Oceń
Zachorowalność na czerniaka stale rośnie. Choć nie jest to najczęściej występujący nowotwór skóry, jednak ciągle stwierdza się coraz więcej zachorowań. Każdego roku w Polsce pojawia się ok. 4 tys. nowych pacjentów.
Gwałtowny wzrost zachorowań jest niepokojący ze względu na dużą złośliwość czerniaka. Nowotwór rośnie w bardzo szybkim tempie, szczególnie w zaawansowanym stadium. Może dawać przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych i dalej położonych narządów.
Chcąc zmniejszyć ryzyko zachorowania, warto wiedzieć, jakie czynniki sprzyjają rozwojowi czerniaka.
Czynniki ryzyka zachorowania na czerniaka
Czerniak może rozwinąć się u każdego człowieka, ale wzrost zachorowań na ten nowotwór skóry dotyczy głównie ludzi rasy białej narażonych na promieniowanie UV. Dużą liczbę nowych zachorowań obserwuje się na przykład w Australii i Nowej Zelandii, gdzie w dużym nasłonecznieniu żyją ludzie o jasnej karnacji.
Narażenie na promieniowanie ultrafioletowe uznaje się za najważniejszy czynnik sprawczy rozwoju czerniaka. To właśnie pod wpływem UV dochodzi do przemian metabolicznych i genetycznych, które rozregulowują cykl komórkowy.
Wyróżnia się kilka istotnych czynników, których działanie może zwiększać ryzyko zachorowania na czerniaka skóry.
Zagrożenie zachorowaniem na czerniaka wzrasta u osób, które:
- Mają jasną karnację, blond lub rude włosy, niebieskie oczy;
- Nadmiernie się opalają – zarówno na słońcu, jak i w solarium;
- Mają dużą liczbę znamion barwnikowych;
- Mają blizny (na przykład po oparzeniach) w miejscach narażonych na drażnienie;
- Doznały oparzeń skóry, w szczególności w dzieciństwie;
- Słabo tolerujących słońce - opalają się z dużym trudem lub w ogóle;
- Są obciążone rodzinnie - w rodzinie występowały przypadki czerniaka, innych nowotworów skóry lub nowotworów złośliwych;
- Nie korzystają z kremów z filtrem przeciwsłonecznym;
- Są w podeszłym wieku - ryzyko zachorowania rośnie z wiekiem, a ekspozycja na promieniowanie UV w przeszłości ma istotne znaczenie;
- Mają predyspozycje genetyczne, głównie mutacje w genie CDKN2A.
Należy pamiętać, że nie każdy, kto korzysta z kąpieli słonecznych, ma znamiona barwnikowe czy poparzenia skóry, zachoruje na czerniaka. Zachorowanie na czerniaka nie zawsze musi się wiązać z wyżej wymienionymi czynnikami.
Jednak nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas opalania, niestosowanie kremów z filtrem, zaniechanie kontroli znamion u dermatologa, a także niekorzystny wywiad rodzinny znacznie zwiększają ryzyko zachorowania. I choć odpowiednia pielęgnacja nie daje gwarancji, że zachorowanie na czerniaka nie będzie nas dotyczyć, każdy ma wpływ na minimalizowanie ryzyka zachorowań.
Artykuł powstał przy współpracy z Ministerstwem Zdrowia
Oceń artykuł
