Oceń
Inwazyjne choroby grzybicze nasilają się na całym świecie. Ostatni ranking najważniejszych patogenów grzybiczych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazuje na grzyby, będące krytycznym lub dużym zagrożeniem dla zdrowia ludzkiego. Stworzono ją również po to, by specjaliści wiedzieli, nad czym pracować – celem jest zmniejszenie niebezpieczeństwa. Raport wzywa do poprawy nadzoru (diagnostyka i monitorowanie oporności na leki przeciwgrzybicze), badań i innowacji oraz interwencji w zakresie zdrowia publicznego, by chronić ludzi przed inwazyjnymi chorobami grzybiczymi (IFD).
Lista najgroźniejszych grzybów chorobotwórczych wg WHO
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opublikowała pierwszą listę grzybowych patogenów priorytetowych (WHO FPPL1) pod koniec 2022 roku. Inspiracją był sukces listy priorytetowych patogenów bakteryjnych (WHO BPPL z 2017 r.). Na liście znalazło się 19 rodzajów grzybów zagrażających ludziom, które są związane z poważnym ryzykiem śmiertelności lub zachorowalności. W ten sposób WHO zwraca uwagę na te rodzaje infekcji, które były zaniedbywane, jeśli chodzi o m.in. o finansowanie badań koniecznych do zwalczania coraz groźniejszych chorób, które wywołują.
Skomplikowana procedura zastosowana przez WHO doprowadziła do wyłonienia rankingu, w którym chorobotwórcze grzyby zostały podzielone na trzy grupy: patogeny grzybicze zagrażające w stopniu krytycznym, wysokim oraz umiarkowanym.
Ranking grzybów chorobotwórczych wg WHO:
Grupa krytycznie groźna:
- Candida albicans
- Aspergillus fumigatus
- Candida auris
- Cryptococcus neoformans
Grupa o wysoce groźna:
- Candida glabrata
- Histoplasma capsulatum
- grupy grzybów powodujących mukomyrkozę lub grzybicę
- Fusarium spp.
- Candida tropicalis
- Candida parapsilosis.
Do trzeciej grupy (umiarkowanie zagrażającej ludziom) włączono jeszcze 8 patogenów. W raporcie sformułowano liczne zalecenia, podkreślając, że najważniejszy jest nadzór nad chorobami grzybiczymi, badania, rozwój i innowacje w celu przyspieszenia wdrażania nowych leków przeciwgrzybiczych i ulepszonej diagnostyki oraz wzmocnienie systemów opieki zdrowotnej, by chronić ludzi przed zakażeniami.
Przyczyną jakich chorób u ludzi są grzyby?
Inwazyjne infekcje grzybicze (IFD) powodują szereg poważnych chorób u ludzi. Chociaż w zasadzie jesteśmy przyzwyczajeni do powierzchownych infekcji grzybiczych – takich jak stopa sportowca (grzybica stóp), pleśniawki, łupież – wciąż niewiele wiemy o rosnącej liczbie inwazyjnych i przewlekłych chorób grzybiczych. Doświadczeni lekarze obawiają się jednak IFD u swoich pacjentów, zwłaszcza z nowotworami, po przeszczepach płuc czy u osób żyjących z HIV2 ze względu na trudności w diagnozie i skutecznym leczeniu.
Coraz częściej uważa się, że zapadalność na inwazyjne infekcje grzybicze rośnie, a szacowana liczba osób dotkniętych tą chorobą jest zaskakująco wysoka. Ostatnie oceny sugerują, że ponad 300 milionów ludzi jest dotkniętych poważnymi infekcjami grzybiczymi, a ponad 1,5 miliona rocznie umiera z powodu tych chorób. Zagrożenie to jest jednak niedoceniane w świecie.
Dlaczego na świecie jest coraz więcej infekcji grzybiczych ?
Przyczyny większej liczby zakażeń grzybiczych przypisuje się wielu różnym czynnikom. Niektóre z nich są dobrze poznane, np. powiększające się populacje, których odporność słabnie w wyniku starzenia się, rozpowszechnianie nowoczesnych zabiegów medycznych obejmujących leczenie immunosupresyjne oraz utrzymywanie się niekontrolowanego zakażenia HIV.
Wiadomo już, że hospitalizowani pacjenci cierpiący na infekcje układu oddechowego są w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia koinfekcji grzybiczych: należą do nich aspergiloza płucna związana z COVID-19, aspergiloza płucna związana z grypą oraz przewlekłą obturacyjną chorobą płuc.
Patogenne grzyby wywołujące IFD pojawiają się same z siebie, napędzane zmianami środowiskowymi, przy czym drożdżak Candida auris, choć opisany dopiero w 2009 r., jest już obecny niemal na całym świecie. Do zwiększenia obciążeń związanych z IFD przyczynia się zanik skuteczności podstawowych leków w wyniku pojawienia się oporności na leki przeciwgrzybicze. Uważa się też, że wpływ szeroko stosowanych w rolnictwie fungicydów o szerokim spektrum działania na zdrowie potęguje pojawienie się nowych patogenów grzybiczych, właśnie takich jak Candida auris.
Źródło: Fisher, M.C., Denning, D.W. The WHO fungal priority pathogens list as a game-changer. Nat Rev Microbiol 21, 211–212 (2023) / World Health Organisation, WHO fungal priority pathogens list to guide research, development and public health action, who.int [dostęp: 27.023.2023]
Oceń artykuł
