynności ciałka żółtego,
• oceny funkcji wydzielniczych (endokrynnych) łożyska podczas ciąży,
• monitorowania leczenia progesteronem we wczesnej ciąży,
• wykrywania guzów i torbieli jajnika.

Badanie progesteronu w połączeniu z badaniem beta-hCG we krwi służy do wykrywania ciąży pozamacicznej.Poziom progesteronu we krwi bada się nie tylko u kobiet ciężarnych, ale również tych, które mają problem z zajściem w ciążę. Wskazaniem do badania są również nieprawidłowe krwawienia i nieregularne miesiączki (nieregularne cykle miesiączkowe).Stężenie progesteronu bada się z próbki krwi pobranej uprzednio z żyły łokciowej.

Progesteron: normy

Stężenie progesteronu we krwi w przypadku kobiet zależy od fazy cyklu i wciąż się zmienia.

Normy progesteronu u kobiet:

• Faza folikularna 0,28-0,72
• Faza owulacyjna 0,64-1,63
• Faza lutealna 4,71-18,0
• I trymestr ciąży 11,0 — 44,3
• II trymestr ciąży 25,4 — 83,3
• III trymestr ciąży 58,7 — 214

Normy progesteronu u mężczyzn:

• 0,02 – 0,138

Jednostka: [ng/ml]

Progesteron: niski poziom

Poziom hormonu zaczyna wzrastać tuż przed owulacją i zmniejsza się naturalnie, gdy nie dojdzie do implantacji zarodka (ciąży), wtedy dochodzi do luteolizy ciałka żółtego. Gwałtowne obniżenie poziomu progesteronu we krwi skutkuje kontrolowanym złuszczeniem się błony śluzowej macicy, czyli miesiączką.

Fizjologicznie niskie wartości progesteronu występują u kobiet w okresie menopauzy.

Niedobór progesteronu jest jedną z ważniejszych przyczyn problemów z płodnością. 

Możliwe przyczyny niedoboru progesteronu to:

• niewydolność ciałka żółtego,
• brak owulacji,
• problemy z łożyskiem,
• zatrucie ciążowe,
• ciąża pozamaciczna,
• dysfunkcja przysadki mózgowej lub podwzgórza.

Objawy niedoboru progesteronu to przede wszystkim plamienia lub krwawienia z dróg rodnych, silny ból w dole brzucha, skurcze macicy, zaburzenia miesiączkowania, problem z zajściem w ciążę, sucha skóra, wypadanie włosów.

Progesteron: wysoki poziom

Stężenie progesteronu wzrasta, gdy dojdzie do zagnieżdżenia zarodka - wtedy zaczyna rozwijać się ciąża. Po zapłodnieniu progesteron jest wydzielany początkowo przez ciałko żółte, a w 14–18 tygodniu ciąży zaczyna być również wytwarzany przez łożysko.

Objawy nadmiaru progesteronu to m.in.: obrzęki, zatrzymywanie wody w organizmie, żylaki.

Nadmiar progesteronu może być spowodowany:

• ciążą mnogą,
• torbielą na jajnikach,
• nowotworem nadnerczy i narządów rodnych,
• zespołem policystycznych jajników (PCOS),
• niewydolnością wątroby.

Zobacz także

Luteina w ciąży. Czy pomaga podtrzymać ciążę?

Estrogeny: jakie pełnią funkcje? Nadmiar, niedobór, normy, badania