Oceń
Pomimo ogromnych możliwości ratowania ludzkiego zdrowia i życia, jakie posiada współczesna medycyna, istnieją granice ich stosowania. Jedną z nich jest śmierć mózgu. Choć o śmierci można myśleć na różne sposoby: w kontekście medycznym, religijnym, filozoficznym, moralnym, to z punktu widzenia prawa za koniec życia człowieka uznaje się potwierdzoną w badaniach całkowitą śmierć mózgu oznaczającą nieodwracalne ustanie jego funkcji.
Śmierć mózgu: to stwierdzenie odnosi się do śmierci człowieka jako całości z nieodwracalnym ustaniem funkcji mózgu wskutek śmierci jego komórek.. Stwierdzenie śmierci mózgu przez lekarzy pozwala na zaprzestanie dalszego, niecelowego leczenia oraz na pobranie ze od osoby zmarłej narządów do celów transplantacyjnych.
Na skutek uszkodzenia mózgu rozwija się obrzęk, który narasta od strony przestrzeni nadnamiotowej (zawierajacej móżg). Pień mózgu umiera jako ostatnia jego struktura. Traci on nieodwracalnie swoje funkcje, co jest czynnikiem kwalifikującym śmierć mózgu jako całości.
Przyczyną śmierci pnia mózgu mogą być:
- urazy na skutek wypadków komunikacyjnych, upadku z wysokości, silnych uderzeń i innych czynników zewnętrznych,
- guzy mózgu,
- poważne udary krwotoczne i niedokrwienne,
- ciężkie zaburzenia metabolizmu mózgu.
ZOBACZ: Zgoda na pośmiertne pobranie narządów - potrzebna, czy nie?
Czym jest śmierć mózgu?
Obecnie dzięki zaawansowanej technologii i wiedzy medycznej można podtrzymywać funkcję wielu narządów za pomocą specjalnej aparatury lub leków. Gdy osoba chora przestaje oddychać, można podłączyć ją do respiratora, a gdy serce przestaje pracować można je wspomagać farmakologicznie lub mechanicznie. Bywa jednak, że nawet najbardziej nowoczesna aparatura nie pomaga. Gdy uszkodzenia narządów pogłębiają się, a organizm zbyt otrzymuje mało tlenu lub jest zatruwany produktami własnego metalizmu, może dojść do stopniowego obumierania narządów. Techniki intensywnej terapii są coraz bardziej zaawansowane, na pewien czas możemy zastąpić pracę niemal wszystkich narządów. Nie da się tylko zastąpić mózgu.
W momencie, gdy umiera mózg, lekarze stwierdzają śmierć mózgową. Wraz z ustaniem funkcji mózgu gaśnie nadzieja na powodzenie działań medycznych i zwykle wtedy lekarze podejmują decyzję o wyłączeniu aparatury.
Obowiązujące w Polsce wytyczne oparte na Uniform Determination of Death Act wyjaśniają, że proces umierania jest rozłożony w czasie. Śmierć stopniowo ogarnia tkanki i układy, co powoduje dezintegrację ustroju i kolejne, trwałe wypadanie poszczególnych funkcji w różnym czasie. To znaczy, że w momencie, gdy niektóre funkcje ustroju lub ich części obumarły, inne wciąż mogą utrzymywać się oderwaniu od innych, tych wcześniej obumarłych. W sytuacjach, w których śmierć objęła już mózg, podczas gdy krążenie krwi jest jeszcze zachowane, przyjęto, że to właśnie stan mózgu determinuje życie lub śmierć człowieka.
W większości przypadków obrzęk mózgu wynikający z jego uszkodzenia narasta od strony przestrzeni nadnamiotowej (zawierającej mózg), a pień mózgu umiera jako ostatnia jego część. W takich sytuacjach czynnikiem kwalifikującym śmierć mózgu jest nieodwracalny brak funkcji pnia mózgu.
Trwałe uszkodzenie pnia mózgu ustala się na podstawie braku określonych odruchów nerwowych i braku spontanicznej czynności oddechowej, co potwierdza się w badaniach klinicznych. W znaczniej większości przypadków takie potwierdzenie jest możliwe, a jego wynik uznaje się za pewny.
W szczególnych przypadkach badanie odruchów nerwowych nie jest w pełni wykonalne (np. urazy twarzoczaszki), a ich interpretacja trudna (np. zatrucia, farmakoterapia). Co więcej, w pierwotnie podnamiotowych uszkodzeniach mózgu, jego śmierć wymaga szczególnego postępowania diagnostycznego, bo kliniczne objawy trwałego uszkodzenia pnia mózgu nie oznaczają w tym przypadku jednoczesnego nieodwracalnego uszkodzenia całego mózgu. W takich przypadkach podejrzenie śmierci mózgu musi być potwierdzone badaniami instrumentalnymi. (Załącznik do Obwieszczenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie kryteriów i sposobu stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (M.P. 2007 nr 46 poz. 547)
By oficjalnie stwierdzić śmierć mózgu, niezbędna jest opinia dwóch lekarzy specjalistów: specjalisty w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii lub neonatologii oraz neurologa, neurologa dziecięcego lub neurochirurga.
Rozpoznanie śmierci mózgu opiera się na stwierdzeniu nieodwracalnej utraty jego funkcji.
Postępowanie kwalifikacyjne jest dwuetapowe:
- Etap I: wysunięcie podejrzenia śmierci mózgu,
- Etap II: wykonanie badań potwierdzających śmierć mózgu
Równie trudne, jak stwierdzenie śmierci mózgu jest stwierdzenie nieodwracalnego zatrzymania krążenia, gdy od zmarłego mają być pobrane narządy do transplantacji. Zanim osobę zmarłą odłączy się od aparatury podtrzymującej czynność narządów, należ rozpatrzyć możliwość pobrania niektórych narządów do przeszczepienia. Pozostaje tylko kilka godzin, by upewnić się co do woli zmarłego dotyczącej oddania tkanek i narządów po śmierci, a także by zorganizmować pobranie narządów, tkanek, komórek w celu przeszczepienia potrzebującym.
Pośmiertnym dawcą narządów nie może być ofiara wypadku, która zginęła na miejscu zdarzenia, bowiem konieczne jest komisyjne stwierdzenie śmierci pnia mózgu.
Źródło: poltransplant.org.pl; lekarski.blog.polityka.pl
Oceń artykuł
