Oceń
Zespół Elpenora to jedno z najdziwniejszych zaburzeń snu. Może występować również u dzieci, dlatego jest szczególnie niebezpieczne. Jak się objawia?
- Zespół Elpenora – jak rozpoznać?
- Zespół Elpenora – skąd pochodzi nazwa zaburzenia?
- Czy zespół Elpenora można leczyć?
Parasomnie to zaburzenia snu, które charakteryzują się niechcianymi, mimowolnymi zachowaniami występującymi między czuwaniem a snem. Zaburzenia wybudzenia są jednym z typów parasomnii, które zaczynają się w okresie głębokiego snu NREM. Mówimy o nich wtedy, gdy u śpiącego nie następuje pełne wybudzenie ze snu, ale zachowuje się on w dziwny, nieprawidłowy sposób, a później nie pamięta tego, co się wydarzyło. Oczywiście u każdego z nas po wybudzeniu z głębokiego snu może dojść do dezorientacji; często wykonujemy niezrozumiałe ruchy czy wypowiadamy absurdalne zdania. Jednak w przypadku zespołu Elpenora, stan ten może trwać nawet kilkanaście minut.
Zespół Elpenora – jak rozpoznać?
Podczas upojenia sennego człowiek odzyskuje sprawność fizyczną, zanim wróci świadomość. Oznacza to, że jeszcze śni, gdy zaczyna wykonywać różne ruchy (podnosi przedmioty, porusza się bez celu, rozmawia z otoczeniem). Ze względu na to, że większość snów to koszmary lub marzenia erotyczne, działania takiej osoby są niezrozumiałe dla otoczenia i mogą wiązać się między innymi z agresją wobec innych. Osoba z zespołem Elpenora nie odróżnia rzeczywistości od marzeń sennych, co może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji (takich jak niszczenie przedmiotów, chęć wyskoczenia przez okno, wyjście z domu w środku nocy). Ludzi w stanie upojenia przysennego uważa się za niepoczytalnych. Z zespołem Elpenora zmaga się niemal 4 proc. dorosłych osób na świecie.
Zaburzenie diagnozuje się je zwykle u osób ze skłonnościami psychotycznymi. Niestety, może być też spowodowane przewlekłym niedoborem snu i skrajnym wyczerpaniem organizmu. Zespół Elpenora może występować u najmniejszych dzieci (poniżej 5. roku życia). Zachowania, które wskazują na upojenie senne, to między innymi bezcelowe poruszanie się w obrębie łóżka, niepohamowany płacz lub krzyk oraz rzucanie przedmiotami.
Zespół Elpenora – skąd pochodzi nazwa zaburzenia?
Elpenor to postać z mitologii greckiej. Był jednym z towarzyszy Odyseusza zamienionych przez boginię Kirke w wieprze. Gdy Elpenor odzyskał ludzką postać, upił się i zasnął na dachu domu wróżbitki. Kiedy wyrwany ze snu usłyszał nawoływanie towarzyszy wracających na okręty, zerwał się na równe nogi, spadł z dachu i zginął. Odyseusz spotkał jego duszę w podziemnym świecie. Zespół Elpenora to określenie, które zostało wprowadzone do medycyny w latach 60. ubiegłego wieku. Inne nazwy zaburzenia to upojenie senne, elpenoryzm czy zryw przysenny. Na zespół Elpenora cierpiał m.in. Paul Deschanel, jeden z prezydentów Francji. W 1920 doszło do wypadku – mężczyzna wypadł przez okno podczas nocnej podróży pociągiem.
Czy zespół Elpenora można leczyć?
Choć objawy zaburzenia ustępują zaraz po przebudzeniu, jeśli takie incydenty zdarzają się często, należy skontaktować się z lekarzem. Upojenie przysenne to zagrożenie zarówno dla śpiącego, jak i jego otoczenia. Jeśli podejrzewamy u siebie lub bliskich zespół Elpenora, poszukajmy pomocy u psychiatry, który wybierze najlepszą metodę leczenia. W niektórych przypadkach takie zaburzenie może być wynikiem uszkodzeń w układzie nerwowym, co należy jak najszybciej wykluczyć.
Źródło: mp.pl, zdrowy-sen.eu, psychiatria.pl
Oceń artykuł