Łuszczycowe zapalenie stawów może prowadzić do niesprawności

Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) to przewlekła choroba zapalna, która charakteryzuje się współistnieniem zapalenia stawów z łuszczycą skóry i paznokci. Choroba, choć kojarzona głównie ze stawami, może zajmować  inne partie ciała, w tym oczy i serce, może również prowadzić do przyspieszonego rozwoju miażdżycy i jej powikłań.

ŁZS ma różny przebieg, najczęściej łagodny. Jednak ciężki przebieg choroby może prowadzić do zniszczenia stawów i niesprawności. Łuszczycowe zapalenie stawów występuje u niemal 1/3 wszystkich chorych na łuszczycę, natomiast na łuszczycę choruje ok. 2 proc. całej populacji. 

Przyczyny łuszczycowego zapalenia stawów

Dokładna przyczyna łuszczycowego zapalenia stawów jest nieznana. Uważa się, że u niektórych osób, u których występuje genetyczna predyspozycja do ŁZS nieprawidłowy proces zapalny zostaje uruchomiony przez dodatkowy bodziec. Do najważniejszych czynników ryzyka rozwoju ŁZS zalicza się podatność genetyczną (choroba częściej występuje w rodzinie), zakażenia wirusowe i bakteryjne, urazy mechaniczne, stres oraz stosowanie niektórych leków (np. leki przeciwmalaryczne). Wystąpienie któregoś z wymienionych czynników ryzyka może inicjować nieprawidłową odpowiedź układu immunologicznego u osób podatnych.

Typy łuszczycowego zapalenia stawów

Wyróżnia się pięć głównych postaci łuszczycowego zapalenia stawów. Zdarza się, że u jednej osoby trudno wyodrębnić jedną postać choroby, ponieważ te mogą się na siebie nakładać.

ŁZS może przebiegać jako:

• niesymetryczne zapalenie kilku stawów: to jedna z częściej występujących postaci ŁZS (drugą jest symetryczne zapalenie stawów). Dotyczy różnych miejsc po obydwu stronach ciała, chociaż zwykle zajętych jest nie więcej niż 5 stawów - na początku są to stawy rąk i stóp, bardzo często pod postacią ,,palców kiełbaskowatych''. 
• symetryczne zapalenie wielu stawów: dotyczy nadgarstków, stawów rąk i stóp, stawów skokowych. 
• zapalenie dystalnych stawów międzypaliczkowych (końcowych stawów palców rąk i stóp): występuje u 5-10 proc. chorych na łuszczycowe zapalenie stawów. 
• postać osiowa: występuje w ok. 5 proc. przypadków. Atakuje stawy kręgosłupa i stawy krzyżowo-biodrowe. Charakteryzuje się bólem i sztywnością kręgosłupa.
• postać okaleczająca: dotyczy 5 proc. chorych na ŁZS. To ciężka postać choroby, która powoduje znaczne zniszczenie i deformacje stawów (palce teleskopowe).

Objawy łuszczycowego zapalenia stawów

Objawy łuszczycowego zapalenia stawów zależną są od przebiegu choroby i zajętego obszaru. ŁZS może obejmować tylko jedną lokalizację i tam się manifestować albo zajmować wiele stawów. Choroba może pojawić się równolegle z łuszczycą lub rozwinąć się u osób chorujących na łuszczycę od jakiegoś czasu. Rzadko zdarza się, że ŁZS pojawia się u osób bez rozpoznanej łuszczycy.

Choroba ma zwykle zmienny przebieg: od zaostrzeń do remisji. Objawy łuszczycowego zapalenia stawów w obrębie narządu ruchu:

• sztywność, obrzęk, ból zajętych stawów z ograniczeniem ich ruchomości: objawy te dotyczą również otaczających stawy struktur takich jak ścięgna i kaletki maziowe;
• zapalenie przyczepów ścięgnistych: objawia się bólem i tkliwością pięt, połączeń żeber z mostkiem i kręgosłupa, ale może dotyczyć również wielu innych lokalizacji;
• zapalenia palca: stawy, ścięgna, tkanka podskórna zostają zaatakowane przez chorobę, co daje charakterystyczny objaw „palca kiełbaskowatego”. Palec jest nienaturalnie poszerzony, bolesny, odstaje od innych palców;
• deformacje palców: towarzyszą najczęściej postaci okaleczającej ŁZS. Najbardziej charakterystyczne są tzw. palce teleskopowe, czyli skrócenie palców w wyniku zniszczenia kości;
• dna moczanowa: często towarzyszy łuszczycowemu zapaleniu stawów, zwłaszcza przy rozległych zmianach skórnych powodujących zwiększenie stężenia kwasu moczowego.

Inne objawy ŁZS to:

• łuszczyca skóry;
• objaw naparstka, czyli punkcikowate zagłębienia jak od ukłucia szpilki, poprzeczne lub podłużne rowkowanie paznokcia, żółte plamy przypominające „plamy oleju”, złuszczanie się paznokci;
• zapalenie spojówek, zapalenie błony naczyniowej oka;
• miażdżyca;
• uszkodzenie zastawek serca, zapalenie aorty, zaburzenia w przewodzeniu bodźców sercowych.

Leczenie łuszczycowego zapalenia stawów

Celem leczenia łuszczycowego zapalenia stawów jest łagodzenie objawów i zahamowanie postępu choroby. Coraz częściej, dzięki lepszym metodom leczenia, chorzy uzyskuje dłuższe okresy remisji.

Sposób leczenia zależny jest od przebiegu łuszczycowego zapalenia i musi być dostosowany indywidualnie do każdego pacjenta. 

Leczenie farmakologiczne ŁZS obejmuje stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, glikokortykosteroidów, leków modyfikujących działanie układu odpornościowego, leków biologicznych.

Oprócz stosowania leków dużą skuteczność w leczeniu ŁZS mają również inne metody, takie jak nakłuwanie stawów w celu odbarczenia go z nagromadzonego płynu zapalnego i podania do wnętrza leków przeciwzapalnych, zabiegi usuwające zmienioną błonę maziową, zabiegi korekcyjno-rekonstrukcyjne, endoprotezowanie.

Chorzy na łuszczycowe zapalenie stawów powinny dużo odpoczywać, unikać stresu, ale równocześnie regularnie ćwiczyć i korzystać z zajęć fizykoterapii.