Oceń
Choć w Polsce więcej osób narażonych jest na niedobór witaminy D niż na jej nadmiar, to trzeba wiedzieć, że można ją też przedawkować i nie jest to obojętne dla organizmu. To o tyle ważne, że do przyjmowania różnych suplementów diety przyznaje się aż 2/3 Polaków, a większość z nich nie konsultuje tego ze specjalistą. Jakie są objawy przedawkowania witaminy D?
- Jak organizm pozyskuje witaminę D?
- Jakie są zalecane dzienne dawki witaminy D?
- Czym grozi przedawkowanie witaminy D?
- Jakie są fizyczne objawy nadmiaru witaminy D w organizmie?
Badanie przeprowadzone na potrzeby raportu „Polacy a suplementy diety. Wiedza i świadomość”* wskazało, że dwóch na trzech Polaków przyjmuje suplementy diety, najchętniej preparaty witaminowo-minerałowe. Suplementy diety cieszą się taką popularnością wśród Polaków, że w roku 2021 wydaliśmy na nie o pół miliarda złotych więcej niż rok wcześniej. Co ósmy konsument w skali miesiąca wydaje na suplementy ponad 111 zł. Bardzo popularne jest przyjmowanie suplementów z witaminą D. I choć zbyt duża ilość witaminy D nie prowadzi do uszkodzenia wątroby, jak dzieje się to w przypadku niektórych witamin, to może mieć inne niebezpieczne skutki zdrowotne.
Jak organizm pozyskuje witaminę D?
Witaminę D organizm może pozyskiwać w sposób naturalny ze światła słonecznego, a także z pożywienia.
Witamina D3 jest wytwarzana w skórze pod wpływem promieniowania UVB. W ten sposób powstaje aż 80-100 proc. tej witaminy. W Polsce synteza skórna może być efektywna od maja do września, pomiędzy godziną 10 a 15, gdy chmury nie przysłaniają słońca. U osób z jasną karnacją wystarczy 15-minutowa ekspozycja na słońce (odsłonięte przedramiona i podudzia, brak filtrów), aby wytworzyła się odpowiednia ilość witaminy D, odpowiadająca około 2000-4000 IU na dobę. Niestety, często ekspozycja na słońce jest ograniczona także wiosną i latem, kiedy przebywamy w pomieszczeniach zamkniętych (przedszkola, szkoły, biura).
Dieta pokrywa maksymalnie 20 proc. dziennego zapotrzebowania na witaminę D. Znajduje się ona w takich produktach, jak: tłuste ryby morskie (łosoś, sardynka, makrela), oleje rybie (tran), jaja, wątróbka, a w mniejszych ilościach także w mięsie czerwonym i drobiowym oraz w podrobach i produktach mlecznych. Dieta, nawet urozmaicona (bez syntezy skórnej) nie pozwala pokryć dziennego zapotrzebowania na witaminę D.
Jakie są zalecane dzienne dawki witaminy D?
Górne dopuszczalne dobowe dawki witaminy D dla zdrowych osób (nie należy ich mylić z zalecanymi dawkami leczniczymi) według polskich norm wynoszą:
- u noworodków i niemowląt: 1000 IU/dzień
- u dzieci w wieku 1-10 lat: 2000 IU/dzień
- u młodzieży w wieku 11-18 lat: 4000 IU/dzień
- u dorosłych i seniorów: 4000 IU/dzień.
Powyższych dziennych dawek witaminy D nie należy przekraczać bez nadzoru lekarza.
Czym grozi przedawkowanie witaminy D?
Choć przedawkowanie witaminy D nie jest obojętne dla organizmu, to na szczęście, nie jest tak ryzykowne jak na przykład przedawkowanie witaminy A, co może szybko spowodować uszkodzenie wątroby i wymagać przeszczepu. Zbyt duża ilość witaminy D może jednak powodować problemy zdrowotne, takie jak wymioty, zaparcia czy skurcze mięśni. Najczęściej dzieje się tak w przypadku przyjmowania zbyt wielu suplementów. Aby temu zapobiec, najlepiej przed rozpoczęciem ich zażywania skonsultować się z lekarzem, by upewnić się co do odpowiedniej dawki.
Jakie są fizyczne objawy nadmiaru witaminy D w organizmie?
Przyjmowania zbyt dużych dawek witaminy D może wywołać nieprzyjemne objawy, takie jak:
- Ciągłe pragnienie i parcie na mocz. Nadmiar witaminy D może spowodować hiperkalcemię, czyli sytuację, w której we krwi znajduje się zbyt dużo wapnia. Nerki muszą wtedy ciężej pracować, aby odfiltrować wapń, powodując nadmierne pragnienie i częste oddawanie moczu. Hiperkalcemia może mieć negatywny wpływ na nerki, układ pokarmowy, kości, mózg i serce.
- Uczucie dezorientacji. Niespecyficznym objawem hiperkalcemii spowodowanej nadmiarem witaminy D może być dezorientacja, depresja i zmęczenie.
- Bóle i skurcze mięśni. Hiperkalcemia może też objawiać się bólami mięśni, osłabieniem, skurczami i drgawkami. Nadmiar wapnia w organizmie powoduje odwodnienie, co może powodować skurcze mięśni.
- Częste upadki. Przyjmowanie więcej niż 4000 IU witaminy D może również zwiększać ryzyko zwapnienia tkanek miękkich lub naczyń krwionośnych, co może zakłócać normalne funkcjonowanie organizmu i powodować ból. Wtedy nietrudno też o upadek, a nawet złamanie. Zwapnienia tkanek można też wyczuć palcami, np. twarde zgrubienia na piersiach, w tkance tłuszczowej lub mięśniach.
- Zaparcia, mdłości lub wymioty. Problemy żołądkowo-jelitowe są częstą oznaką przedawkowania witaminy D. W ten sposób organizm próbuje pozbyć się nadmiaru wapnia (podobnie jak poprzez częste oddawanie moczu).
*badanie przeprowadzone przez markę OSAVI na reprezentatywnej grupie Polaków.
Źródło: Insider.com / Mp.pl / „Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie”, wyd. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2020
Oceń artykuł
