Hematokryt niski i wysoki. Jak odczytać wynik badania krwi?

Hematokryt (HT, HCT) określa stosunek objętości erytrocytów (krwinek czerwonych) do objętości pełnej krwi, w uproszczeniu: ile procent krwi zajmują czerwone krwinki. To jeden z parametrów oznaczanych w standardowym badaniu krwi, morfologii. 

Hematokryt wyrażany jest w procentach lub ułamkach (tzw. frakcja objętości). Jeżeli zawartość hematokrytu wynosi 30 proc., oznacza to, że na 100 ml krwi 30 proc. elementów morfotycznych to erytrocyty. Parametr ten jest niezwykle ważny w diagnozowaniu i monitorowaniu przebiegu chorób, które mają wpływ na  zmianę ilości czerwonych krwinek.

Normy hematokrytu w zależności od płci:

Kobiety

• Jednostki tradycyjne 37-47%
• Jednostki układu SI 0,37-0,47

Mężczyźni

• Jednostki tradycyjne 42-52%
• Jednostki układu SI 0,42-0,52

Wyjątkowo wysokie wartości hematokrytu występują fizjologicznie u noworodków. W pierwszych dniach życia parametr ten może sięgać nawet 60%.

Nieprawidłowe wyniki hematokrytu, zarówno zbyt niskie, jak i zbyt wysokie, mogą świadczyć toczącym się procesie chorobowym. Wynik nieprawidłowy nie przesadza jednak o stanie zdrowia. Badanie krwi powtarza się i wdraża dodatkową diagnostykę.

ZOBACZ:  Erytrocyty poniżej i powyżej normy. Funkcje czerwonych krwinek

Hematokryt powyżej normy

Hematokryt wzrasta, gdy krew jest zagęszczona. Podwyższony hematokryt może być spowodowany zwiększeniem liczby krwinek czerwonych w chorobach rozrostowych krwi, w tym w czerwienicy prawdziwej lub wtórnie w wyniku przebywania na dużych wysokościach, a także w chorobach układu oddechowego, serca, nerek, w wyniku których dochodzi do niedotlenienia i nadprodukcji czerwonych krwinek.

Najczęstszą przyczyną wzrostu hematokrytu jest odwodnienie, co jest rezultatem zmniejszenia objętości osocza. Odwodnienie organizmu może być efektem wymiotów, biegunki, nadmiernej utraty wody z potem, choroby oparzeniowej. Podwyższony hematokryt obserwuje się także u nałogowych palaczy tytoniu.

Gdy hematokryt jest bardzo wysoki, można podejrzewać chorobę nowotworową nerek, ponieważ niektóre nowotwory nerki produkują erytropoetynę; jest to hormon, który pobudza produkcję erytrocytów przez szpik kostny.

ZOBACZ:  Odwodnienie może być śmiertelnie groźne. Jak rozpoznać objawy odwodnienia organizmu?

Hematokryt poniżej normy

Hematokryt maleje, gdy krew jest rzadka. Zmniejszony hematokryt świadczy często o niedokrwistości, czyli zmniejszeniu ilości erytrocytów. Hematokryt poniżej normy może być także wynikiem zwiększenia objętości osocza na przykład w drugiej połowie ciąży lub w przewodnieniu.

Niski hematokryt wiąże się z ryzykiem:

• niedokrwistości;
• niedoboru żelaza, kwasu foliowego;
• krwawienia z przewodu pokarmowego;
• zaburzeń pracy szpiku kostnego;
• przewodnienia;
• krwotoku.

Zobacz także

Leukocyty bronią organizm. Jakie są normy białych krwinek?

Bazofile – ważne komórki dla układu odpornościowego