Borelioza - co to za choroba?
Inwazja kleszczy w ostatnich latach przybrała znacznie na sile. Jeszcze 10 lat temu było ich aż 10 razy mniej. Coraz częściej słyszy się także o zachorowaniach na boreliozę wśród rodziny i znajomych. To choroba podstępna, która potrafi dobrze się ukrywać i maskować objawy. Dowiedz się, skąd się bierze borelioza i jak ją rozpoznać.
Borelioza z Lyme, zwana również krętkowicą kleszczową jest chorobą obejmującą wiele narządów wywoływaną przez krętki z rodzaju Borrelia (Borelia burgdorferi sensu lato), przenoszone przez kleszcze Ixodes. Borelioza obejmuje skórę, stawy, układ nerwowy i serce.
Chociaż coraz lepiej zdajemy sobie sprawę z tego, jak ważne jest dokładne wyszorowanie ciała po wizycie na łonie natury, czy noszenie na otwartym terenie ubrań zakrywających skórę, to zakażeń w wielu przypadkach trudno uniknąć. Specjaliści są przekonani, że borelioza jest prawidłowo diagnozowana jedynie, w co dziesiątym przypadku.
Przyczyną złożoności problemu z boreliozą jest Borrelia burgdorferi, czyli bakteria o kształcie krętka, przenoszona jest przez kleszcze z rodzaju Ixodes. Badania molekularne i genetyczne potwierdzają, że jest to jedna z najbardziej złożonych bakterii znanych dotąd człowiekowi. W określonych warunkach może być odporna na działanie antybiotyków, więc można ją uważać za swoistą superbakterię, której zachowanie nie jest jeszcze dogłębnie poznane.
Bakteria ta potrzebuje zazwyczaj od 12 do 24 godzin, by się rozmnożyć. Ten stosunkowo powolny (jak na bakterie) podział pozwala na to, by skutecznie chronić się przed antybiotykami. Choć w ostatnich latach nastąpił spory postęp w dziedzinie chorób zakaźnych, w kwestii leczenia i diagnozy boreliozy nadal trwa naukowy spór ze względu na to, że nie istnieją jeszcze wystarczająco dokładne testy diagnozujące choroby odkleszczowe. Objawy boreliozy są również na tyle niejednoznaczne, że diagnozowanie pacjentów bywa trudne i czasochłonne.
Zakażenie borelią
Do zainfekowania człowieka krętkami borelii dochodzi za pośrednictwem zakażonych kleszczy. Kretki przedostają się do skóry człowieka wraz ze śliną kleszcza. Kleszcz musi najpierw ukąsić człowieka, by stworzyć możliwość zakażenia.
Nie każde ukąszenie kleszcza wywołuje boreliozę. Warunkiem zakażenia jest obecność chorobotwórczych drobnoustrojów w organizmie kleszcza. Nie wszystkie kleszcze są zakażone krętkami, jest ich jedynie pewien odsetek. Ponadto większość zakażeń krętkami jest na wczesnym etapie niszczona przez mechanizmy obronne organizmu człowieka i zakażenie przebiega bezobjawowo, pozostawiając ślad w postaci przeciwciał. Nie każdy organizm jest jednak w stanie zwalczyć zakażenie i u takich osób rozwija się borelioza.
Większość pacjentów, którzy cierpią na boreliozę, nie jest właściwie diagnozowanych, przez co szacuje się, że rzeczywisty zakres jej występowania może być nawet od 6 do 12 razy wyższy, niż wskazują oficjalne dane.
Objawy boreliozy
Borelioza jest chorobą, która może dawać objawy ze strony różnych narządów, w tym skóry, serca, stawów. Charakterystyczny dla boreliozy jest tzw. rumień wędrujący, czyli specyficzne zaczerwienie skóry powstające w miejscu ukąszenia. Innymi objawami charakterystycznymi choroby są: porażenie nerwu twarzowego, aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, nabyte bloki serca, przewlekłe zapalenie stawów oraz korzeniowe zespoły bólowe.
Niestety, borelioza jest chorobą podstępną i bardzo wiele osób nie jest świadomych, że na nią choruje. Wszystko dlatego, że choroba ta daje wiele niespecyficznych, niecharakterystycznych objawów, które przez lata przypisywane są zupełnie innym stanom chorobowym. Osłabienie, zmęczenie, pogorszenie pamięci, zaburzenia snu, trudności w koncentracji to objawy, które występują również w przebiegu innych chorób i często nie są kojarzone z boreliozą.
Fot. Różne postacie tzw. rumienia wędrującego na ciele po ugryzieniu przez kleszcza zrealizowane w ramach kampanii Szczep kleszcz
Objawy boreliozy dzieli się na:
- Pierwotne (od 1 do 3 tygodni od zakażenia) rumień wędrujący.
- Wtórne (po kilku miesiącach) zapalenie stawów, zaburzenia neurologiczne i kardiologiczne.
- Postać przewlekłą (powyżej kilku miesięcy od ataku kleszcza) objawy podobne do grypy, zaburzenia widzenia, mowy, orientacji w przestrzeni, zawroty głowy, paraliż mięśni twarzy.
Leczenie boreliozy
Boreliozę leczy się za pomocą antybiotyków. Stosuje się także leczenie objawowe, które łagodzi dolegliwości towarzyszące boreliozie. W większości przypadków boreliozę można wyleczyć za pomocą antybiotyków. Zdarza się jednak, że u niektórych osób dolegliwości utrzymują się pomimo leczenia antybiotykiem lub po jego zakończeniu, lub w razie ich nawrotu w trakcie leczenia antybiotykiem albo po jego zaprzestaniu.Niestety, nawet u 10 proc. chorych pomimo właściwej antybiotykoterapii utrzymuje się przetrwałe zapalenie stawów.
Usuwania kleszcza
Nawet zwykły spacer po parku albo wizyta w lesie może skończyć się ukłuciem przez kleszcza. Powinno się je usuwać, używając wąskich szczypczyków chwytając jak najbliżej skóry, a następnie przemyć to miejsce środkiem odkażającym. Lepiej, gdyby pomógł nam w tym doświadczony specjalista.
Kleszcze za pomocą śliny roznoszą patogeny. Są niezwykle płodne. Pospolite gatunki mogą składać nawet do 5 tysięcy jaj. Statystycznie od 3 do 15% występujących w Polsce kleszczy jest zarażonych kleszczowym zapaleniem mózgu.
Tu się dzieje
