Hib wywołuje groźne choroby. Dlaczego dzieci szczepi się przeciwko tej bakterii?

29.08.2018
Aktualizacja: 28.10.2020 07:00

Hib (pałeczka hemofilna typu b) to bakteria wywołująca u dzieci groźne choroby, w tym zapalenie opon mózgowych. W Polsce przed wprowadzeniem powszechnych szczepień Hib stanowiło przyczynę 25 proc. wszystkich bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych. Po wprowadzeniu profilaktycznych szczepień Hib udało się niemal całkowicie wyeliminować.

Bakteria hib wywołuje u dzieci ciężkie choroby takie jak zapalenie opon mózgowych czy zapalenie płuc i nagłośni
fot. Shutterstock

Hib, czyli pałeczka hemofilna typu b (haemophilus infuenzae typu b), jest występującą powszechnie bakterią, która wywołuje zapalenie dróg oddechowych, ucha środkowego i zagrażające życiu choroby takie jak zapalenie opon mózgowych czy sepsę.

Jak dziecko może zarazić się bakterią Hib? Głównie przez kontakt z osobą chorą lub nosicielem bakterii. Co ciekawe, szacuje się, że nawet 25-80 proc. populacji jest nosicielami tej bakterii, a więcej nosicieli jest wśród dzieci, szczególnie tych uczęszczających do żłobka i przedszkola. U takich osób bakteria osiedla się w nosie lub gardle, ale nie wywołuje chorób, może natomiast wywołać zakażenie u innej, bardziej podatnej osoby.

Maleńkie dzieci zarażają się najczęściej od starszego rodzeństwa, które uczęszcza do żłobka lub przedszkola i może „przynieść” do domu bakterię. Źródłem zakażenia dla maluchów są także rodzice czy opiekunowie, którzy pracują z grupą dzieci.

Pałeczka hemofilna typu b rozprzestrzenia się drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z wydzieliną dróg oddechowych chorej osoby.

Spis treści:

Choroby wywoływane przez Hib

Pałeczka hemofilna typu b, zwana Hib, może powodować ciężkie, poważne choroby o zagrażającym życiu przebiegu.

Objawy zakażenia bakterią przyjmują zazwyczaj postać:

  • zapalenia nagłośni (może prowadzić do niedrożności dróg oddechowych i uduszenia się dziecka);
  • zapalenia płuc;
  • zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (możliwe powikłania to: głuchota, padaczka, zaburzenia chodu, obniżenie sprawności intelektualnej);
  • zapalenia szpiku kostnego;
  • zapalenia stawów;
  • ropowicy tkanki podskórnej;
  • sepsy – uogólnione zakażenie z ciężkimi objawami ze strony wielu narządów.

Wszystkie choroby wywoływane przez Hib charakteryzują się ciężkim przebiegiem i nierozpoznane w porę mogą zagrażać nie tylko zdrowiu, ale również życiu dziecka.

Szczepienia przeciw Hib

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania chorobom wywoływanym przez Hib są szczepienia najmłodszych dzieci – już w pierwszych miesiącach życia. Najbardziej zagrożone poważnymi zachorowaniami i powikłaniami po Hib są małe dzieci do 5. roku życia. Z tego powodu dzieci szczepi się wcześnie, by możliwie jak najszybciej wykształcić odporność na tę bakterię.

Wiek dziecka ma w przypadku szczepień niemałe znaczenie. Wyznaczając okresy szczepień przeciw poszczególnym patogenom, bierze się pod uwagę dojrzałość (lub wręcz niedojrzałość) układu immunologicznego dziecka i okres zanikania biernej odporności dziecka, uzyskanej od matki, głównie drogą łożyskową. Gdy ta odporność zanika, a układ odpornościowy dziecka jeszcze nie jest gotowy na odparcie ataków ze strony bakterii i wirusów, dziecko zostaje pozbawione pewnej tarczy ochronnej i jest szczególnie narażone na szybkie, łatwe i ciężkie zachorowania.

Okres zanikania biernej odporności dziecka jest brany pod uwagę szczególnie w przypadku podawania szczepionek żywych.

Kto podlega szczepieniu? W Polsce szczepienia przeciw Hib przeznaczone są dla wszystkich dzieci i niemowląt po 6. tygodniu życia do 5. roku życia. Ze względu na znacznie większe ryzyko występowania ciężkich chorób wywoływanych przez Hib po 6. miesiącu życia zaleca się szczepienie niemowląt bardzo wcześnie, bo nawet w 6.-8. tygodniu życia.

Kompletne szczepienie przeciw Hib chroni w ok. 95 proc. przed ciężkim zakażeniem Hib i zapaleniem płuc wywoływanym przez tę bakterię. Szczepienia ograniczają także liczbę nosicieli bakterii.

W Polsce przeciw Hib szczepi się szczepionkami monowalentnymi (pojedynczymi) i poliwalentnymi (skojarzonymi). Szczepionki są dostępne w postaci skoniugowanej, czyli są połączeniem antygenu z nośnikiem ułatwiającym wytworzenie odporności.

  • Szczepionki monowalentne uodporniają przeciw jednej chorobie zakaźnej i mają w składzie szczepy wyłącznie jednego drobnoustroju lub antygeny uzyskane z jednego typu drobnoustroju.
  • Szczepionki poliwalentne, czyli skojarzone, uodporniają jednocześnie przeciw kilku chorobom zakaźnym, bo zawierają w swoim składzie szczepy kilku odpowiednio zmienionych drobnoustrojów lub antygeny uzyskane z kilku rodzajów drobnoustrojów.

To rodzice dziecka, zazwyczaj w porozumieniu z lekarzem, decydują, którą szczepionkę podać dziecku. Choć szczepienia przeciw Hib są dla polskich dzieci obowiązkowe, to rodzice mogą zdecydować, czy chcą szczepić dziecko szczepionkami pojedynczymi, czy skojarzonymi (dodatkowo płatne).

Szczepionki przeciw Hib to szczepionki „nieżywe”, które zawierają oczyszczone fragmenty komórki bakteryjnej.

Uwaga!

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem.

Źródło: pediatria.mp.pl; Przegląd pediatryczny; szczepienia.pzh.gov.pl