Wirusy niszczą układ nerwowy. Oto największe zagrożenia

31.01.2023 10:38

Częste infekcje wirusowe prowadzą do stanów zapalnych, niszcząc różne części układu nerwowego. Według naukowców, to znacznie podnosi ryzyko niektórych schorzeń neurologicznych. Jakie mogą być najgroźniejsze powikłania?

Infekcje wirusowe groźne dla układu nerwowego
fot. Shutterstock

Choroby neurodegeneracyjne mogą być skutkiem zakażenia wirusowego? Takie wnioski przedstawili właśnie amerykańscy badacze.

Już wcześniej eksperci sugerowali, że istnieje korelacja między infekcją wirusem opryszczki pospolitej i chorobą Alzheimera, czy między wirusem Epsteina-Barra i stwardnieniem rozsianym. Tym razem przeprowadzono badanie na większą skalę. Masowa analiza medycznych rekordów odnośnie setek tys. osób ujawniła aż 22 związki między wirusowymi zakażeniami i chorobami układu nerwowego.

– Po zapoznaniu się z badaniem na temat wirusa Epsteina-Barra zorientowaliśmy się, że przez lata naukowcy kolejno poszukiwali pojedynczych związków między neurologicznymi zaburzeniami i specyficznymi wirusami. Wtedy to zdecydowaliśmy się spróbować innego, opartego na nauce o danych podejścia. Korzystając z medycznych rekordów byliśmy w stanie, za jednym razem, systematycznie przeanalizować wszelkie możliwe związki – tłumaczy dr Michael Nalls, współautor nowej publikacji.

Infekcja wirusowa może prowadzić do tych chorób

Jakie schorzenia są związane z przebytymi infekcjami wirusowymi? Naukowcy wymieniają m.in.:

  • chorobę Alzheimera i inne demencje
  • chorobę Parkinsona
  • stwardnienie rozsiane
  • stwardnienie zanikowe boczne

Najwięcej związków odkryto między infekcjami wirusowymi a demencją (ryzyko rosło m.in. po przejściu wirusowego zapalenia mózgu, wirusowych brodawek, grypy, grypy z zapaleniem płuc, wirusowego zapalenia płuc). Wirusowe zapalenie mózgu podnosiło zagrożenie chorobą Alzheiemera aż 20-krotnie.

Choroby te rozwijają się w późniejszym wieku i powodują zaburzenia myślenia i pamięci, a także problemy z poruszaniem się.  Niestety, proces ten jest nieodwracalny.

– Zaburzenia neurodegeneracyjne to zespół chorób, przeciwko którym istnieje niewiele skutecznych terapii, a którym sprzyja wiele czynników ryzyka. asze wyniki wspierają teorię, według której zakażenia wirusowe i związane z nimi zapalenia w układzie nerwowym mogą być powszechnym - i potencjalnie możliwym do uniknięcia - czynnikiem ryzyka dla tego typu problemów –  zwraca uwagę dr Andrew B. Singleton, dyrektor NIH Center for Alzheimer’s Related Dementias (CARD), autor badania.

Przebycie ciężkiej grypy wiązało się z ryzykiem rozwoju najszerszego spektrum różnych zaburzeń, a grypa z zapaleniem płuc - ze wszystkimi schorzeniami oprócz stwardnienia rozsianego. Takie wyniki oczywiście dotyczą pacjentów, którzy przechodzili infekcję bardzo ciężko.

– Trzeba pamiętać, że badane przez nas osoby nie cierpiały po prostu na zwykłe przeziębienie. Infekcja zmusiła je do pobytu w szpitalu – podkreśla dr Nalls.

Jak się chronić?

Jedyną skuteczną ochroną przed zachorowaniem są szczepionki, o czym wielokrotnie przypominają lekarze.

– Fakt, że powszechnie stosowane szczepionki zmniejszają ryzyko lub osłabiają nasilenie wielu wirusowych chorób uwzględnionych w tym badaniu może oznaczać, że redukują także zagrożenie zaburzeniami neurodegeneracyjnymi – stwierdza ekspert.

Naukowcy podkreślają, że aż 80 proc. z wymienionych w badaniu wirusów może atakować układ nerwowy i powodować w nim stany zapalne. Dobra wiadomość jest taka, że niektóre korelacje słabną wraz z upływem czasu.

– Wyniki tego badania dostarczają kolejnych, kluczowych elementów układanki dotyczącej zaburzeń neurodegeneracyjnych. W przyszłości planujemy wykorzystać najnowsze narzędzia z dziedziny nauki o danych, aby nie tylko odkryć kolejne elementy, ale także pomóc specjalistom w zrozumieniu one, w tym geny i inne czynniki ryzyka razem działają – mówi dr Nalls.

Źródło: K. S. Levine, H.  L. Leonard, C.Blauwendraat, F.Faghri, A. B. Singleton, M. A. Nalls Virus exposure and neurodegenerative disease risk across national biobanks, cell.com [dostęp 31.01.2023]