Choroba Gravesa-Basedowa wynika z tzw. autoagresji. Jak rozpoznać objawy choroby?

Choroba Gravesa-Basedowa jest autoimmunologiczną chorobą tarczycy o podłożu genetycznym. Kobiety zapadają na tę chorobę nawet 10 razy częściej niż mężczyźni.

Choroba Basedowa to choroba autoimmunizacyjna, w której przeciwciała przeciwko receptorowi TSH (TRAb) pobudzają receptor TSH, stymulując produkcję hormonów i wzrost tarczycy. Innymi słowy, komórki układu odpornościowego (limfocyty) zaczynają produkować przeciwciała przeciw własnym komórkom, które następnie przyłączają się do komórek tarczycy i pobudzają ją do produkcji hormonów. Skutkiem jest nadczynność, czyli nadmiar hormonów tarczycy (tyroksyny i trójjodotyroniny) we krwi.

Schorzeniu towarzyszą czasami inne choroby z autoagresji, takie jak: cukrzyca typu 1, bielactwo, reumatoidalne zapalenie stawów, niedoczynność kory nadnerczy.

Przyczyny choroby Gravesa-Basedowa

Choroba Basedowa jest chorobą autoimmunologiczną, a jej pochodzenie nie jest do końca znane. Uważa się, że ma podłoże genetyczne i psychosomatyczne, czyli że czynnikiem wyzwalającym chorobę może być stres.

Choroby z autoagresji czy autoimmunologiczne to zaburzenia, w których własny układ odpornościowy cechuje się spaczoną aktywnością i z niewiadomego powodu wywołuje zmiany zapalne w różnych narządach. Inaczej mówiąc, organizm działa na własną szkodę.

Objawy choroby Gravesa-Basedowa

Choroba Gravesa-Basedowa przebiega rzutami. Charakterystyczne jest samoistne nasilenie i ustąpienie objawów nadczynności tarczycy. Dolegliwości u chorych wynikają z nadczynności tarczycy.

Najczęstsze objawy to:

• utrata masy ciała;
• zwiększony apetyt;
• nietolerancja gorąca, pocenie się;
• problemy ze snem;
• męczliwość, osłabienie;
• drażliwość;
• nadmierna aktywność psychoruchowa;
• drżenia;
• zaburzenia miesiączkowania;
• duszności;
• przyspieszona akcja serca.

Należy jednak wiedzieć, że wymienione wyżej objawy nie są charakterystyczne dla wszystkich chorych. Mogą występować w różnych konfiguracjach i nasileniu. U niektórych chorych objawy są ostre, u innych łagodne.

Występują także objawy specyficzne:

• Niebolesne wole naczyniowe, które występują u ponad 90 proc. chorych. Podczas badania tarczycy odnotowuje się wzmożony przepływ naczyniowy i wyczuwa jego drżenie.
• Oftalmopatia, czyli wytrzeszcz gałek ocznych, któremu towarzyszy pieczenie oczu, nadmierne łzawienie, obrzęk tkanek okołooczodołowych, obrzęk spojówek, podwójne widzenie, upośledzenie ostrości wzroku, owrzodzenia rogówki. Oftalmopatia występuje u ponad 60 proc. chorych.
• Obrzęk przedgoleniowy, czyli bezbolesne pogrubienie tkanek pod postacią guzków lub płaskich nacieków, mogące występować na całej powierzchni skóry. Objaw ten dotyczy ok. 1-5 proc. chorych.
• Akropachia tarczycowa to rzadki objaw, bo występujący u mniej niż 1 proc. chorych. Place chorych przypominają palce pałeczkowate.

Zapalenie tarczycy jest zazwyczaj widoczne w badaniu USG tego narządu. Aby potwierdzić zapalenie, wykonuje się tzw. badanie przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy krwi: przeciwciała TRAb są typowe dla choroby Gravesa-Basedowa.

Leczenie choroby Gravesa-Basedowa

Samo zapalenie tarczycy jest zazwyczaj niegroźne, dlatego choroby Gravesa-Basedowa się nie leczy. Leczy się natomiast nadczynność (rzadko niedoczynność), objawy oczne czy powiększenie tarczycy, czyli konsekwencje choroby. Leczenie jest zwykle farmakologiczne (leki przeciwtarczycowe).

Rozwijającą się z czasem niedoczynność tarczycy wyrównuje się lewotyroksyną.

Jeśli w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa pojawi się powiększenie tarczycy, czasami lekarze decydują o eliminacji tkanki tarczycowej zabiegiem czy radiojodem.

Celem leczenia jest wyeliminowanie lub zmniejszenie objawów chorobowych.

Nieleczona choroba Basedowa może prowadzić do ciężkich, zagrażających życiu powikłań, w tym przełomu tarczycowego, udaru mózgu czy zawału serca.

Chorobę Gravesa-Basedowa można wyleczyć, choć dosyć często dochodzi do jej nawrotu po zaprzestaniu leczenia. Z tego powodu osoby, u których udało się opanować chorobę, powinny cały czas być pod opieką lekarza endokrynologa. Chorzy powinny również zmienić styl życia na mniej stresujący, gdyż stres jest jednym z ważniejszych czynników wyzwalających chorobę.

ZOBACZ TAKŻE:

• Hashimoto, czyli przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy. Na czym polega ta choroba?
• Tarczyca: Gruczoł, który wygląda jak motyl. Nie działa u co 5. Polaka
• Jak zadbać o swoją tarczycę? Poznaj trzy najprostsze metody
• Sprawdź, czy masz problem z tarczycą! Test online
• USG tarczycy: kiedy należy zgłosić się na badanie? Interpretacja wyników

Zobacz także

Choroby tarczycy występujące najczęściej. Co trzeba wiedzieć?

Nadczynność tarczycy: gdy hormonów jest za dużo. Jak objawia się nadczynność?

Konsultacja: dr n. med. Grzegorz Sokołowski, endokrynolog z krakowskiej Intima Clinic (www.intimaclinic.pl), zajmującej się szeroko pojętym zdrowiem intymnym kobiet.

Źródło: endokrynologia.net; czytelniamedyczna.pl

Rachael Hough, Iftikhar Ul Haq, Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2005

Nicolas A.Boon, Nicki R. Colledge, Brian R. Walker, John A.A. Hunter, Choroby wewnętrzne Davidsona, wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009