Estrogeny: jakie pełnią funkcje? Nadmiar, niedobór, normy, badania
Rozwój cech płciowych, miesiączka, płodność, owłosienie, a nawet barwa głosu - za to wszystko odpowiadają estrogeny. Nadmiar lub niedobór tych hormonów płciowych może mieć poważne skutki: od nieregularnych cykli miesiączkowych po niepłodność. Dowiedz się, jakie są przyczyny zbyt niskiego lub zbyt wysokiego stężenia estrogenów. Jakie są normy estrogenów?
Estrogeny to grupa żeńskich hormonów płciowych, do których zalicza się trzy postacie estrogenu naturalnie występujące u kobiet: estron (E1), estradiol (E2) i estriol (E3) oraz estrogen wytwarzany tylko w czasie ciąży estetrol (E4).
Estrogeny produkowane są przede wszystkim w jajnikach u kobiet, w dużo mniejszej ilości także przez tkanki łożyskowe i tkankę tłuszczową, a także męskie jądra.
Hormony te, naturalne i syntetyczne, stosuje się m.in. w leczeniu zaburzeń miesiączkowania, po operacyjnym usunięciu jajników, a antykoncepcji hormonalnej i jako hormonalną terapię zastępczą w celu łagodzenia objawów związanych z menopauzą.
Estrogeny: rola. Jaką funkcję pełnią w organizmie?
Estrogeny odpowiadają za rozwój żeńskich cech płciowych i rozwój piersi, regulują też cykl miesiączkowy. Estrogeny mają istoty wpływ na życie intymne i płodność człowieka. Wspomagają rozwój mięśni macicy, zwiększają nawilżenie pochwy, pogrubiają jej ściany, u mężczyzn estrogeny regulują popęd płciowy i wspomagają dojrzewanie plemników.
Hormony te przyspieszają metabolizm, chronią naczynia krwionośne, zwiększają stężenie tzw. dobrego cholesterolu i zapobiegają osteoporozie, wspomagając mineralizację kości.
Estrogeny: badania. Jakie są wskazania do badania estrogenów?
Badanie stężenia estrogenów we krwi wykonuje się u kobiet:
- z zaburzeniami cyklu miesiączkowego,
- nieprawidłowymi i obfitymi krwawieniami miesięcznymi,
- zaburzeniami płodności,
- objawami menopauzy lub innymi niedomogami hormonalnymi.
U mężczyzn badanie estrogenów wykonuje się wtedy, gdy występują problemy z płodnością lub cechy feminizacji, w tym ginekomastia.
Stężenie estrogenów bada się z próbki krwi pobranej z żyły łokciowej, z próbki moczu, rzadziej śliny.
Estrogeny: norma. Jaki powinien być prawidłowy poziom estrogenów?
Normy estradiolu - jego stężenie uzależnione jest od fazy cyklu miesięcznego, w jakiej znajduje się kobieta.
- faza folikularna: 30–120 ng/l (110–440 pmol/l)
- owulacja: 130–370 ng/l (477–1358 pmol/l)
- faza lutealna: 70–250 ng/l (257–917 pmol/l)
- okres pomenopauzalny: <10 ng/l
Normy estronu:
- w okresie rozrodczym 17–200 ng/l
- w okresie pomenopauzalnym 7–40 ng/l
Normy estriolu:
- poniżej 80 ng/l
Normy estrogenów u mężczyzn:
- estron: 10–60 ng/l
- estradiol: 10–40 ng/l
- estriol: <160 ng/l
Jednostka ng/l jest równa jednostce pg/ml stosowanej przez niektóre laboratoria.
Estrogeny: nadmiar. Co jest przyczyną dużego stężenia estrogenów?
Nadmiar estrogenów może być związany z przyjmowaniem leków, które zawierają te hormony, ale może również wskazywać na schorzenia związane z nadmierną produkcją estrogenów, w tym guzy jajników.
Ponadto poziom estradiolu jest naturalnie wyższy w fazie okołoowulacyjnej cyklu miesięcznego, jest też wysoki u osób chorych na marskość wątroby lub nadczynność tarczycy. Wysoki poziom estronu jest natomiast charakterystyczny dla otyłych kobiet w po menopauzie.
Zbyt duże stężenie estrogenów we krwi może prowadzić do zaburzeń miesiączkowania, nadmierny przerost błony śluzowej macicy, tycie, obrzęki, napady migreny, nudności, zaburzenia funkcji wątroby (kamica dróg żółciowych, żółtaczka), zwiększona skłonność do zakrzepów.
Estrogeny: niedobór. Dlaczego estrogenów jest za mało?
Naturalnie najniższe stężenie estrogenów występuje podczas miesiączki, w fazie pęcherzykowej stężenie cały czas wzrasta aż do momentu owulacji i spada w fazie ciałka żółtego.
Niedobór estrogenów jest charakterystyczny dla kobiet po menopauzie, ponieważ czynność wydzielnicza jajników ustaje.
Zmniejszenie stężenia estrogenów we krwi może być spowodowany przez pierwotną niewydolność jajników (np. ich niedorozwój) lub wtórną niewydolność jajników spowodowaną m.in. niewydolnością przysadki mózgowej, stosowaniem leków hamujących owulację, anoreksją, przewlekłym głodzeniem się, nadmiernym wysiłkiem fizycznym w przypadku sportowców, nadużywaniem alkoholu.
Skutkiem niedoboru estrogenów mogą być m.in. zaburzenia miesiączkowania, problemy z płodnością, nadmierne owłosienie ciała, obniżenie barwy głosu, osteoporoza.
Tu się dzieje
