Stan przedcukrzycowy, czyli o krok od cukrzycy. Jak go rozpoznać?
Stan przedcukrzycowy to stan alarmowy. To ostrzeżenie, że jeszcze chwila, a może rozwinąć się cukrzyca. Dlatego stanu przedcukrzycowego nie wolno lekceważyć, bo jest obietnicą, że wiele da się zmienić i odwrócić. Osoby, które nie stosują się do zaleceń lekarzy i nie zmieniają swoich nawyków, narażają się na ryzyko rozwoju groźnej, przewlekłej choroby. Sprawdź, jak rozpoznać stan przedcukrzycowy i jakie podjąć działania.
Stan przedcukrzycowy to stan zwiększonego ryzyka cukrzycy i sygnał ostrzegawczy przed wystąpieniem jawnej postaci choroby. Diagnozowany jest wtedy, gdy stwierdza się zaburzenia metaboliczne pod postacią podwyższonych wyników stężenia glukozy we krwi lub zaburzenia metaboliczne (podwyższone stężenie glukozy, zaburzenia działania insuliny), ale wartości te nie są jeszcze tak wysokie, by zdiagnozować cukrzycę. Szacuje się, że stan przedcukrzycowy może dotyczyć ponad 2 mln Polaków. Wczesne rozpoznanie pozwala na identyfikację osób zagrożonych cukrzycą i podjęcie odpowiednich kroków terapeutycznych.
Przyczyny stanu przedcukrzycowego
Wśród głównych przyczyn stanu przedcukrzycowego wyróżnia się nadwagę, otyłość, a także czynniki związane z zespołem metabolicznym, w tym wysokie ciśnienie, zaburzenia lipidowe, insulinooporność. Dostępne dane wskazują, że nawet u 1/3 osób z insulinoopornością może rozwinąć się cukrzyca typu 2.
- nadwaga, otyłość;
- nadciśnienie tętnicze;
- dyslipidemia (zaburzenia gospodarki lipidowej);
- występowanie cukrzycy w rodzinie;
- choroby układu sercowo-naczyniowego;
- przebycie cukrzycy ciążowej;
- zespół policystycznych jajników;
- stwierdzona nieprawidłowa tolerancja glukozy.
Podwyższenie glukozy we krwi może być sygnałem, że rozwija się zespół metaboliczny, czyli grupa nieprawidłowości, które w ciągu 5-10 lat prowadzą do powikłań miażdżycowych.
Stan przedcukrzycowy jest stanem odwracalnym, ale bagatelizowany i nieleczony prowadzi do rozwoju cukrzycy.
Objawy stanu przedcukrzycowego
W większości przypadków stan przedcukrzycowy nie daje żadnych objawów, wykrywany jest podczas kontrolnego badania glukozy we krwi. Nie każdy odczuwa niepokojące objawy, a te, nawet gdy się pojawią, są często mylone z innym dolegliwościami.
Stan przedcukrzycowy może się objawiać:
- większą męczliwością;
- sennością;
- zmianami apetytu (np. napadami głodu);
- częstszymi infekcjami;
- suchością skóry;
- suchością w ustach i zwiększonym pragnieniem;
- potrzebą drzemki po posiłku.
Rozpoznanie stanu przedcukrzycowego (badania)
Diagnostyka stanu przedcukrzycowego jest prosta. Wystarczy oznaczenie stężenia glukozy we krwi i odpowiednia interpretacja wyniku. Problemem jest jednak brak świadomości społecznej, za czym idzie niezgłaszanie się na badanie kontrolne.
Zdrowe osoby zwykle nie czują potrzeby wykonywania badań kontrolnych, zwłaszcza gdy nie zauważają niepokojących objawów. Dlatego Polskie Towarzystwo Diabetologiczne w ślad za rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia zaleca wykonywanie oznaczeń stężenia glukozy co 3 lata u wszystkich osób, które przekroczyły 45 rok życia i co roku w przypadku współistnienia czynników ryzyka cukrzycy.
Leczenie stanu przedcukrzycowego
Leczenie w przypadku stanu przedcukrzycowego obejmuje regularną kontrolę glikemii, w celu zapobiegania wystąpienia cukrzycy oraz powikłań mikroangiopatii, oraz redukcję czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, takich jak nadciśnienie tętnicze czy hiperlipidemia.
Stan przedcukrzycowy nie wymaga zwykle leczenia farmakologicznego, stosuje się natomiast leczenie behawioralne polegające na stosowaniu diety redukującej masę ciała i zwiększeniu aktywności fizycznej, co zmniejsza ryzyko cukrzycy o ponad 50 proc.
W przypadku osób, u których za pomocą diety i ćwiczeń nie udaje się uzyskać właściwej kontroli glikemii, można zastosować metforminę. Lek ten poprawia tolerancję glukozy poprzez zmniejszanie wytwarzania glukozy w wątrobie, zwiększanie wrażliwości tkanek na insulinę i hamowanie wchłaniania glukozy i innych heksoz. Szacuje się, że jego stosowanie może zmniejszać ryzyko rozwoju cukrzycy o 30 proc.
Zasady diety zapobiegającej cukrzycy
Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego stan przedcukrzycowy jest wskazaniem do modyfikacji stylu życia, polegającej głównie na dążeniu do trwałej redukcji masy ciała. Badania pokazują, że obniżenie masy ciała już o 5 proc. sprzyja zapobieganiu rozwojowi cukrzycy.
Osoby, u których rozpoznano stan przedcukrzycowy, powinny stosować odpowiednią dietę. Aby zmienić dotychczasowe nawyki żywieniowe, należy wyeliminować żywność wysokoprzetworzoną, zawierającą znaczne ilości węglowodanów prostych, tłuszczów nasyconych i tłuszczy trans. Trzeba również zwiększyć udział błonnika pokarmowego, rozłożyć energię i węglowodany w diecie na posiłki, zadbać o źródła pokarmów, które zabezpieczają nie tylko zapotrzebowanie kaloryczne, ale także podaż witamin, składników mineralnych.
Główne cele diety:
- uzyskanie prawidłowego stężenia glukozy w surowicy krwi;
- utrzymanie optymalnego lipidów i lipoprotein w surowicy;
- utrzymanie właściwego ciśnienia tętniczego krwi;
- uzyskania, a także podtrzymanie prawidłowej masy ciała.
Źródło: Raport ,,Polska w stanie przedcukrzycowym'' (nfz-poznan.pl);
Tu się dzieje
