Oceń
Wśród sportowców najbardziej narażeni na urazy głowy są bokserzy. Podczas walk wielokrotnie przyjmują ciosy na głowę, co prowadzi do tępych urazów, które mogą powodować uszkodzenia mózgu i rdzenia kręgowego. Lekarze mają nawet specjalną nazwę dla uszkodzeń mózgu spowodowanych wielokrotnymi fizycznymi urazami głowy – encefalopatia bokserska (łac. dementia pugilistica). Czasami zamiennie stosuje się nazwę syndrom ciosu pijaka (z ang. punch-drunk syndrome).
Encefalopatia bokserska – na skróty:
- Tępe urazy głowy a zmiany neurodegeneracyjne
- Encefalopatia bokserska – fazy choroby
- Encefalopatia bokserska – objawy choroby
- Urazy głowy a inne dyscypliny sportowe
- Encefalopatia bokserska – diagnoza
- Encefalopatia bokserska – leczenie
Tępe urazy głowa a zmiany neurodegeneracyjne
Zmiany, jakie zachodzą w mózgach sportowców cierpiących na encefalopatię bokserską, są bardzo podobne do zmian, jakie zachodzą w mózgu w przypadku chorób neurodegeneracyjnych. Urazy głowy i szyi wpływają na zdolności poznawcze i funkcje motoryczne. Skutków nie widać od razu, zwłaszcza gdy uraz jest niewielki, ale z czasem stają się one coraz bardziej widoczne. Dlaczego? Urazy mózgu, nawet drobne, uwalniają wolne rodniki, przyczyniają się do powstawania stanów zapalnych i podwyższają produkcję anormalnych białek, takich jak beta-amyloid, związanych z chorobami neurodegeneracyjnymi. Gdy do urazów dochodzi wielokrotnie, przez wiele lat, stan zapalny staje się przewlekły, komórki mózgowe degenerują się, gromadzą się nieprawidłowe białka i dochodzi do zmian neurodegeneracyjnych. To dlatego wielu bokserów w starszym wieku zapada na choroby neurodegeneracyjne.
Najbardziej znane przypadki to: Muhammad Ali – choroba Parkinsona, Joe Luis – otępienie, Floyd Patterson – choroba Alzheimera, Jack Demsey – choroba Parkinsona, Jerry Quarry – otępienie, Sugar Ray Robinson – otępienie.
Encefalopatia bokserska – fazy choroby
Encefalopatia bokserska ma zwykle trzy fazy choroby. W pierwszej (początkowej) chory może mieć problemy z funkcjami poznawczymi. Ta faza może trwać kilka lat. Po 12-16 latach uprawiania sportu pojawia się faza druga (zaawansowana). W tej fazie zmiany w zachowaniu chorego są już bardzo widoczne. W trzeciej, ostatniej fazie (otępienie bokserskie) objawy są bardzo wyraźne i utrudniają choremu normalne funkcjonowanie. W tej fazie mamy do czynienia z utratą pamięci i zaburzeniem funkcji poznawczych oraz motorycznych.
Encefalopatia bokserska – objawy
Zmiany, jakie zachodzą w mózgu osób cierpiących na encefalopatię bokserką (urazową), mogą być początkowo niewidoczne, z czasem mogą się pojawić:
- zmiany nastroju (drażliwość, apatia, stany depresyjne, napady agresji),
- dygotanie (tzw. drżenia zamiarowe po stronie niedominującej),
- problemy z mową, podobne do tych, które mają osoby pijane (np. bełkotanie, słowotok),
- zaburzenia z koordynacją ruchową (w tym chwiejny chód, spowolnienie ruchowe, trudność z wykonywaniem prostych, codziennych czynności),
- problemy z pamięcią, tzw. otępienie bokserskie (zaburzenia pamięci, trudności ze skupieniem uwagi, roztargnienie i spowolnienie procesów myślowych),
- zespoły paranoiczne (chorobliwa podejrzliwość, urojenia, teorie spiskowe),
- sztywność mięśniowa,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia świadomości,
- napady padaczkowe, którym towarzyszą silne bóle głowy,
- zmiany zachowania (np. żarłoczność, seksoholizm, bezkrytycyzm, zobojętnienie, konfabulowanie),
- problemy z rozpoznawanie bliskich osób, z nawiązywaniem i utrzymywaniem związków uczuciowych.
Urazy mózgu a inne dyscypliny sportowe
Ten rodzaj encefalopatii urazowej może się pojawić nie tylko u bokserów, ale również u osób uprawiających sporty kontaktowe. Drugą grupą sportowców, najbardziej narażoną na urazy głowy, są piłkarze. Okazuje się, że efektem powtarzających się wstrząsów, jakich doznają gracze przyjmujący i podający piłkę głową, są urazy mózgu, a w konsekwencji zmiany neurodegeneracyjne. Okazuje się, że w tej grupie dość często choruje się na stwardnienie zanikowe boczne (SLA). Choroba ta częściej występuje również u baseballistów, dżokejów, osób uprawiających sporty walki, biorących udział w wyścigach motocyklowych lub samochodowych.
Encefalopatia bokserska – diagnoza
Diagnozą encefalopatii bokserskiej zajmuje się neurolog. Robi to na podstawie wywiadu oraz wyników badań, w których sprawdza się uszkodzenia nerwów czaszkowych. Badania, które może zlecić lekarz to:
- elektroencefalogram,
- tomografia komputerowa,
- rezonans magnetyczny głowy.
W badaniach obrazowych uwidaczniają się zaniki korowe i podkorowe. Uzupełnieniem diagnostyki są testy psychologiczne.
Encefalopatia bokserska – leczenie
Encefalopatia bokserska, podobnie jak schorzenia neurodegeneracyjne, są nieuleczalne. Oczywiście można spowolnić zachodzące w mózgu zmiany, w tym celu stosuje się leki stosowane również w chorobie Alzheimera czy Parkinsona. Chory może również korzystać z zajęć w ramach terapii zajęciowej czy rehabilitacji ruchowej.
Podsumowanie
Jak widać, istnieje silny związek między urazami głowy a ryzykiem pojawienia się choroby neurodegeneracyjnej w przyszłości. U osób doświadczających urazów głowy i szyi jest dwa lub trzy razy większe prawdopodobieństwo zachorowania w późniejszym wieku na stwardnienie zanikowe boczne (SLA), otępienie czołowo-skroniowe (FTD) czy chorobę Alzheimera.
Źródło: "Jak pokonać Alzheimera, Parkinsona, SM i inne choroby neurodegeneracyjne. Zapobieganie, leczenie, cofanie skutków", dr Bruce Fife, Białystok 2013
Oceń artykuł
