Oceń
Tętno (puls) to pulsujący ruch ścian tętnicy pod wpływem fali przepływającej krwi. Tętno zależne jest od skurczów serca, które pompuje krew do tętnic i od elastyczności ścian tętniczych, dlatego puls odzwierciedla pracę układu sercowo-naczyniowego.
Puls dostarcza wielu istotnych informacji na temat zdrowia, pracy serca, a nawet samopoczucia. Wysokie tętno może wskazywać na problemy z układem krążenia, odwodnienie, a nawet wstrząs i bezpośrednie zagrożenia życia.
Badanie tętna
Tętno wyczuwa się po przyłożeniu palców do dużych tętnic na szyj, nodze lub nadgarstku. Aby prawidłowo ocenić tętno trzeba mieć duże doświadczenie i odpowiednią technikę, dlatego nieprawidłowe tętno stwierdzają głównie lekarze.
Tętno badać można za pomocą obserwacji, gdy jest na tyle duże, że wyraźnie widać pulsowanie. Można je również badać za pomocą osłuchiwania i badania palpacyjnego, czyli dotyku.
Najlepszą metodą, która pozwala na dokładną ocenę pulsu, jest jednoczesne osłuchiwanie serca i przykładanie palca do miejsca, gdzie przebiega tętnica.
Ocena tętna obejmuje:
- Częstotliwość, czyli liczbę wyczuwanych uderzeń w ciągu minuty.
- Miarowość: jeśli tętno jest miarowe, to wszystkie uderzenia wykazują jednakową siłę, a odstępy między nimi są jednakowe. Inna sytuacja wskazuje na tętno niemiarowe.
- Amplitudę rozróżniającą tętno na małe i duże. Zależy to od tego, jak silnie tętnica uwypukla się pod wpływem strumienia przepływającej krwi.
- Czas trwania fali skurczowej odzwierciedla stan układu krążenia. Na podstawie tego kryterium wyróżnia się tętno leniwe lub chybkie.
Technika badania tętna polega na uciśnięciu tętnicy w miejscu, gdzie znajduje się bezpośrednio pod skórą opuszkami dwóch palców. Uwaga! Do badania tętna nie stosuje się kciuka, ponieważ w ten sposób można pomylić tętno badanego z własnym.
Przyczyny nieprawidłowego tętna
Zmiana tętna kojarzy się głównie z wysiłkiem fizycznym. Jest jednak wiele sytuacji, w których może dochodzić do nieprawidłowe
Rodzaje tętna i przyczyny nieprawidłowości:
Tętno małe i leniwe: występuje w zwężeniu zastawki aortalnej serca, czyli w przypadku, gdy droga odpływu krwi serca jest zbyt wąska.
Tętno chybkie, wysokie (duże): występuje w niedomykalności aortalnej, ale również w gorączce i po intensywnym wysiłku fizycznym, gdyż wskazuje na intensywny przepływ krwi.
Tętno dwubitne to takie, gdy w czasie jednego uderzenia serca wyczuwane są dwie fale tętna. Występuje w kardiomiopatii przerostowej ze zwężeniem drogi odpływu, w wadzie złożonej aortalnej.
Tętno dykrotyczne jest objawem niepokojącym. Występuje wtedy, gdy można wyczuć pod palcami falę tętna, jednocześnie słysząc, że serce się kurczy, a następnie czując drugą falę w czasie, kiedy serce zaczyna się rozkurczać. Objaw ten towarzyszy tamponadzie serca, ciężkiej niewydolności serca, wstrząsowi hipowolemicznemu.
Tętno dziwaczne stwierdza się wtedy, gdy w czasie oddychania następują wyczuwalne zmiany tętna – nadmierne obniżenie skurczowego ciśnienia tętniczego podczas wdechu. Występuje w tamponadzie serca, zaciskającym zapaleniu osierdzia, masywnej zatorowości płucnej, wstrząsie, astmie, ciężkiej przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc.
Tętno naprzemienne polega na tym, że na zmianę czuć fale tętna o dużej amplitudzie i małej, czyli lepiej i słabiej wyczuwalne. Występuje w niewydolności lewokomorowej.
Tętno bliźniacze to sytuacja, gdy każdemu prawidłowemu uderzeniu serca towarzyszy dodatkowe uderzenie, a co za tym idzie, również druga fala tętna. Występuje w niektórych zaburzeniach rytmu serca.
Deficyt tętna występuje w szybkim migotaniu przedsionków lub licznych dodatkowych pobudzeniach komorowych.
Przyczyny szybkiego tętna
Za częstotliwość bicia serca odpowiada układ współczulny, który dzieli się na część współczulną i przywspółczulną. Układ współczulny przyspiesza rytm serca, natomiast układ przywspółczulny zwalnia go.
W spoczynku przeważa układ przywspółczulny, dlatego podczas snu serce bije wolniej. Natomiast w czasie silnego stresu lub dużego wysiłku działa układ współczulny, tętno jest wtedy szybkie i można łatwo wyczuć bicie serca.
Za przyspieszone tętno odpowiada nie tylko stres i wysiłek fizyczny, ale wszystkie stany odpowiadające za tachykardię:
- gorączka;
- anemia;
- nadczynność tarczycy;
- odwodnienie;
- krwotok;
- hipoglikemia;
- choroby serca;
- niektóre substancje pobudzające, takie jak kofeina, alkohol, narkotyki.
Przyczyny wolnego tętna
Wolne tętno przeważa w spoczynku, szczególnie w czasie snu.
Na spowolnienie tętna mają również wpływ:
- arytmia;
- niedoczynność tarczycy;
- zmiany zwyrodnieniowe w układzie bodźcotwórczo-przewodzącym serca;
- ciężka hipotermia;
- przedawkowanie niektórych leków;
- zaburzenia elektrolitowe.
Źródło: mp.pl
Oceń artykuł
