Oceń
Zespół alergii jamy ustnej (OAS, oral allergy syndrome),nazywany też zespołem Amlot-Lessofa, został opisany po raz pierwszy pod koniec lat 80. XX wieku właśnie przez dwóch badaczy o tych nazwiskach. Jest to zespół objawów, które pojawiają się w jamie ustnej i są związane z nadwrażliwością pokarmową i alergią IgE-zależną. Objawy mogą pojawiać się nie tylko w ustach, ale również dotyczyć przewodu pokarmowego. Zespół alergii jamy ustnej najczęściej dotyczy osób uczulonych na pyłki roślin – w Polsce za występowanie objawów zespołu OAS zwykle odpowiedzialny jest pyłek brzozy. Jest to tzw. alergia krzyżowa.
Kto jest najbardziej zagrożony zespołem alergii jamy ustnej?
Klasyczne objawy OAS występują u osób uczulonych na pyłki roślin po spożyciu niektórych świeżych owoców i warzyw, zawierających alergeny, z tym że rodzaj uczulającego pokarmu zależy od regionu geograficznego i zwyczajów żywieniowych. Objawy uczulenia wynikają z reakcji krzyżowej powodowanej przez obecne w jedzeniu alergeny, identyczne z tymi, jakie są w pyłkach roślin.
Zespół alergii jamy ustnej najczęściej wywołuje główny alergen brzozy (Bet v 1), będący silnie uczulającym białkiem powodującym tak zwany zespół brzoza-owoce-warzywa. Alergeny z tej rodziny występują również w innych pokarmach, takich jak: jabłka, czereśnie, gruszki oraz seler, marchew, orzechy laskowe, soja, orzeszki ziemne. Zespół ten występuje nawet u 70 proc. osób uczulonych na pyłek brzozy.
Co ciekawe, obróbka termiczna warzyw i owoców w większości przypadków tak zmienia strukturę alergenów, że nie są one już rozpoznawane przez układ odpornościowy jako zagrożenie. Dlatego osoby z objawami OAS np. na jabłka powinny je przed spożyciem ugotować lub upiec.
Prawdopodobieństwo wystąpienia zespołu alergii jamy ustnej u osoby uczulonej na pyłek brzozy jest większe, jeśli:
- jest płci żeńskiej
- jest dorosła
- alergii na pyłek brzozy towarzyszy uczulenie na pyłek leszczyny
- choroba trwa wiele lat
- w rodzinie już wcześniej występowały jakie alergie
- nie odczula się ona szczepionką zawierającą pyłek brzozy.
Jakie są objawy zespołu alergii jamy ustnej?
Zespół Amlot-Lessofa nazywany jest także zespołem miejscowej anafilaksji jamy ustnej. Objawami alergii jamy ustnej są przede wszystkim świąd i obrzęk błony śluzowej warg (zwłaszcza dolnej), jamy ustnej (zwłaszcza dna i języka), gardła oraz krtani. U ok. 11 proc. chorych występuje także świąd i uczucie zatkania uszu. Objawy ogólne występują znacznie rzadziej. Do objawów zespołu alergii jamy ustnej należą więc:
- podrażnienie śluzówki jamy ustnej
- uczucie duszności
- pieczenie i obrzęk warg
- zmiany krwotoczne i/lub plamiste na błonach śluzowych
- pokrzywka
- podrażnienie spojówek i obrzęk wokół oczu
- astma
- wstrząs anafilaktyczny
- bóle brzucha
- nudności i wymioty
- biegunka
- nieżyt nosa.
Objawy alergii jamy ustnej nie pojawiają się wszystkie naraz, ale narastają z czasem po spożyciu pokarmu wywołującego symptomy uczulenia. Kolejność pokazuje tabelka (za: K. Mrówka-Kata, R. Fira, G. Namysłowski, W. Scierski, Zespół Amlot-Lessofa – zespół alergii jamy ustnej).
| Czas od spożycia pokarmu | Objawy |
| < 15 minut |
podrażnienie błon śluzowych jamy ustnej duszność pieczenie i obrzęk warg zmiany krwotoczne/plamiste na błonach śluzowych |
| 15-60 minut |
pokrzywka zajęcie spojówek, obrzęk oczodołów astma wstrząs |
| 30-60 minut |
bóle brzucha nudności, wymioty biegunka zapalenie błony śluzowej nosa |
Jak leczy się zespół alergii jamy ustnej?
Zespołu alergii jamy ustnej nie da się jak na razie trwale wyleczyć. Polega ono przede wszystkim na:
- unikaniu spożywania szkodliwych pokarmów mogących wywołać objawy choroby
- leczeniu objawowym za pomocą leków antyhistaminowych
- zastosowaniu immunoterapii swoistej.
Unikanie lub zdecydowane ograniczenie spożywania pokarmów będących przyczyną wystąpienia objawów alergii pozwala uniknąć groźnych reakcji organizmu, w tym wstrząsu anafilaktycznego.W przypadku wystąpienia objawów alergii stosuje się natomiast ogólnie znane preparaty antyhistaminowe, które zalecane są głównie chorym z umiarkowanymi, miejscowymi objawami.Leki te skracają czas trwania dolegliwości.
Obie metody leczenia – unikanie alergenów i przyjmowanie leków antyhistaminowych – są dosyć uciążliwe, zwłaszcza że trzeba je latami. Dobre efekty przynosi jednak immunoterapia swoista (czyli odczulanie), podczas której stosuje się preparaty z alergenami pyłkowymi.Ta metoda leczenia zmniejsza nie tylko nasilenie objawów uczulenia na pyłki roślin, ale także zespołu alergii jamy ustnej. Naukowcy donoszą, że jej efekty są korzystne nawet u 84 proc. pacjentów. Część uważa jednak, że immunoterapia swoista w przypadku OAS ma skuteczność jedynie u 43-45 proc. chorych. Poza tym po 30 miesiącach od zakończenia terapii u około połowy chorych dolegliwości wracają.
Źródło: K. Mrówka-Kata, R. Fira, G. Namysłowski, W. Scierski, Zespół Amlot-Lessofa – zespół alergii jamy ustnej, Forum Medycyny Rodzinnej 2007, tom 1, nr 4, 355–357
Oceń artykuł
