Oceń
Markery nowotworowe to specyficzne substancje obecne o zróżnicowanej budowie występujące w tkankach organizmu. W zdrowych tkankach jest ich bardzo mało, jednak gdy pojawia się nowotwór, rusza produkcja tych substancji. Oznaczanie markerów nowotworowych jest jedną z metod diagnostycznych raka. Markery nowotworowe pozwalają na wykrycie i zidentyfikowanie w płynach ustrojowych kilkudziesięciu substancji białkowych, które są wytwarzane przez komórki nowotworowe.
Oprócz diagnostyki nowotworów markery nowotworowe znalazły swoje zastosowanie w ocenie stopnia zaawansowania choroby nowotworowej (stężenie markera zależy od rozległości procesu nowotworowego w organizmie), a także określenia topografii guza.
Dzięki markerom nowotworowym możliwe jest wykrywanie nowotworów, wznów i przerzutów, a także monitorowanie przebiegu choroby nowotworowej.
- Wzrost stężenia markerów nowotworowych może, ale nie musi świadczyć o chorobie nowotworowej. Niepokojące wyniki badań zawsze wymagają dalszej diagnostyki.
Choć komórki nowotworowe mają zdolność do produkcji markerów, to nie zawsze uwalniają je do krążenia. Z tego powodu u niektórych chorych stężenia markerów nowotworowych mogą być w normie.
Rodzaje markerów nowotworowych
Antygen karcyno-embrionalny CEA (glikoproteina): wysoki poziom tego markera występuje u chorych na raka jelita grubego, gruczołu krokowego i płuc. Markery nowotworowe użyteczne są w ocenie przebiegu raka jelita grubego, ocenie radykalności zabiegu operacyjnego i wykrywaniu wznowy.
Alfa-fetoproteina AFP (glikoproteina): występuje w surowicy krwi osób chorych na raka wątroby. Użyteczna w diagnostyce w przypadkach raka wątrobowokomórkowego.
Ludzka gonadotropina kosmówkowa hCG: wytwarzana jest w większości przypadków przez guzy jąder. Markery hCG są użyteczne w diagnostyce guzów embrionalnych jąder.
Hormony ektopowe: markery nowotworowe wydzielane przez niektóre nowotwory nie pochodzące z gruczołów endokrynnych, przede wszystkim raka drobnokomórkowego płuc i rakowiaka oraz w minimalnym stopniu przez raka sutka, nerek i wątroby. Wykorzystywane w diagnostyce raka płuc.
Kwaśna fosfataza stercza PAP: wydzielana jest przez raka gruczołu krokowego. Wysokie stężenie tego markera może wskazywać na naciekający wzrost raka poza gruczołem krokowym.
Fosfataza alkaliczna: zwiększony poziom tego markera w surowicy krwi może wskazywać na nowotwory kości i wątroby.
Dehydrogenaza mleczanowa LDH: marker użyteczny w diagnostyce chłoniaków oraz przerzutów do wątroby.
Immunoglobuliny: markery nowotworowe mające znaczenie w diagnostyce i monitorowaniu guzów limfatycznych.
Antygen nowotworowy Ca 125: wysokie stężenie może występować u chorych na raka jajnika i sporadycznie w raku płuc. Marker stosowany w monitorowaniu przebiegu pooperacyjnego oraz chemioterapii.
Swoisty antygen sterczowy PSA: izolowany z gruczołu krokowego, a zwiększenie wydzielania charakterystyczne jest dla nowotworów tego gruczołu (rak prostaty).
Markery nowotworowe Ca 15-3 oraz MCA: wykorzystywane są w monitorowaniu raka piersi (w odległych przerzutach).
Antygen nowotworu przewodu pokarmowego CA 19-9 (GIGA): podwyższone stężenie występuje u wielu chorych na nowotwory przewodu pokarmowego, trzustki i pęcherzyka żółciowego.
Izoferrytyny: zwiększenie ilości tego markera ma miejsce w wielu przypadkach raka, jednak podwyższone stężenie w surowicy nie jest specyficzne.
Białka ostrej fazy: to markery uważane za potencjalne wskaźniki procesu nowotworzenia.
W interpretacji wyników należy zawsze uwzględniać poprzednik wynik stężenia.
Interpretacja wyników badań
Markery nowotworowe oznacza się z pobranej próbki krwi. Ważna jest natomiast nie sama obecność markera, ale jego ilość. Stężenie markera nie powinno przekraczać podanej normy.
Jeśli markera jest znacznie więcej, niż być powinno, nie oznacza to od razu choroby nowotworowej. Może świadczyć na przykład o ostrym zapaleniu wątroby, trzustki czy nerek.
Większość markerów w wykrywalnej ilości pojawia się w momencie, gdy nowotwór na dobre zagnieździł się w organizmie. Z tego powodu nie wykonuje się raczej oznaczania markerów profilaktycznie, a jedynie, gdy są ku temu wskazania.
Źródło: zwrotnikraka.pl
________
zdrowie.radiozet.pl/nk
Oceń artykuł
