Oceń
Czujesz zmęczenie i przepracowanie. Praca już nie cieszy, a przecież kiedyś dawała satysfakcję. Na samą myśl o obowiązkach służbowych odczuwasz stres, irytację i przygnębienie, a rano nie chce ci się ruszać z łóżka. Brzmi znajomo? Być może dopadło cię wypalenie zawodowe.
Najbardziej podatne na ten stan są osoby nadwrażliwe, neurotyczne, o niskiej samoocenie, a dotknąć może wszystkich, niezależnie od wieku. Kiedyś mówiono o wypalonych zawodowo 30- i 40-latkach, dziś do tej grupy dołączyli już 20-latkowie. Narażeni na wypalenie zawodowe są przedstawiciele wszystkich profesji, choć najczęściej dotyka pracowników, których zawód polega na kontakcie z ludźmi i niesieniu pomocy innym, m.in. pielęgniarkom, nauczycielom, psychologom.
Wypalenie zawodowe - definicja
Wypalenie zawodowe, syndrom wypalenia zawodowego, syndrom burnout to nic innego jak wyczerpanie organizmu spowodowane walką z długotrwałym stresem. Pracownik traci zapał do wykonywania pracy, która kiedyś sprawiała mu satysfakcję. Często czuje, że przestał rozwijać się zawodowo, jest niezadowolony z czynności, jakie wykonuje, odczuwa zmęczenie i bezsilność.
Nadmiar czy niedopasowanie obowiązków często idące w parze z niskimi zarobkami powoduje narastającą frustrację. A to rzutuje na życie osobiste i prowadzi do kryzysów emocjonalnych, a nawet chorób, takich jak nerwica czy depresja.
Wypalenie zawodowe - przyczyny
Co jest przyczyną wypalenia zawodowego? Do najczęściej wymienianych czynników należą:
- zmęczenie spowodowane zbyt dużą liczbą obowiązków
- niskie poczucie własnej wartości
- niska płaca
- brak sukcesów w pracy
- stawianie sobie wysokich wymagań przy minimalnym wpływie na sytuację
- mobbing, konflikty, stres w pracy
- perfekcjonizm i nadmierna odpowiedzialność - często wypalenie zawodowe spotyka pracoholików.
Wypalenie zawodowe - objawy i fazy
Osoba wypalona zawodowo odczuwa niechęć do wszystkiego, co wiąże się z pracą. W pierwszym etapie wypalenia zawodowego zapala się lampka ostrzegawcza. W tym stadium osobie wypalonej zawodowo zazwyczaj udaje się wrócić do prawidłowego funkcjonowania. Musi tylko zmniejszyć liczbę obowiązków, wypocząć lub zająć się hobby.
- bóle głowy
- problemy ze snem
- obniżenie odporności i częstsze infekcje
Jeśli pracownik zignoruje powyższe objawy, mogą się one utrwalić i przejść w drugą fazę wypalenia zawodowego. Tutaj pasja może nie wystarczyć. Osoba cierpiąca na wypalenie zawodowe będzie potrzebować dłuższego urlopu. Najczęściej spotykane objawy w tej fazie to:
- obniżenie jakości wykonywanej pracy
- problemy z koncentracją
- drażliwość
- wybuchy gniewu
- bezsenność
Na tym etapie skutki wypalenia zawodowego dosięgają nie tylko pracownika, ale i jego rodzinę i najbliższych. Następuje pełny rozwój objawów psychicznych, fizycznych i somatycznych. W tym przypadku najczęściej potrzebna jest specjalistyczna pomoc psychologa lub psychiatry.
- wahania nastroju
- unikanie kontaktu z ludźmi
- utraty wiary we własne możliwości
- cynizm i negatywne podejście do klientów
- poczucie osamotnienia i izolacji
- chroniczne zmęczenie
- konflikty małżeńskie, rodzinne, koleżeńskie
- zapadalność na różne choroby (depresja, nadciśnienie, wrzody żołądka)
- rezygnacja i brak chęci do życia
- myśli samobójcze.
Wypalenie zawodowe - jak sobie radzić
Co robić, aby nie dać się wypaleniu zawodowemu? Najlepiej zacząć od zapobiegania. Ważne jest oddzielenie pracy od życia prywatnego. Tylko odpowiedni balans między życiem zawodowym a osobistym jest w stanie uchronić od przykrych skutków tego stanu.
- Ustalenie priorytetów zawodowych: Kiedy wiemy, do czego dążymy i lubimy swoją pracę, ryzyko wypalenia zawodowego jest mniejsze. Jeśli nie lubisz swojej pracy, może czas ją zmienić?
- Wyzwania: Może warto zainwestować w nowy kurs lub zapytać o niego pracodawcę. Rozwój wzbogaca i zmniejsza ryzyko wypalenia zawodowego.
- Higiena pracy: Rób 10-minutowe przerwy w pracy - na krótki odpoczynek oraz dłuższe na posiłki. Te ostatnie starajmy się jeść w kuchni, a nie przed komputerem. Zmęczony umysł jest mniej wydajny.
- Nastawienie: Bądź życzliwie nastawiony do innych, uśmiechaj się, zadbaj o dobrą atmosferę w pracy.
- Sen: Wysypiaj się - odpowiednia liczba godzin snu i wygodne łóżko to podstawa. Przed snem przewietrz pokój.
- Hobby: Pasja jest bardzo ważna. Człowiek spełniony w życiu prywatnym, jest wydajniejszy i bardziej zadowolony ze swojej pracy.
- Aktywność fizyczna: Nawet 20 minut ćwiczeń 2-3 razy w tygodniu zrobi różnicę. Endorfiny poprawią nastrój i zadowolenie z życia.
- Rodzina: Wygospodaruj czas tylko dla bliskich - męża, dziewczyny, dziecka.
- Urlop: Nie zapominaj o urlopie. Aby dobrze wypocząć, należą się nam okresy odpoczynku i niemyślenia o pracy - przynajmniej dwa razy do roku, raz przez minimum dwa tygodnie.
Co zrobić, jeśli dopadły nas przykre objawy wypalenia zawodowego, z którymi nie możemy sobie poradzić? Jeśli wracasz z urlopu, a mimo to nadal przeżywasz koszmar na samą myśl o pracy, nie wahaj się poprosić o pomoc specjalisty.
Dobrym rozwiązaniem mogą okazać się rozmowy z psychoterapeutą lub terapia grupowa, na której spotkasz osoby z podobnymi problemami. Jeśli wypalenie zawodowe doprowadziło do depresji lub nerwicy, konieczne może się okazać przepisanie leków antydepresyjnych.
Wypalenie zawodowe może dotknąć każdego pracownika w każdym wieku. Może mieć szereg przyczyn i na szczęście często da się ten "problem" rozwiązać. Czasami wystarczy zmiana pracy, czasami zmiana otoczenia. Wypalenie zawodowe dotyka większość z nas, ale też większość z nas spokojnie sobie z nim radzi. Dla niektórych jest nawet motorem pozytywnych zmian, które ostatecznie wychodzą nam na dobre. Powyżej przedstawiliśmy, jakie mogą być objawy wypalenia zawodowego i jak sobie z nim poradzić. Jeszcze obserwujesz u siebie takie symptomy, koniecznie weź sobie do serca te słowa.
Oceń artykuł
