Choroba Addisona (pierwotna niedoczynność kory nadnerczy): objawy, leczenie
Choroba Addisona, zwana dawniej cisawicą, to choroba wywołana długotrwałym niedoborem hormonów kory nadnerczy, do której dochodzi w wyniku autoimmunologicznego uszkodzenia nadnerczy. Chorobę Addisona charakteryzuje cały zespół objawów, od osłabienia i problemów żołądkowych, do zmiany barwy skóry, chudnięcia, zawrotów głowy. Dowiedz się, jak rozpoznać i jak leczyć chorobę Addisona.
Choroba Addisona (dawniej cisawica), czyli pierwotna niedoczynność kory nadnerczy to zespół objawów klinicznych, wywołanych długotrwałym niedoborem hormonów kory nadnerczy. Niedoczynność nadnerczy dotyka 4-11 osób na 100 000. Występuje ona u osób w każdym wieku, u mężczyzn i kobiet.
Kora nadnercza to położona zewnętrznie część nadnercza (gruczołu położonego na górze nerki), której zadaniem jest wydzielanie hormonów mających istotny wpływ na pracę organizmu. Niedobór tych hormonów powoduje poważne zaburzenia chorobowe, mogące być zagrożeniem dla życia.
Działanie kory nadnerczy, zwłaszcza wydzielanie kortyzolu kontrolowane jest przez przysadkę mózgową. Uwalniany przez przysadkę hormon adrenokortykotropowy (ACTH) pobudza produkcję i wydzielanie kortyzolu przez nadnercza.
Niedobór hormonów produkowanych przez korę nadnerczy (kortyzolu, aldosteronu) prowadzi do jej niedoczynności.
Choroba Addisona: przyczyny
Doktor Thomas Addison, który po raz pierwszy opisał chorobę w 1855 roku, jako przyczynę pierwotnej niedoczynności kory nadnerczy podał gruźlicę. W tamtych czasach była to najczęstszą przyczyna tej choroby. Wszystko zmieniło się w połowie dwudziestego wieku, gdy antybiotyki znacznie zredukowały ilość zachorowań na gruźlicę.
Obecnie główną przyczyną pierwotnej niedoczynności kory nadnerczy, czyli choroby Addisona, jest przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie kory nadnerczy, powoli i bezboleśnie niszczące ten narząd. Choroba ujawnia się dopiero, gdy zniszczeniu ulegnie 80-90 proc. kory.
Inną przyczyną jest uszkodzenie/nieprawidłowa funkcja przysadki mózgowej.
Do innych przyczyn choroby Addisona należą:
- Choroby zakaźne (grzybice głębokie i zakażenia w przebiegu AIDS)
- Przerzuty nowotworowe i nowotwory pierwotne
- Zaburzenia metaboliczne
- Zaburzenia wrodzone: wrodzony przerost nadnerczy, Zespół Allgrove’a, hipoplazja nadnerczyd, efekt receptora ACTH
- Uszkodzenie nadnerczy spowodowane lekami
- Skaza krwotoczna
Choroba Addisona: objawy
Choroba Addisona charakteryzuje się zespołem objawów. Symptomy są różnorodne, pacjenci mogą zgłaszać różne ,,zestawy'' objawów, nie zawsze te same. Najczęstszym objawem choroby Addisona jest osłabienie, brak apetytu, chudnięcie, ciemne zabarwienie skóry i objawy jelitowo/żołądkowe.
Objawy choroby Addisona (objawy pierwotnej niedoczynności kory nadnerczy):
- Osłabienie, zmęczenie
- Brak apetytu
- Nudności
- Wymioty
- Zaparcia
- Bóle brzucha
- Biegunka
- Łaknienie soli
- Zawroty głowy
- Bóle mięśni i stawów
- Objawy przedmiotowe
- Utrata ciężaru ciała
- Ciemne zabarwienie skóry
- Niedociśnienie
- Bielactwo
- Zmiany w wynikach badań krwi
- Zaburzenia elektrolitowe
- Niedobór sodu we krwi (hiponatremia)
- Zbyt duże stężenie potasu we krwi (hiperkaliemia)
- Niedokrwistość
Choroba objawia się w podstępny sposób. Chorzy najczęściej przez długi czas szukają pomocy u lekarzy wielu specjalności, ponieważ objawy choroby Addisona są niespecyficzne. Obniżony nastrój, osłabienie, zmęczenie, czy problemy żołądkowe występują przecież w przebiegu wielu innych chorób.
Choroba Addisona: badania/diagnozowanie
Chorobę Addisona podejrzewać można po nieprawidłowych wynikach rutynowych badań: podwyższonym stężeniu potasu we krwi, obniżonym poziomie sodu, zmianach w proporcjach pewnych rodzajów białych krwinek, niespodziewanych zmianach w EKG.
Chorobę potwierdzić można za pomocą badania poziomu kortyzolu i aldosteronu we krwi oraz w moczu. W badaniach potwierdza się również podwyższony poziom ACTH. Należy też określić poziom przeciwciał przeciwko komórkom nadnerczy, które są charakterystyczne w autoimmunologicznej chorobie Addisona.
Choroba Addisona: leczenie
Objawy choroby Addisona powodowane są niedoborem kortyzolu i aldosteronu, dlatego terapia polega na zastąpieniu ich podobnymi steroidami. Aby uzupełnić poziom kortyzolu, podaje się hydrokortyzon lub octan kortyzonu. Aldosteron zastępowany jest przez syntetyczny steroid podobny do aldosteronu, fludrokortyzon (Florinef) w formie tabletek, które przyjmuje się raz dziennie.
Dawki leków dobierane są indywidualnie do wzrostu i wagi pacjenta oraz jego stanu zdrowia. Choroba Addisona jest chorobą przewlekłą, hormony muszą być przyjmowane do końca życia.
Jeśli dawki hormonów są dobrane prawidłowo i są przyjmowane regularnie, to chorzy na chorobę Addisona mogą prowadzić normalne życie. Nie ma fizycznych lub zawodowych ograniczeń. Należy jednak odbywać regularne wizyty lekarskie, unikać odwodnienia.
Źródło: journals.viamedica.pl (Forum Medycyny Rodzinnej), Narodowa Fundacja Chorób Nadnerczy
Tu się dzieje
