Cukrzyca typu 1 rozwija się przeważnie w dzieciństwie

Cukrzyca rozpoznawana u młodych ludzi to przeważnie cukrzyca typu 1. Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj pomiędzy 10. a 14. rokiem życia, a schorzenie rozwija się w ciągu 4-12 tygodni. Niebezpieczne są zwłaszcza epizody hipoglikemii, gdy poziom cukru we krwi spada i może prowadzić do śpiączki ketonowej zagrażającej życiu.

Cukrzyca typu 1 – epidemiologia

Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, podczas której dochodzi do niszczenia przez przeciwciała wysp trzustkowych produkujących insulinę. Naukowcom wciąż nie udało się odkryć przyczyny powstawania przeciwciał.

Ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 wynosi 0,2-0,4 proc. Wiadomo, że skłonność do rozwijania się chorób autoimmunologicznych jest uwarunkowana genetycznie. Jeśli na cukrzycę typu 1 choruje matka, to ryzyko zachorowania wynosi 2-3 proc. Co ciekawe, gdy choruje ojciec, to słupki ryzyka skaczą do 5-9 proc. Warto jednak podkreślić, że u ponad 85 proc. chorych, u których rozpoznano cukrzycę typu 1, nie ma w rodzinie tej choroby.

Diagnozowanie cukrzycy

Podstawą rozpoznania cukrzycy jest zwiększone stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej (nie na glukometrze). Cukrzycę diagnozuje się, jeśli dwukrotne oznaczenie glukozy na czczo wykazało ponad 125 mg/dl lub przypadkowy pomiar (glukoza przygodna) przekroczył 200 mg/dl. Jeśli stężenie glukozy na czczo wynosi 100-125 mg/dl, chory kierowany jest na test doustnego obciążenia glukozą. Glikemia przekraczająca 200 mg/dl po dwóch godzinach wskazuje na cukrzycę.

Gdy lekarz ma wątpliwości, jaki rodzaj cukrzycy rozpoznać, może zlecić dodatkowe badania na przeciwciała.

Przeciwciała rozpoznawane w cukrzycy typu 1:

• przeciwciała przeciwko izoformie dekarboksylazy kwasu glutaminowego o masie 65 kDA (GAD),
• przeciwciała przeciwko związanym z fosfatazą tyrozynową cząsteczkom IA2,
• autoprzeciwciała przeciwinsulinowe (IAA),
• przeciwciała przeciwko transporterowi cynku swoistemu dla komórek ß (ZnT8).

U osób chorujących na cukrzycę typu 1, w przeciwieństwie do chorujących na cukrzycę typu 2, przeważnie występuje szczupła budowa ciała. Mogą też pojawić się cechy niedoboru insuliny, takie jak obecność acetonu w moczu.

Insulinoterapia i dieta

Leczenie polega na podawaniu insuliny, najpierw w warunkach szpitalnych, a następnie w domu. Uzupełnieniem insulinoterapii jest dieta cukrzycowa. Chory musi codziennie, w regularnych odstępach czasu, mierzyć sobie poziom cukru we krwi.

Młodym ludziom zaleca się wstrzyknięcia z analogów insulinowych bezpośrednio przed każdym posiłkiem. Starsi przeważnie podają sobie insulinę ludzką na pół godziny przed głównymi posiłkami. Czasem potrzebne są także dodatkowe dawki przed snem, między 21:30 a 23:00, oraz z samego rana.

Dieta oparta jest na tzw. wymiennikach węglowodanowych: 10 g węglowodanów = 1 WW (wymiennik węglowodanowy). Na podstawie skrupulatnych wyliczeń dobiera się odpowiednią dawkę insuliny.

Terapia pompowa w cukrzycy typu 1

Nowoczesnym rozwiązaniem dla osób chorujących na cukrzycę typu 1 jest zastosowanie specjalnych pomp insulinowych, zintegrowanych z Systemem Ciągłego Monitorowania Glikemii. System zapobiega nagłemu spadkowi glukozy we krwi, czyli niebezpiecznej hipoglikemii. W Polsce refundowany jest w 30 proc. do 26. roku życia. Takie rozwiązanie poleca się m.in. kobietom planującym ciążę.

Według najnowszych doniesień skuteczne w wykrywaniu spadku poziomu cukru we krwi są również... psy. Z raportu opublikowanego w renomowanym czasopiśmie „PLOS One” przeciętnie wyszkolone czworonogi mogły pochwalić się 83-proc. skutecznością w wykrywaniu hipoglikemii, w ponad 4 tys. przypadkach hipo- i hiperglikemii monitorowanych przez naukowców.

Choć cukrzyca typu 1 nazywana jest „cukrzycą młodzieńczą”, może rozwinąć się w każdym wieku. Po 35. roku życia rozpoznaje się typ LADA (z ang. latent autoimmune diabetes in adults), który ma powolniejszy przebieg. Niezależnie od rodzaju cukrzycy i metody jej leczenia walka toczy się o prawidłowy poziom glikemii, który wynosi: 70-90 mg/dl na czczo, a godzinę po jedzeniu poniżej 140 mg/dl.

ZOBACZ TAKŻE:  Nadwaga, otyłość, nadciśnienie mogą prowadzić do cukrzycy typu 2

Zobacz także

Naukowcy: Cukrzyca to nie jedna a aż 5 różnych chorób. Mamy przełom?

Terapia pompowa dla kobiet planujących ciążę

Źródło: mp.pl, cukrzyca.pl, medicalexpress.com