Oceń
Szczepionki przeciwko COVID-19 typu mRNA, czyli Moderna i Pfizer, oraz wektorowe, czyli AstraZeneca i Johnson&Johnson, mogą, jak wszystkie inne szczepionki, wywoływać działania niepożądane. Są one zwykle niezbyt ciężkie i przemijają w ciągu kilku dni. Można też spróbować je łagodzić.
- Szczepionka Pfizer (Comirnaty) – objawy po szczepieniu
- Szczepionka Moderna – objawy po szczepieniu
- Szczepionka AstraZeneca (Vaxevria) – objawy po szczepieniu
- Szczepionka Johnson&Johnson (Janssen) – objawy po szczepieniu
- Jak radzić sobie z objawami po szczepieniu?
Objawy występujące po szczepieniu na COVID-19 to tzw. odczyny poszczepienne. Nie muszą wystąpić u każdego zaszczepionego. Tego typu objawy zdarzają się niemal po wszystkich szczepionkach – nawet u małych dzieci, które są szczepione według kalendarza szczepień. Nie należy ich mylić z tzw. NOP-ami, czyli niepożądanymi objawami poszczepiennymi, które występują niezwykle rzadko i są dużo poważniejsze niż zwykły odczyn poszczepienny.
– Odczyn poszczepienny to normalna, fizjologiczna reakcja organizmu na szczepionkę. To może być ból w miejscu szczepienia, lekki obrzęk, przejściowy wzrost temperatury ciała, przemijające dreszcze, bóle stawowo-mięśniowe, ale to są dolegliwości trwające dwa, trzy dni i one samoistnie ustępują – tłumaczy Andrzej Trybusz, były główny inspektor sanitarny. – Natomiast NOP to zaburzenia w stanie zdrowia pozostające w związku czasowym ze szczepieniem. Ból ręki po szczepieniu nie jest zaburzeniem w stanie zdrowia, ale przedłużająca się gorączka (trwająca 4-5 dni) czy wstrząs anafilaktyczny już tak – wyjaśnia ekspert.
Jakie zatem objawy po szczepieniu, czyli odczyny poszczepienne (które nie są NOP-ami) mogą wystąpić po szczepieniach przeciwko COVID-19?
Szczepionka Pfizer (Comirnaty) – objawy po szczepieniu
Najczęstsze objawy poszczepienne (zgłoszone w badaniach klinicznych) po szczepionce mRNA Pfizer to:
- ból w miejscu wstrzyknięcia (>80 proc.),
- zmęczenie (>60 proc.),
- ból głowy (>50 proc.),
- ból mięśni i dreszcze (>30 proc.),
- ból stawów (>20 proc.),
- gorączka i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia (>10 proc.).
Działania te miały zazwyczaj nasilenie łagodne lub umiarkowane oraz ustępowały w ciągu 1-2 dni od podania szczepionki. U osób w podeszłym wieku występowało mniej działań niepożądanych.Producent zaznacza, że większą częstość występowania gorączki obserwowano po 2. dawce.
Szczepionka Moderna – objawy po szczepieniu
Najczęstsze objawy poszczepienne występujące po szczepionce mRNA Moderna (zgłoszone w badaniach klinicznych) to:
- ból w miejscu wstrzyknięcia (92 proc.),
- zmęczenie (70 proc.),
- ból głowy (64,7 proc.),
- ból mięśni (61,5 proc.),
- ból stawów (46,4 proc.),
- dreszcze (45,4 proc.),
- nudności/wymioty (23 proc.),
- obrzęk/tkliwość pod pachą(19,8 proc.),
- gorączka (15,5 proc.),
- obrzęk w miejscu wstrzyknięcia (14,7 proc.)
- zaczerwienienie (10 proc.)
Producent zaznacza, że większość miejscowych i ogólnoustrojowych działań niepożądanych miała nasilenie łagodne lub umiarkowane i ustępowały one w ciągu 1-2 dni po szczepieniu. Nieco mniej działań niepożądanych odnotowano u osób w podeszłym wieku.
Niektóre działania niepożądane występowały częściej w młodszych grupach wiekowych. Częstość występowania obrzęku/tkliwości pod pachą, zmęczenia, bólu głowy, bólu mięśni, bólu stawów, dreszczy, nudności/wymiotów i gorączki była większa u osób dorosłych w wieku od 18 do 64 lat niż u osób w wieku 65 lat i starszych.
Miejscowe i ogólne działania niepożądane były zgłaszane częściej po podaniu 2. dawki niż po 1. dawce.
Szczepionka AstraZeneca (Vaxzevria) – objawy po szczepieniu
Najczęstsze działania niepożądane (zgłoszone w badaniach klinicznych) po podaniu wektorowej szczepionki AstraZeneca to:
- tkliwość w miejscu wstrzyknięcia (63,7 proc.),
- ból w miejscu wstrzyknięcia (54,2 proc.),
- ból głowy(52,6 proc.),
- zmęczenie (53,1 proc.),
- ból mięśni (44,0 proc.),
- złe samopoczucie (44,2 proc.),
- uczucie gorączki (33,6 proc.),
- gorączka >38 st. C (7,9 proc.),
- dreszcze (31,9 proc.),
- ból stawów (26,4 proc.),
- nudności (21,9 proc.).
Działania te miały zazwyczaj nasilenie łagodne lub umiarkowane oraz przemijały w ciągu kilku dni od podania szczepionki.
Producent zaznacza, że działania zgłaszane po podaniu drugiej dawki były łagodniejsze. U osób w wieku powyżej 65 lat występowało mniej działań niepożądanych i były one łagodniejsze.
Analiza zgłoszonych działań niepożądanych po szczepionce AstraZeneca podawanej w ramach programu szczepień przeciw COVID-19 wykazała, że bardzo rzadkim zdarzeniem niepożądanym po szczepionce mogą być nietypowe zdarzenia zakrzepowo-zatorowe przebiegające z małopłytkowością. Szacuje się, że występują z częstością 1-10/1 000 000 podanych dawek.
Szczepionka Johnson&Johnson (Janssen) – objawy po szczepieniu
Najczęstsze działania niepożądane związane ze stosowaniem szczepionki wektorowej Johnson&Johnson, jakie zaobserwowano w badaniach, miały z reguły nasilenie łagodne lub umiarkowane i ustępowały w ciągu 1-2 dni po szczepieniu.
Objawy występujące bardzo często (częściej niż u 1 na 10 osób) lub często (rzadziej niż u 1 na 10 osób):
- ból w miejscu wstrzyknięcia,
- ból głowy,
- zmęczenie,
- ból mięśni,
- nudności,
- kaszel,
- ból stawów,
- gorączka,
- dreszcze,
- zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia.
Działania występujące niezbyt często (rzadziej niż u 1 na 100 osób) i rzadko (rzadziej niż u 1 na 1000 osób) to:
- kichanie,
- drżenie,
- ból gardła,
- wysypka,
- pocenie się,
- osłabienie mięśni,
- ból rąk i nóg,
- ból pleców,
- osłabienie,
- ogólnie złe samopoczucie,
- nadwrażliwość (alergia),
- swędząca wysypka.
Producent podaje też, że u mniej niż 1 na 10 000 osób wystąpiła zakrzepica (powstawanie zakrzepów krwi w naczyniach krwionośnych) z towarzyszącą małopłytkowością (niskim poziomem płytek krwi). Wśród osób otrzymujących szczepionkę wystąpiły reakcje alergiczne, w tym jeden przypadek anafilaksji (ciężkiej reakcji alergicznej). Tak jak w przypadku wszystkich szczepionek, szczepionkę COVID-19 Vaccine Janssen należy podawać pod ścisłym nadzorem, z możliwością dostępu do odpowiedniego leczenia.
Jak radzić sobie z objawami po szczepieniu?
Lekarze zalecają, by po szczepieniu przeciwko COVID-19, jeśli pojawią objawy poszczepienne, zastosować zwykłe sposoby na występujące dolegliwości. W przypadku:
- gorączki, bólu głowy i innych bólów – przyjąć lek na gorączkę, który zwykle pomaga: ibuprofen lub paracetamol
- zmęczenia, osłabienia – pozwolić sobie na odpoczynek
- opuchlizny i bólu w miejscu wstrzyknięcia – przyłożyć okład z sody
Jeśli objawy po szczepieniu nie mijają po 2-3 dniach albo są bardzo niepokojące, należy zgłosić się do lekarza lub w przypadkach nagłych wezwać pogotowie ratunkowe.
Źródła: Szczepienia.pzh.gov.pl, Ec.europa.eu, Ema.europa.eu
Oceń artykuł
