Oceń
Zespół jelita drażliwego (IBS) to bardzo powszechna choroba przewodu pokarmowego – szacuje się, że cierpi na nią około 20 proc. populacji. Wyróżnia się kilka postaci tej choroby, m.in. postać biegunkową, zaparciową, a także bólowo-wzdęciową.
Pierwsze objawy zespołu jelita drażliwego zwykle pojawiają się około 30. roku życia. Zalicza się do nich:
- skurcze brzucha, wzdęcia (postać wzdęciowo-bólowa),
- skurcze brzucha, biegunka (postać biegunkowa),
- skurcze brzucha, zaparcia (postać zaparciowa).
U chorych może pojawić się te refluks żołądkowo-przełykowy.
Zespół jelita drażliwego postać bólowo-wzdęciowa: ogólne zalecenia
Najlepszą i najskuteczniejszą metodą leczenia jest zmiana sposobu żywienia. Oczywiście w ostrych stanach choroby konieczne jest włączenie farmakoterapii, ale o tym decyduje lekarz.
Przy zespole jelita drażliwego zaleca się:
- ograniczenie picia alkoholu,
- spożywanie posiłków o regularnych porach i w spokojnej atmosferze,
- powolne jedzenie (każdy kęs jedzenia powinien być dokładnie pogryziony i przeżuty),
- unikanie posiłków późnym wieczorem,
- dbanie o higienę sny (kładzenie się około 22.00),
- ograniczenie węglowodanów (powodują wzdęcia),
- ograniczenie nabiału oraz produktów z pszenicy (powodują wzdęcia),
- gotowanie w wodzie lub na parze, a także pieczenie w pergaminie lub folii aluminiowej.
Dietą, która jest poleca osobom cierpiącym na zespół jelita drażliwego jest dieta FODMAP. Jest to skrót od fermantable oligo-, di-, monosaccharides and polyols (fermantujących oligo-, di- monosacharydów oraz polioli). Są to węglowodany, które u części osób powodują problemy trawienne. Metoda FODMAP polega na wykluczeniu ich wszystkich, a potem stopniowym wprowadzaniu na nowo. To skomplikowana dieta, którą najlepiej stosować pod nadzorem dietetyka.
Co może powodować wzdęcia?
Przyczyną nadmiernej ilości gazów i tym samym wzdęć mogą być:
- żywność przetworzona,
- napoje gazowane,
- obfite i ciężkostrawne posiłki z dużą zawartością białka i tłuszczu,
- niektóre produkty, np. mleko, warzywa strączkowe i kapustne, pszenica.
Zespół jelita drażliwego postać bólowo-wzdęciowa: co można jeść?
W przypadku IBS postaci bólowo-wzdęciowej zaleca się stosowanie diety lekkostrawnej z indywidualnym doborem produktów, które nie nasilają przykrych dolegliwości. Zaleca się również dodawanie jednej łyżki siemienia lnianego do codziennej owsianki, zupy, jogurtu czy deseru.
| Grupy produktów | Produkty zalecane |
| Mleko i produkty mleczne | twarożki, jogurty, kefiry, maślanka, mleko i produkty bezlaktozowe przy nietolerancji laktozy |
| Produkty zbożowe | pieczywo typu graham, drobne kasze, płatki zbożowe, gryka, kukurydza, owies, polenta, komosa, ryż, orkisz |
| Mięso, produkty alternatywne | chude, np. kurczak, indyk, jagnięcina, cielęcina, jaja, chude ryby, np. dorsz, chude wędliny, tofu, tempeh |
| Tłuszcze | masło i margaryny miękkie, wysokiej jakości oleje roślinne |
| Warzywa | młode, bez błon, włókien i skóry, np. marchew, ogórek, bakłażan, fasolka szparagowa, sałata, papryka, ziemniaki, pomidory, cukinia, szpinak, imbir |
| Owoce | dojrzałe, pieczone i gotowane, np. banany, borówki, melon, grejpfrut, winogrona, cytryny, limonki, mandarynki, pomarańcze, maliny, rabarbar, truskawki |
| Napoje | woda, słaba herbata, herbatki ziołowe |
| Przyprawy | łagodne przyprawy, np. sok z cytryny, świeże zioła, np. koperek, bazylia |
Zespół jelita drażliwego postać bólowo-wzdęciowa: czego nie jeść?
Przy zespole jelita drażliwego należy wykluczyć z diety produkty tłuste i smażone, a także zawierające duże ilości cukru. Ostrożnie należy podchodzić do produktów zawierających laktozę.
| Grupy produktów | Produkty przeciwwskazane |
| Mleko i produkty mleczne | sery żółte, ser typu feta, mleko, tłusty twaróg |
| Produkty zbożowe | chleb pszenny, bułki, tosty, biszkopty, makarony pszenne, otręby |
| Mięso, produkty alternatywne | tłuste gatunki, wędzone, pieczone i smażone, tłuste wędliny |
| Tłuszcze | smalec, śmietana, margaryny twarde |
| Warzywa | marynowane, zasmażone, kapustne, strączkowe, cebulowe (czosnek, cebula), fasola, rzodkiewka, kalafior, brokuły, szparagi, karczochy, szalotka, por, buraki, seler, kukurydza cukrowa |
| Owoce | niedojrzałe, marynowane, suszone z dużą zawartością błonnika, np. śliwki, czereśnie, wiśnie, jabłka, gruszki, mango, nektarynki |
| Napoje | mocne napary, napoje gazowane |
| Przyprawy | ostre przyprawy, np. ocet, pieprz, chilli, musztarda, curry |
| Pozostałe | syrop wysokofruktozowy, miód, produkty słodzone sorbitolem, ksylitolem, mannitolem, bezcukrowe gumy do żucia |
Bibliografia:
- "Jelita wiedzą lepiej. Jak zrewolucjonizować sposób odżywiania i zmienić od wewnątrz swoje ciało", Michael Mosley, Wydawnictwo Otwarte, Kraków 2018
- "Zalecenia dietetyczne dla pacjentów z zespołem jelita drażliwego (IBS)", opracowane przez dr inż. Danutę Grajewską, Polskie Towarzystwo Dietetyczne
Oceń artykuł
